Environmental Impacts of Urban Utility Tunnel Construction (Case Study: Urban Utility Tunnel District 22 of Tehran)

النسخ

1 محيط شناسي سال سي ششم شمارة ٥٤ تستان ٨٩ صفحة ۵۹ ۶۸ ا ثار محيط زيستي احداث تنل مشترک تا سيسات شهري (مطالعة مي: منطقة ۲۲ تهران) ۲ *۱ مريم رباطي فريده عتي ۱ کارشناس ارشد محيط زيست دانشکدة محيط زيست انرژي احد علم تحقيقات تهران دانشگاه ا د اسلامي ۲ استاديار دانشکدة محيط زيست انرژي احد علم تحقيقات تهران دانشگاه ا د اسلامي تاريخ دريافت: ۸۸/۸/۸ تاريخ پذيرش: ۸۸/۱۰/۳۰ چکيده در شهرهاي امرزي شبکة گستهاي از تا سيسات مختلف نظير ا ب برق گاز للههاي جمعا ري فاضل جد دا. در اغلب اقات محل عمق کارگذاري تا سيسات بسيار ضعيف انجام شده تعداد دفعات م ز براي انجام تعميرات يا اقدامات تسعهاي که ز به ا سفالت شکافي معر دا افيش يافته باعث ايجاد مشکلات ترافيکي تحميل هزينههاي سنگين بر شهر شهرندان ميشد. استفاده از تنل تا سيسات شهري از چند دهه قبل در اکثر کشرهاي ارپايي امريکايي ا غاز شده است. در داخل کشر نيز از چند سال قبل اقداماتي صرت گرفته که از جمله ميتان به تنل تا سيسات شهري منطقة ۲۲ که براي نخستين بار در کلان شهر تهران در حال اجراست اشاره ك. در اين تحقيق به بررسي شرايط زيست محيطي منطقة ٢٢ شهاري تهران انجام مطالعات ميداني در ارتباط با تنل در حال تا سيس پاخته با تجه به مطالعات انجام شده عمده ا ثار ساخت اين تنل بر محيط فيزيکشيميايي (ها صت )تحميل ميشد. اندازهگيري کيفي ا لايندههاي ها صدا در د فاز ساختماني بهراري انجام شد سپس با استفاده از ماتريس تلفيقي (لي پلد ساراتگا) تا ثير عمليات احداث تنل بر مشخصههاي محيطي بررسي شد. با تجه به نتايج حاصل ساخت تنل تا سيسات شهري در بخش اجتماعي اقتصادي داراي ا ثار مثبت شاخص همچن ايجاد شغل درا مد افيش تسهيلات رفاهي بد سيستم حمل نقل شهري... است در بخش فيزيکشيميايي داراي برخي ا ثار منفي همچن ايجاد ا لدگي صتي ا لدگي خاک هاست که با انجام مديريت صحيح اجراي اقدامات اصلاحي مناسب ا ثار منفي قل کاهش هستند. کليداژه بررسي ا ثار زيست محيطي تنل مشترک تا سيسات شهري زيرساختهاي شهري برنامهي شهري ماتريس تلفيقي (لي پلد ساراتگا) سرا غاز در كيفيت بحران مسي له با جهان شهرهاي اكثر امرزه فضاهاي شهري ربر هستند مسي لان مديران شهري به شكل فيندهاي نگراني خد را در م عدم جد كيفيت مطلب در محيط شهري رازكهاند. رشد جمعيت به تبع ا ن رشد پر شت شهرها افيش تقاضاي مم براي سكنت در مراكز شهري مهاجرت بيرية رستاييان به شهرها بالا رفتن فشار تراكم در محيطهاي شهري همجاري اناع عملكهاي ناسازگار در كنار يكديگر كه همگي از يژگيهاي تسعه شهرها الگي بسط ا نها نيسنده مسي ل :تلفن: ۰۹۱۲۵۰۳۸۳۳۸ در دهههاي گذشته بده است سبب ايجاد مشكلات زيستمحيطي ترافيكي عملكي كالبديشده فضاهايي شلغ پرازدحام بيهيت بهجد ا ه است كه غالبا قادر به پاسخگيي به زهاي كمي کيفي استفاده كنندگان نيستند. از سي ديگر چگنگي اين تسعه عاد ا ن سبب خدشهدار شدن پايداري شهرها شده كيفيت لازم در فضاهاي شهري را از بين به است به همين سبب حيات شهري را در بسياري از شهرهاي جهان به مخاطره افكنده است (2006, Canto ).هرچه شهرها كلانتر جمعيت فعاليت در ا نها متراكمتر باشد خطرات چالشهايي كه حيات مدني پايدار شهري را تهديد مينمايند

