Journal of Arts, Literature, Humanities and Social Sciences JALHSS www.jalhss.com ISSN:24 3383 أشش إ رض ذغش غ انرفك ش ف ذحص م عانثاخ انصف اال ل ان ر عظ ذفك ش انش اض أ.د. غانة خضػم يح ذ كه ح انرشت ح األعاع ح انعايؼح ان غر صش ح تغذاد - انؼشاق و.و. دان ا ػثاط ظضاع كه ح انرشت ح األعاع ح انعايؼح ان غر صش ح تغذاد - انؼشاق انخالصح ٣ ىف ج ركع ج كح ٢ ج طؼ ف ػ ٠ جغ ئ يؼ ض ٣ غ ج طل ٤ ك ٢ ضك ٤ ٢ ح رحش ج ق ج ج ط ١ ك ٢ حوز ج ٣ ح ٤ حش طكون ىف ج ركع ؼص ج رحقػس ج ل ٤ س ج ٥ ض ٤ س : ٣ ؾى ك م ي و س جق حت ٤ س )0.05( ذ ٤ ط ١ و ؾحش ٢ ح رحش ج ؿ ػس ج طؿ ٣ ر ٤ س ج ط ٢ و ذا يؼ ض ٣ غ ج طل ٤ ط ١ و ؾحش ٢ ح رحش ج ؿ ػس ج حذ ٣ س ج ط ٢ و ذح ٣ ٣ وس ج ػط ٤ حو ٣ س ك ٢ ج نطرح ج طك ٢ ٤ ض ص ػ ٤ س ج ركع )51( ٢ ح رس ٢ ح رحش ج ق ج ٧ ج ط ١ ذ جهغ )25( ٢ ح رس ؿ ػس ج طؿ ٣ ر ٤ س ق ٤ ع ضى ج ؿ ػس ج طؿ ٣ ر ٤ س حوز ج ٣ ح ٤ حش كوح ٩ يؼ ض ٣ غ ج طل ٤ ذ جهغ )26( ؿ ػس ج حذ ٣ س ق ٤ ع ضى ج ؿ ػس ج حذ ٣ س كن ج ٣ ٣ وس ج ٧ ػط ٤ حو ٣ س جػط ىش ج رحقػس أقى ض ح ٤ ج ر ١ ج ؿ ت ٢ ؿ ػط ٢ ط حكثط ٤ ي ١ ج نطرح ج رؼى ١ جنطرح ضك ٢ ٤ ق ٤ ع ج طهى ص ج ؽ ج ر ج طؿ ٣ ر ٢ كثص ؿ ػطح ج ركع )جنطرح ج حء جنطرح ج ؼ كس ج حذوس ج طك ٤ ج حذن ج طك ٤ ج ى ج ٢ ج ى ٣ ج ؼ ج ٢ ك ذح ذح ٧ ( حؿص ج رحقػس ج ىجكح ٤ س ل ٤ ط ٣ حش ج ػ غس )ج ط ج ط ٤ ؼحخ ج ط ٣ ر ٤ ن( ذ ي ذ ؾ ػىو ح )113( ىكح. ح أػىش ج رحقػس )44( ن ٣ س ضى ٤ ٣ س ؿ ػس ض ص ػحش ج ركع أػىش جنطرح جقى ح جنطرح ضك ٢ ٤ ذؼى ١ )30( كو ز ض ج طكون ج ىم ج ه حت ج ح ٣ ط ٣ س ج طهى ص ج رحقػس ؼحو س ؼحو س و ٣ ط ح و 20 ك حخ ؼح ج ػرحش نطرح ج طك ٢ ٤ جيج ح ؼح غرحض )%84( ج طهى ص ج نطرح ج طحت ٢ )t-test( ؼح ؿس ج ر ٤ ح حش. هى ج ط طؿص ج رحقػس ئ جػط حو ئ يؼ ض ٣ غ ج طل ٤ أغ ج ٣ ؿحذ ٢ ك ٢ ج طك ٤ ك ٢ حوز ج ٣ ح ٤ حش هى هى ص ض ٤ حش وط جقحش ػىز. 162
The Effect of the Accelerating Thinking Sample of the First- Grade Intermediate Female Students and their Mathematical Thinking Dr. Ghalib Kh. Muhammed College of Basic Education Al-Mustansyriah University Baghdad-Iraq Dalia Abbas Jaza' College of Basic Education Al-Mustansyriah University Baghdad-Iraq ABSTRACT