2 هرامش يسانش طيحم هلجم ۵۴ ٦۰ رتنزفا.دشيم نايم رظنم لح يخرب تلاضعم يبايتسد ياهراكهار يقطنم ماد دما راك ريذپفاطعنا ةنيمز ةعست هيهت يياهحرط هك لكش ياهياپ ريصت ينهذ لصاح هدش نا ار درم يسررب هدادرارق رب يانبم تاناكما ياهتيددحم يياسانش هدش ريصت اههمانرب ياهشر يسينغ ار نادن هي ارا دننكيم تيمها يناارف.دنرادرخرب ينيمز اي هعست حطس ني يرين فشك ياهدشن تسا هك هچنانچ يبخ تيريدم يزيرحرط دش دناتيم نانع يراكهار ديدج نزفا رب ندرا رب ياهين نادن ياههتساخ تيريدم ريثا ت رايسب يدايز رب هعست رادياپ هتشاد دش اراد ندب اهييانات ياهتيفرظ ددعتم هلمج ناربج دبمك اضف حطس نيمز يسهني متسيس لمح لقن شهاك مكارت طيحم شهاك يگدلا اه يسادج اهدركلمع ياهيربراك راگسان... ياقترا يفيك طيحم ي کمک دنك.(Aborisk,1999) نژا درانه رامعم (Bobylve, 2009) يسنارف هدافتسا ار نيمز نانع يشر دب يگلا ي ار غا نرق ٢٠ يدلايم.درك حرطم حرط درانه حطس فلتخم لمح لقن كيفارت لاقتنا دام دياز بلاضاف اهلااك هي ارا هدش.دب ةديا كيكفت يدمع ياهدركلمع ي ار اهدعب رامعم يسنارف يرگيد مان درادا ناجتا پ يس درك هدافتسا ينيمز.(Bobylve, 2008) ي ةديا هدافتسا حطس نيمز ار نانع يشخب درف يزيرهمانرب لياا ةهد ١٩٣٠ حرطم.درك حرط ناجتا يخرب ياهدركلمع ي ريظن گنيكراپ تلايهست تازيهجت لمح لقن ياهنامتخاس يممع يرادا ياهانب يممع يصصخ ريظن اهكن اههغم اهرتاي ت نيمز لقتنم هدش تسا هك لاقتنا اهيربراك ياتسار شهاك كيفارت حطس دب طيارش يتشاد ياقترا تيفيك يتخانشيز هدب تسا.(Hrvey, 2006) ةعست يحطس ناتيم تاناکما يددعتم لکش بلطم.دش دنمهر تاناکما لماش عيزت رتبسانتم مكارت طيحم داجيا يياهتصرف ناربج دبمك اضف حطس نيمز ناكما شيازفا ياهگلا ي بلطم مهارف ندرا زبس يحيرفت حطس رظنم ياقترا تيفيك يگدنز دب طيارش شهاك يكيفارت يگدلا اه يرادهگن ياا يحطس ياقترا تيفيك يتخانشيز ي لاقتنا يخرب اهاضف ياهدركلمع دشخان حطس نيمز مدع يراذگريثا ت تخاس ياهس يحطس رب رظنم يجنسناكما هعست تايح يحطس يريذپناکما هدافتسا ي مامت لصف اهنامز طيارش با يياه فلتخم ناكما داجيا ي نما طيارش نارحب داجيا ي رد تاناسن ةج ترارح دنتسه.(Golzani,2004) عانا فلتخم تاسيسا ت ييانب ي شقن يديلك يمهم يزيرهمانرب حرط عماج افيا.دننكيم تاسيسا ت ي :لماش اهتخاس لقنلمح... تسا هدافتسا يحطس نيرتبسانم شر يبايتسد ةعست رادياپ شخب.تسا يحطس ياراد ياهيربراك يددعتم هلمج ةريخذ دام لمح يياذغ لقن اهتخاس لنت تاسيسا ت ي دنتسه هك لمح لقن تاسيسا ت ييانب تبسن رياس اهيربراك رتشيب درم هجت رارق هتفرگ تسا.(Bobylve,2007) لكش (١) ةرامش عانا ياهيربراک يحطس ياه سيراپ ملهكتسا يكت رگيدکي هسياقم.دناهدش هكرطنامه لكش هدهاشم دشيم شخب هدافتسا يحطس تاسيسا ت ييانب ملهكتسا %٤١ تبسن د رگيد شخب لمح لقن يكت %٥٥ تبسن د رگيد ماگشيپ. (Hant,2006) دنتسه :(۱) ةرامش لکش اي هيربراک ةسياقم هس يحطس سيراپ) (يکت ملهکتسا ۲۰۰۸ لاس دص بسح رب (Hant,2006)