The current study aims at recognizing the effect of the accelerating thinking sample of the first-grade intermediate female students and their mathematical thinking. To verify the objective of this research the researcher put the following hypothesis: no statistical significant difference (0.5) between the average of the female students of experimental group who studied according to the accelerating thinking sample and the average marks of the female students of the control group who had studied in accordance with the usual way in in the achievement test. The research sample consisted of 51 first grade intermediate female students; by 25 female students for the experimental test where they practiced mathematics according to thinking sample. And 26 ones for the control group where the same group studied due to the normal way. The researcher adopted one of the partial adjustment for the two equal groups of post-tests as an achievement test using an experimental test. Both of the groups were rewarded (intelligence test, previous knowledge, past achievement, educational attainment of parents, the chronological age calculated by months). She designed behavior aims for the two study courses and for the three levels (memory, recognition, application) where their number was 113 aims. Besides, the researcher prepared 44 teaching plans and every group consisted of research objects. Moreover, she prepared an achievement post-test containing 30 items. Honesty and cyclometer properties were verified. Finally, the researcher used Coder Richardson formula 20 to calculate the stability coefficient 84% and mathematical thinking using the second test (T-test) for data processing. She has calculated that adoption of the model of acceleration of thinking that has a positive impact on achievement and mathematical thinking in mathematics making valuable recommendations and several proposals. 161