3 ٦۱ ا ثار محيط زيستي احداث تنل مشترك تا سيسات شهري... در سير تكامل استفادة بيشتر از سطح زيرين در شهرسازي معاصر گذر از يژگيهاي كمي به سي يژگيهاي كيفي در اين مقله سطح زيرين بافتهاي شهري به عنان فضاهاي شهري زيرسطحي م استفاده قرار گرفته عملكها فعاليتهاي متنعتري را در خد جاي دادهاند. اين فعاليتها عملكها به طر شامل عمده حملنقل مسيرهاي متر (خيان حركت پياده) فعاليتهاي فرهنگي تفريحي گشگري فعاليتهاي خدماتي تا سيسات زيرساختها شهري هستند 1998) Esparzae,.(Curiel اناع رشه يا در رش دفني تنلهاي نصب تاسيسات شهري تجهيت تا سيسات اين رش تدا نسبت به باز کن حفاري ترانشه از سطح زمين اقدام شده پس از تکميل کن کف ا ن نسبت به للهگذاريه يا عمليات حفاري ترانشه ا ماده مختلف اعم از للهه يا ا ب يا فاضل يا گاز يا للهگذاريهايي که به منظر نصب کلها (کل کشي) ساير للهکشيه يا تجه (٢) مربطه ف ين مشخصات به م ز اقدام شده سپس با شده خاکي للهها ر ي اصطلاحا لله يا کل غيره در زمين دفن ميشد. شکل شمارة تا سيسات نصب. (Goek,2001) نشان را دفني رش از استفاده با شکل شمارة (٢) :نصب تا سيسات با استفاده از رش دفني (CurielEsparzae, 1998) تنل مشترک تا سيسات شهري ميدهد اين نع تنلها عمما به منظر نصب جايگزيني تا سيسات زير بنايي زيرزميني شهرها احداث ميشند در حين ساخت ساختمان تجهيت کله يا پس يا مربط از به تکميل برق با يفه يا تاسيسات ساختمان بنايي زير نسبت شامل نصب به للهه يا مختلف لتاژي کله يا لازم تلفن ا ب بسيا ير ما ديگر در داخل اين تنلها در محله يا طراحي شده اقدام ميشد. در شکل شمارة (٣) نمنة تنل تا سيسات شهري به طر شماتيک نشان داده شده است.(Canto-Perello,2001) شکل شمارة (٣): شکل شماتيک تنل تاسيسات شهري ( Canto-Perello,2001) امرزه با جد اج دانش فناري بشري محيط زيست در ضعيت نامطلبي چه در سطح م يل ميب. ا لدگيه يا يا منطقهاي بينالمللي به سر ا ب خاک ها صدا رشد بيرية جمعيت از يک طرف ندي منع از طرف ديگر باعت تخريب محيط زيست شدهاند. بنراين ضرري است برنامهي بهمنظر تسعه قبل از هر چيز متکي به شناخت مجدي محيط باشد امکانات فيزيکي بيلژيکي اقتصادي اجتماعي به شکل اصلي مطالعه شند از اين طريق محدديتها نقاط ضعف قت بخبي شناخته شند.(Canto,2008) ا نجاييکه از پرژهه يا ممکن تسعه است ا ثار سء بر محيط زيست داشته باشند اساس پيشرفت با طرحهايي امکانپذير است که کمترين زيان خسارت را به محيط زيست ا کنند بنراين امرزه به منظر اجراي پرژة تسعه بررسي ا ثار زيست محيطي نخستين گام اساسي به شمار ميرد. با تجه به اين مضع که در تهران ز مبرم به استفاده از تنله يا تا سيسات شهري جد دا در منطقة( ۲۲ )براي نخستين بار احداث تنل قرار است به عنان الگيي براي ديگر مناطق زيست محيطي امري ضرري است. ماد رش بررسي منطقة م مطالعه پاي ني قرار گي بررسي ا ثار احداث تنل مشترک تا سيسات شهري در اين منطقه منطقة ۲۲ شهاري تهران در قسمت شمال غربي تهران در دست حضة ا ب ردخانه کن ا اقع شده است. اين منطقه در شمال با کهستان البرز در شرق با حريم ردخانه کن در

4 مجله محيط شناسي شماره ۵۴ ٦۲ جنب با ا د راه تهران کرج در غرب به جنگله يا مرز دشت ا محدد ميشد با مناطق ۵ ۲۱ شهاري تهران همجار است. شهاري ۲۲ منطقة شمالي منتهياليه از تهران دامنهه يا جنبي البرز تا ارتفاع ۱۸۰۰ تسعه يافته است. در اين مطالعه به منظر بررسي ا ثار زيست محيطي احداث تنل تا سيسات شهري تدا محيط زيست منطقه ۲۲ شهر تهران (محيط بيلژيکي فيزيکشيميايي اقتصادي اجتماعي) م شناسايي قرار گرفته سپس با انجام مطالعات ميداني مراجعه به ارگانها سازمانه يا مربط در م ضط طراحي ساخت تنل اطلاعات کسب شد. همچنين با تجه به اهداف تحقيق سعت منطقة م مطالعه جهت باد غالب( شرق به غرب) سرعت باد ارتفاع نمناري ناحي مسکني مقعيت ا نها پراکندگي تنل احداث محل اطراف خيانه يا اصلي فضاي سبز اطراف تنل (۶) ايستگاه سنجش انتخ شد اندازهگيري مشخصهه يا فازه يا گرفت. ساختماني کيفي ها صدا در اين ايستگاهها در صرت پرژه اجراي محل در بهراري مقعيت ايستگاههاي سنجش در جدل شمارة (۱) نمايش داده شده است. شماره ۱ جدل شمارة (۱): مقعيت ايستگاههاي سنجش مقعيت ايستگاه سنجش فضاي سبطراف محل احداث تنل منطقه مسکني مجار تنل در حال تا سيس تداي تنل در حال تا سيس ا لايندههاي محيط شماره ۴ ۵ ۶ ۲ ۳ مقعيت ايستگاه سنجش انتهاي تنل در حال تا سيس خيانهاي مجار تنل در حال تا سيس مقعيت تنل در فاز بهراري نمنهگيري دستگاه فيلتر Low Volume Sampler استفاده شده است. اين هاي محيط را با شدت تقريبا ثت (٢٠lit/min) از ي ک عبر داده ذرات معلق مجد در ها را بر ر ي ا ن مينشاند. از تقسيم اختلاف زن فيلتر طي مدت انجام نمنهگيري بر حجم کل هاي عبري از فيلتر غلظت ذرات معلق در مدت زمان نمنهگيري تعي ني ميشد. ١ دستگاه ا ناليزر پرتل صرت گرفته است. اندازهگيري مقادير صت با استفاده از جدل شمارة (۲) : مشخصات دستگاههاي اندازه گيري گاز ا لاينده SO 2 نام دستگاه SA AF22M SA AC32M محدده اندازه گيري ppb۰ ppb۰ ppm۰-۵۰۰۰ -۵۰۰-۴۰۰۰ SA CO12M N0 2 CO اين دستگاه تانايي اندازهگيري ترازه يا L L,5 95 L, Min L, Max L, eq اندازهگيري در باند فرکانسي يک اکتا را داراست دقت اين دستگاه ) (±٢dB قدرت تفکيک ا ن db) ٠/١) است. اين ترازها بر حسب احد دسيبل (db) در شبکة زني قدرت شنايي گش انسان اندازهگيري شده است. A مطق با اندازهگيري در د فاز ساختماني بهراري صرت گرفت. سپس نتايج حاصل در نرم افر Excel م تجزيه تحليل قرارگرفت. در جدل شمارة (۳) نتايج حاصل از اندازهگيري گازها ذرات محيطي اراي ه شده است. حد جدل شمارة( ٣ ): نتايج حاصل از سنجش گازهاي محيطي استاندا ذرات معلق در ايستگاههاي سنجش ايستگاه ۶ ايستگاه ۵ ايستگاه ۴ ايستگاه ۳ ايستگاه ۲ ايستگاه ۱ ا لاينده CO (pp m) SO 2 (pp b) NO 2 (pp b) PM 1 0 (µg/ m 3 ) ۱/۹۴ ۲/۲۱ ۶۸ ۱۱/۰۹ /۲۱ ۲ /۴ ۲۴ ۵۳ /۵ ۸۴ /۷۳ ۱ /۸ ۲۳ ۴۰ /۴ ۱۶۴ ۸ ۸/۷۵ ۵۷ /۳ ۱۷۷ ۶/۶ ۸/۲ ۵۱ ۱۰۲/۱ ۴/۵ ۷/۳۵ ۴۶ ۸۰ ۹ppm (۸ ساعته) ۱۴۰ ppb (۲۴ ساعته) ۲۱۰ ppb ( ۱ ساعته) µg/m 3 ۱۵۰ ( ۲۴ ساعته) ا لدگي ها به منظر سنجش غلظت ا لايندههاي ها ),2 CO, SO (NO 2 نمنهاي از سپس با با سيستم نمناري شامل پمپ باتري جعبه شيشهاي هاي محيط در کيسهه يا ا ناليزر غلظت گازه يا م مخصص جمعا ري شده نظر در نمنه اندازهگيري شده در جدل شمارة (۲) مشخصات اين ا ناليزرها اراي ه شده است. به منظر سنجش غلظت PM 10 مجد در هاي محيط از دستگاه

5 ٦۳ ا ثار محيط زيستي احداث تنل مشترك تا سيسات شهري... غلظت گازCO : همان گنه که در شکلهای (٤) (٥) مشاهده میشد مقدار غلظت گاز CO در تمامي استاندا ٨ ساعته ا ن که معادل ppm ايستگاههای مجارت است پاي ني ايستگاهها از مقدار تر است.اما در (٤) ( ٥ )که در طل تنل در حال احداث در خيانهاي اصلی محل تد خدرها اقع شدهاند غلظت اين ا لاينده نسبت به ساير ايستگاههاي سنجش اندکي بيشتر است. شکل شمارة (۶): مقايسة مقادير غلظت گاز SO 2 در ايستگاههاي فاز ساختماني تنل با حد استاندا ا ن شکل شمارة (٤): مقايسة مقادير غلظت گاز COدر ايستگاههاي فازساختماني تنل با حد استاندا ا ن شکل شمارة (۷): مقايسة مقادير غلظت گاز SO 2 در ايستگاههاي غلظت فاز بهره باري تنل با حد استاندا ا ن گاز : NO 2 مطق شکله يا شمارة (٨) (٩) غلظت گاز دي اکسيد نيترژن در ايستگاههاي سنجش از مقدار استاندا ٢٤ حد در که ا ن ساعته ٢١٠ ppb در است. پايينتر است ايستگاههاي (٤) (١) که در طل تنل در حال تا سيس در مجارت خيان اصلي تد ايستگاه( ( ٢ که در مجارت مناطق مسکني است مقدار اين ا لاينده بيشتر است. نسبت به ساير ايستگاهها اندکي شکل شماره (٥): مقايسة مقادير غلظت گاز COدر ايستگاههاي فازبهره باری تنل با حد استاندا ا ن غلظت گاز :SO 2 همانگنه که در شکلهاي شمارة (٦) (٧) مشاهده ميشد مقدار غلظت گاز SO 2 در ايستگاهها از مقدار استاندا ٢٤ ساعته ا ن که معادل ١٤٠ppb است پاي ني تر است. اما در ايستگاههاي (٢ ) (٣) که در طل تنل در حال احداث اين غلظت هستند اندکي بيشتر است. ساير به نسبت ا لاينده ايستگاههاي سنجش شکل شمارة (۸): مقايسة مقادير غلظت گاز NOدر 2 ايستگاههاي فاز ساختماني تنل با حد استاندا ا ن

6 مي( مجله محيط شناسي شماره ۵۴ ٦٤ شکل شمارة (۹): مقايسة مقادير غلظت گاز NO 2 در ايستگاههاي فاز بهره باري تنل با حد استاندا ا ن ا لدگي صتي :به منظر تعي ني ايستگاه هر در ماشينها اندازهگيري اطلاعات مربط به سر صداي ٣٠ ١٥ ٥ زماني فاصل در دقيقه اندازهگيري صرت گرفته است سپس مشخصهه يا L 5 L eq 95 L min L تعي ني شدهاند. با تجه به استانداي كه L max سازمان حفاظت محيط زيست تعي ني كه است همان گنه که در شکل شمارة (۱۲) مشاهده میشد مين تراز ا لدگي صتي در کلية ايستگاههاي فاز ساختماني تنل در منطقه م مطالعه از حد مجاز بالاتر است. اما در ايستگاه فاز بهراري تنل مقادير تراز صتی اندکي از حد استاندا پايينتر است. سنجش غلظت PM 10 همان گنه که در شکلهای (١٠) (١١) مشاهده می شد. ذرات معلق در ايستگاههاي مجار تنل تا سيسات نشان ميدهد که مقدار غلظت در حال ساخت به دليل فعاليت ماشينه يا مکانيکي بيل کسر ايستگاهها بيشتر است. در ا ن مقدار به نسبت تراکتر) حفاري ساير شکل شمارة (١٢): مقادير ترازهاي ا لدگي صتي در ايستگاههاي سنجش منطقه ۲۲ در فاز ساختماني بهره باري شکل شمارة (١٠): مقايسة مقادير غلظت ذرات معلق در ايستگاههاي فاز ساختمانی تنل با حد استاندا ا ن شکل شماره (۱۱): مقايسة مقادير غلظت ذرات معلق در ايستگاههای فاز بهره باری تنل با حد استاندا ا ن ا لدگي ماد ي د جامد: طبق مطالعات ميداني انجام شده عمدهترين پسمانده يا پسماندها به مربط جامد ساختماني بد مادي چن (شن سنگ...) نخالهه يا مشاهده شد که باعث ايجاد منظره نامطلب در منطقه شده است که ماهيت اثر (منفي) است. شکل زمين : از مهمترين مساي ل در حفر تنل در ناحي کم عمق شهري در زمينه يا نرم مسي لة مجار است که باعث رانش نشست سازهه يا که براي جلگيري از ا ن بايد از رشه يا استفاده تنل احداث محل نشست زمين تا ثير ا ن بر سازهه يا ک. اطراف خاهد شد پايدار سازي خاک اطراف براي مناسب شيب ايجاد ا مادهسازي تسطيح زمين جهت احداث تنل تا سيسات از ماي است که بايد مد نظر قرار گي يل با تجه به مقعيت تپگرافي محل احداث شيب طبيعي زمين مجب تسهيل امر تسطيح لله گذاري شده است.

7 ٦٥ ا ثار محيط زيستي احداث تنل مشترك تا سيسات شهري خاک: از لحاظ يژگي خاک بافت سطحي خاك منطقه از سبك تا متسط بافت خاك زير منطقه از متسط تا سنگين تغيير ميكند. بافت خاك محددة م نظر در بخشهاي مختلف در خاك سطحي سبك تا سنگين در خاك زير از سبك تا خيلي سنگين تغيير ميكند نع بافت در خاك شني لمي لم ش ين لمي است بافت شني لمي غالب است. از نظر حرارت خاك منطقه رژيم ترميك است. فعاليته يا از لحاظ رطبت خاك منطقه رژيم ا دريك است. با تجه به انجام شده با ماشينه يا سنگين ساختماني در طل درة ساخت خاک فشه شده فرسايش احتمالي در محله يا پشش گياهي سخت ماشينه يا ايجاد ميشد که ماهيت اثر منفي است بدن نشت ساختماني همچنين ا سفالت معر پس از اتمام پرژه به نظر ميرسد اثر بالقه بر ري خاک خاهد داشت. ا بهاي زير زميني:با تجه به مقعيت مکاني اين تنل بررسي نقشهه يا سطح منطقة مطالعاتي در مراحل ساخت بهراري از اين تنل هيچگنه منبع ا لاينده در م ا بهاي زيرزميني جد ندا براي جلگيري از بالا ا مدن سطح ايستايي عدم نفذ ا ب به داخل تنل تدير لازم از جمله استفاده از کانال زهکشي عايقبندي صرت گرفته است. شيب کانالها فارغ از شيب سطح تنلها بده براي انتقال حجم سيعي از ا ب در ما خاص کارايي دا. به اين سيستم زهکشي زيرزميني هم اطلاق ميشد. ا لدگي الکتر مغناطيس: ميدان الکترمغناطيسي به سيلة خطط نير سيمه يا ميدانه يا سيله برق تجهيت الکتريک ي شد. تليد م ي مغناطيسي خطط نامري ي نير هستند که در اطراف هر الکتريکي جد دارند. ميدان الکتريکي با لتاژ تليد ميشد قدرت ا ن با افيش لتاژ افيش مييد. ميدان مغناطيسي نتيجه شدت جريان در سيمها يا سايل الکتريکي است برحسب گس يا تسلا اندازهگيري ميشد. کله يا پيشبيني م ي شد با تجه با جانمايي برق درن تنل در فاز بهره باري پس از ا ن اين نع ا لدگي اجتن ناپذير است. محيط بيلژيک: با تجه به مقعيت تنل در حال تا سيس اقع ا ن شدن دانشگاه مجارت در بررسي نقشهه يا مجتمعه يا شهرک از ا يست مسکني محل مصاحبه با ساکنان قبل از احداث تنل نيز به غير از چند اصله درخت تت زبان گنجشک پشش گياهي خاصي جد ندا که متا سفانه در فاز ساختماني براي احداث است. منفي اثر ماهيت که رفتهاند بين از ا نها از تعدادي تنل خشبختانه در فاز بهراري کاشت فضاي سبز در اطراف معر احداث تنل تا سيسات صرت گرفته است که ماهيت اثر مثبت است. با تجه به اين که محل احداث تنل منطقهاي کاملا مسکني است در زيستگاه يا محل تد هيچ گنه جانري نيست در اين قسمت نمرهاي منظر نشد. محيط اقتصادي اجتماعي: با تجه به مصاحبه با ساکنان محلي متخصصان استفاده از پرسشنامه تا ثير مثبت استفاده از تنل در بد بخش چشمانداز ترافيک کاهش بد اشتغال افيش تسهيلات رفاهي براي ساکنان نقش مثبت اين نع تنلها در طرحه يا تسعه ا يت در محددة مطالعاتي مشخص شد. ا ثار زيست محيطي: بهمنظر بررسي ا ثار زيست محيطي ساخت تنل تا سيسات شهري در منطقه ۲۲ شهر تهران از ماتريس تلفيقي (لي پلد ساراتگا ( استفاده شد. عامل م بررسي شامل (ماهيت اثر دامنه اثر شدت اثر اهميت اثر ( هستند. در جدل شمارة (۴) نحة زندهي اراي ه شده است. ماهيت اثر مبين رضامندي يا عدم رضايت اثر است که به صرت مثبت منفي مشخص شده عدد ) ۱ شدت اثر بر اساس سه زن از ۱ ا يل ۳ ) است که: ( مبين شدت اثر کم عدد( ۲ )مبين شدت اثر متسط عدد ۳ )مبين شدت اثر زياداست. همچنين اهميت اثر معيا ير جهت نشان دادن مشخصهه يا زيست محيطي است که بر مبناي ضريبي از يک تعريف شده دامنه اثر نيز شاخص تصيفي شعاع تا ثير فعاليته يا بههمپيسته اثر شعاع غيرمستقيم ضريب اثر ضريب ۱ ۵ منظر شده است. مستقيم پرژه است که در ۳ ضريب جدل شمارة ( ۴ ):شاخص ضرايب مربط به ماتريس تلفيقي(لي پلد ساراتگا) عامل م بررسي ماهيت اثر شدت اثر اهميت اثر دامنه اثر شاخص اثر مثبت منفي کم متسط زياد کم متسط زياد بلافصل مستقيم غيرمستقيم ضريب مربط + ۱ ۲ ۳ ۰/۲۵ ۰/۵ ۱ ۱ ۳ ۵ اثر

8 مجله محيط شناسي شماره ۵۴ ٦٦ بحث نتيجه گيري با بررسي ماتريسه يا بررسي ا ثار زيست محيطي در فازه يا ساختماني بهراري احداث تنل تا سيسات شهري در منطقه ۲۲ تهران نتايج ذيل حاصل مي شد. فاز ساختماني در اين مرحله بيشترين اثر منفي بر ر ي محيط فيزيکشيميايي اعمال ميشد که شامل اثر بر ري کيفيت ها صت فرسايش ا لدگي خاک پسماندهاي جامد است بيشترين اثر مثبت مربط به محيط است. اقتصادي اجتماعي (ايجاد اشتغال افيش تسهيلات منظر ( شمارة درجدل نمايش داده شده است. ساختماني فاز در ا ثار بررسي ماتريس (۵) جدل شمارة (۵): ماتريس ا ثار زيست محيطي در فاز ساختماني فعاليت نمايي جا تاسيسات خاکي معر ا سفالت ا ري جمع تجهيت سبز فضاي کاشت فاکتر های زيست محيطي ١٠ ٠/ ٥ کيفيت ها شکل شمارة (۱۳) تا ثير فعاليته يا تنل تا سيسات شهري در منطقة ۲۲ بر مشخصهه يا (محيط فيزيکشيميايي نشان داده شده است. فاز بهره باري بيلژيکي مختلف در فاز ساختماني احداث اقتصادي اجتماعي) زيستمحيطي منطقه در اين مرحله بيشترين اثر مثبت مربط به محيط اقتصادي اجتماعي (ايجاد اشتغال افيش تسهيلات رفاهي منظر) است فعاليته يا فاز بهراري تنل بر ر ي هيچ يک از سه محيط اثر منفي قل تجهي ندارند. در شکل شمارة (۱۴) تا ثير فعاليته يا مختلف در فاز بهراري احداث تنل تا سيسات در منطقة ۲۲ بر مشخصهه يا زيست محيطي (محيطه يا فيزيکشيميايي بيلژيکي اقتصادي اجتماعي) منطقه نشان داده شده است. در جدل شمارة (٦) ماتريس بررسي ا ثار در فاز بهراري نمايش داده شده است. سر صدا ارتعاش ١/٥ محيط ا لدگي خاک + ٠/٥ پسماند جامد + ٣ فيزکشيميايي فرسايش خاک شکل شمارة (۱۳): تا ثير فعاليته يا مختلف درساختماني ا لدگي ٩ الکتر مغناطيسي + ٧/٥ پشش گياهي محيط بيلژيکي گنههاي جانري گنههاي نادر در خطر انقراض اشتغال + ١ منظر + ١/٢٥ تسهيلات رفاهي + ١٠ + ٠/٥ محيط فضاي اجتماعي ترافيک + /٣ ٥ شکل شمارة (۱۴): تا ثير فعاليته يا مختلف درفاز بهره باري ١/٢٥ + طرحهاي تسعه ا تي + ٢/٥

9 ٦۷ ا ثار محيط زيستي احداث تنل مشترك تا سيسات شهري جدل شمارة (۶): ماتريس ا ثار زيست محيطي در فاز فاکتر های فعاليت کارگاه تجهيز بهراري خاکباري تسطيع گذاري لله کني پي حفاري زيستمحيطي ٣ ٣ کيفيت ها ٣ ٠/ ٥ سر صدا ارتعاش محيط فيزکشيميايي محيط بيلژيکي محيط اقتصادي اجتماعي ا لدگي خاک کارگاه نقل حمل سبز فضاي بن بين از ١٠ ٣ / ٢٥ ٠ ٠/٥ پسماند جامد ٣ / ٥ ١/ ٥ فرسايش خاک +/ ٢٥ شکل زمين پشش گياهي ١/٥ ٣ ١ / ٢٥ ٠ اشتغال + ٧ ٧ + + ٣ منظر + ٣ + ١٠ تسهيلات رفاهي ٠/٣٧٥ ترافيک نتيجه نشاندهندة ا ثار مثبت اجرا بهره باري از طرح است. مجمع امتيات حاصل از بررسي طرح نشان ميدهد که با تجه به منع م استفاده عدم حساسيت فيزيکي طبيعي محيط زيست مسير اجراي طرح در منطقة نيري ا ثار منفي شناسايي شده در اين د محيط از اهميت چنداني برخار نيست. ساخت تنل مشترک تا سيسات شهري در بخش اجتماعي اقتصادي ا ثاري همچن ايجاد شغل درا مد افيش تسهيلات رفاهي بد سيستم حمل نقل شهري بد کيفيت زندگي بد منظر داشته داراي ا ثار مثبت شاخص است. بخش در اما فيزيکشيميايي از برخي ا ثار منفي همچن ا لدگي صتي ا لدگي الکترمغناطيس ا لدگي انجام با که است برخار ها خاک مديريت صحيح اجراي اقدامات اصلاحي مناسب ا ثار منفي قل کاهش است. با تجه به مياي مختلف تنل مشترک تا سيسات شهري از جمله سهلت تعميرات يا تعيض للههاي ا ب کلهاي برق تلفن بنا به ضررت بدن اينکه زي به حفاري مجدد ترانشه ايجاد مشکلات نارساييهايي جهت شهرندان بجد ا يد حفاظت امکان فيزيکي تا سيسات ا سيبها کليه از زيرزميني گزندهاي احتمالي امکان انجام سريس باز بيني مرتب به منظر حفاظت بالا بن عمر تاسيسات کاهش ا ثار نامطلب بر ري محيط زيست گزينه تنل مشترک تا سيسات شهري براي تا سيسات (ا ب برق تلفن...)بهعنان تنها انتخ مطلب مطرح است که ميتاند با سياست فلسفه طراحي مطق با تسعة پايدار شهري سازگاري کامل داشته باشد. يادداشت 1-Sound Level Meter Abourizk,Sk Special Purpose Simulation Template for Utility Tunnel Construction", Tunnel Congress, Department of Civil and Environment Engineering, University of Alberta Bobylev,N Main streaming Sustainable Development into a City Master Plane, a Case of Urban Underground Space Use, Land Use Policy, No 26, pp Bobylev,N Environmental Assessment of Urban Underground Infrastructure, United Nation University Bobylev, N.2007.Urban Underground Infrastructure and Climate Change: Opportunities and Threats", Berlin Institute of Technology and Russian Academy Science Canto-Perello, J An Analysis Tunnel Viability in Urban Area, Civil and Environmental System, Volume 23, Issue 1, PP 11-19

10 مجله محيط شناسي شماره ۵۴ ٦۸ Canto-Perello,J Unconventional Applications in Utility Tunnels for Urban Industrial Area Tunneling and Underground Space Technology, Volume 14, pp Canto, J., 2008, Analysing Utility Tunnel and Highway Network Coordination Dilemma, Tunneling and Underground Space Technology,Volume19,PP Curiel Esparzae,J Use Agreements and Liability Consideration Inutility Tunnels Tunneling and Underground Space Technology, Volume 3,PP11-19 Goek, R.k Status of Tunneling and Underground Construction Activities and Technologies in India", Tunneling and Underground Space echnology, No 16.PP Golzani, G Tunneling At Hollywood Reservoir, Loss Angles Department of Water and Power Hrvey, P Environmental Issue and Benefits of Tunnel and Underground Space, Workshop on Safety in Tunneling and Underground Structures-Riyadh Hant, D The Overview and Study on the Modeling of Risk Acceptance Criteria for Tunnel and Underground and Engineering, the Second Japan China Joint Seminar for the Graduate Student in Civil Engineering Nagasa ki, Japan