أ ال : يشكهح انثحس وى جهلل ركح ضؼح ٠ ج ٩ ح حت ج ه هحش ذح ؼو ج وى ز ػ ٠ ج طل ٤ ج ١ ٣ طأ ق ػ ٤ حش ػو ٤ س طرح ٣ س ك ٢ ط ح أ ضؼو ٤ ى ح أ ضل و ح أ ػ هط ح ذهر جض أ ػ ٤ حش ػو ٤ س أن ض ى ح أ ض رو ح أ ضؼط ح قط ٠ ٣ ج ح ئ ٠ أغرحش ؼ ٤ ج ٤ و ٤ ج ؼو ٢ ٣ ط ٢ ي ي ذ ج ٣ س ج ى. )1( ضؼطر حوز ج ٣ ح ٤ حش ج ٣ ٣ ن ج ٠ ج طل ٤ ك ٢ ج ج ك ٤ حز ك ٢ ج س ج ط ٢ ضط ذ ح ج ؼ ج ٣ ر ٤ ؼ ٤ س ق ٤ ع ضؼط ى ٤ ح ػ ٠ ج س ج ىه ٤ وس ج ٣ ن ج ٣ ح ٢ ح أ ٣ ح ٤ حش ٤ جش ق ٤ ع ج ٣ ٣ وس ج كط ح ٣ ؿؼ ح ؿح طح طى ٣ د ج ٣ رس ػ ٠ أ ح ٠ أ ح ٤ د ج طل ٤ ج ٤ حوز ج ٣ ح ٤ حش ٤ ىج ح ن رح طى ٣ د ج ٣ رس ػ ٠ ػ ج ج ع ج طل ٤ ق ٤ ع ٣ حػى ػ ٠ ضك ٤ ج لح ٤ ج ٣ ح ٤ س ئو جى ج ؼ هس ك ٤ ح ذ ٤ ح ج ط رح ٠ ج و ج ٤ ج ط طحؾ ح ج ىج أق ح ػ ٠ ج ؼ هحش حق ٤ س أن. )2( كطؼ ج طل ٤ ض ٤ ثس ك ج ػ ٤ ز طل ٤ ج ٣ ح ٢ ج ج ك ٢ ؿح ٣ س ج ٤ س ضؼ ح جض ٣ ر ٢ ج ٣ ىكح ت ٤ ٤ ح إ حش ج ط ذ ٣ س ج طؼ ٤ ٤ س ٣ ؼ و ٢ ذح لؼس ٣ رس ن أ ؼح ج ٣ ح د ذأ ٤ س و ك ٢ ضؼ ج ٣ ح ٤ حش ؾؼ ج ٣ ح د ك ج ؼ ٤ س ج طؼ ج طؼ ٤ ض ؿ ٤ ؼ ط ٣ ؼح ح ضؼ ذى ج ؼ ػ ٠ ٣ حوز ؼح ف ج ٣ ح د ح ػح ي ػ ٠ ج ح ؽ ج كى ٣ ػس ٣ ح ٤ حش أ ضك ػ ٠ ض ٤ س ج طل ٤ ج ٣ ح ٢ ق ٤ ع أ ى ج ؿ ج و ٢ ؼ ٢ ج ٣ ح ٤ حش ك ٢ ج ٣ حش ج طكىز (NCTM:2000( ضإ ى ػ ٠ ز ج ؼ ػ ٠ ض ٤ س ح ز ج طل ٤ ج ٣ ح ٢ ػ ج طى ج طؼر ٤ ذح ج ر ح ج ٣ ح ٢ ق ج أ س ح ق ص ضوى ٣ ج ٣ ح ٤ حش ذ لط ح ٣ ٢ وس ضل ٤ ج ض ح ض حػى ج ٣ رس ؾؼ ل ٣ طو ٤ ؼح ف كو ١ ػ ٠ ج ؿ ج ط ٣ جش ج ط ٤ جش ج كح س ك ٢ ؿح ج ٣ ح ٤ حش ق ٤ ع جػحوز ذ حء ج و جش ج ى ج ٤ س أ حى ػ ٤ ج ش ج ط ٢ ج ص ػح وس ك ٢ ضى ٣ ػحش ج ٣ ح ٤ حش ؼ أذ ح ضى ٢ ط ج طك ٤ ك ٢ ج حوز ج جق ج ى ج ٤ س حكس ٤ ح ج ىج ج ط ٣ س ج ػىجو ٣ س ق ٤ ع أ كص ج ؼى ٣ ى ج ى ج حش ج ط ٢ ض ح ص أقى ؾ ج د ج طك ٤ أ ج طل ٤ ج ٣ ح ٢ ئ حى ؼلح ج كح ى ج طؼ ٤ ح و ج س )ق 2005( ) و ج س ج ر ٢ ٤ 2007( ) و ج س ج ه ؾ ٢ 2009(. ح ج ج ػ ٤ ج ى ٤ ٣ ؼط ى ٢ جتن ج طؼ ٤ ج طو ٤ ى ١ ج ط ٢ ضؼى ج ى ج ى ج ق ٤ ى ؼ ك حه ح, ذ ٤ ح ٣ ج ٣ ح رحش ط و ٤ ٣ طل ٤ ذح حء ج ط حع ج ر ٤, ح ٣ ؼ ٤ ن ضؼ ػى ج ط ح ذح حوز ج ى ج ٤ س, ضى ٢ ضك ٤ ذح طح ٢ ض ج ػ ٤ ج ٣ ح رحش ػى ج حخ ج ٠ ج ىج ؼى ؾ و ح ٣ ؿؼ ػ ٠ ج طؼ ج ركع ج ر ٤ س ض ط ؾد ج ى ٤ ض ٤ أ ح ٤ د ج طؼ ٤ ض ٤ و ج ٣ ح رحش ٤ رف و ج ٣ ؿحذ ٢ ك ٢ ػ ٤ س ج طؼ ٤ ور ج ػ ٠ ج ى ج س ػ ؿرس ػ رس.) 3 ( ي ض ؼ ٠ ج إ حش ج ط ذ ٣ س ئػىجو ضى ٣ د ؾ ٤ ج ى ٤ ج ط ؾ ٤ ج رىػ ٤ ج ٣ ٣ ح جو ج ج ض ذ ٣ س قى ٣ ػس ض رف ج ٣ ح رحش ك ٤ ح ك ج ؼ ٤ س ج طؼ ٤ ٤ س ػ ٤ ٣ وغ ج ؼدء ج ر ك ٢ ئقىجظ ج طؼ ذ ي ٣ رف و ج ى ٤ ج ؾ ح ىج ؼى جو ج طؼ ٤ ٤ س ٤ ثح ج ر ٤ ثس ج طؼ ٤ ٤ س ج طلحػ ٤ س كىوج ط ٢ رط ؼىج نطرح جش ج ط ه ٤ ٤ س ج طك ٤ ٤ س ك ٢ ء يج ي ض رف ج ؼ ٤ س ج ط ذ ٣ س هحت س ػ ٠ ج ى ٣ و ج ٤٢ س ج س. )4( ذؼى ج ٢ ع ج رحقػس ػ ٠ ج ػ ٤ ج وذ ٤ حش ج ى ج حش نر ض ح ذح طى ٣ ضر ص ٣ ٢ وس ضى ٣ قى ٣ ػس )ض ٣ غ ج طل ٤ ( ج ط ى ئ يؼ أو ١ ح ٣ ق ٤ ع ٣ ىف ج ٠ ض ٣ غ ج طل ٤ ض ٤ ط ن ضى ٣ ػحش ج ٣ ح ٤ حش ط ٣ ٣ ضل ٤ ج ٣ رس ج طل ٤ ج حو ١ ج ك ٢ ج ٠ ج طل ٤ ج ؿ و. 162
ذ ج ي ضر س ج ركع ك ٢ ج ؾحذس ػ ج ط حؤ ج ض ٢ : ح أغ ئ يؼ ض ٣ غ ج طل ٤ ك ٢ ضك ٤ ٢ ح رحش ج ق ج ج ط ١ ضل ٤ ج ٣ ح ٢ شا ا : أ ح انثحس ا ح انثحس انحان ي ان ماط االذ ح : 1- هى ٣ حػى ئ يؼ ض ٣ غ ج طل ٤ ك ٢ ٣ حوز ضك ٤ ج ٣ رس ٣ حوز ضل ٤ ج ٣ ح ٢. 2- ئ ٢ ع ى ٢ ى حش ج ٣ ح ٤ حش ػ ٠ حيؼ ضى ٤ ٣ س قى ٣ ػس ٤ ل ٤ س ض ٣ ر ٤ و ح ٣ حػى ج ى ج ٣ ح د ط ٣ ٣ أ ح ٤ د ٢ جتن ج طى ٣ ى ٣. 3-٣ حػى ى ٢ ى حش ج ٣ ح ٤ حش ذأ ٤ س ج طل ٤ ج ٣ ح ٢ ج طؼ ف ػ ٠ ح جض ك ٢ ج ق س ج ط ٣ س ح ج ق س أ ٤ س ك ٢ ج وى جش ج ؼو ٤ س. 4-٣ حػى ئ يؼ ض ٣ غ ج طل ٤ ػ ٠ ض ٤ ف ج ػحش ج ٣ ح ٤ س ح ج لح ٤ ج ى ٤ س ج ط ٢ ٣ ؼح ٢ ج ٣ رس ؼ ذس ك ٢ ك ح. شانصا : أ ذف انثحس ٣ ىف ج ركع ج كح ٢ ج ٠ ج طؼ ف ػ ٠ : 2- جغ ج يؼ ض ٣ غ ج طل ٤ ك ٢ ضك ٤ ٢ ح رحش ج ق ج ج ط ١ ك ٢ حوز ج ٣ ح ٤ حش. 1- جغ ج يؼ ض ٣ غ ج طل ٤ ك ٢ ضل ٤ ج ٣ ح ٢ )ج طل ٤ ج ر ١ ج طل ٤ ج طو جت ٢ ج طل ٤ ج ط طحؾ ٢ ج طل ٤ ج ط جذ ٢٣ ق ج أ س( ٣ ح رحش ج ق ج ج ط ١ ك ٢ حوز ج ٣ ح ٤ حش. ساتؼا :فشض اخ انثحس طكون أ ىف ج ركع ؼص ج رحقػس ج ل ٤ ط ٤ ج ل ٣ ط ٤ ج ض ٤ ط ٤ : 2-٣ ؾى ك م ي و س جق حت ٤ س )0.05( ذ ٤ ط ١ و ؾحش ٢ ح رحش ج ؿ ػس ج طؿ ٣ ر ٤ س ج ط ٢ و ذا يؼ ض ٣ غ ج طل ٤ ط ١ و ؾحش ٢ ح رحش ج ؿ ػس ج حذ ٣ س ج ط ٢ و ذح ٣ ٣ وس ج ػطحو ٣ س ك ٢ ج نطرح ج طك ٢ ٤. 1-٣ ؾى ك م ي و س جق حت ٤ س )0.05( ذ ٤ ط ١ و ؾحش ٢ ح رحش ج ؿ ػس ج طؿ ٣ ر ٤ س ج ط ٢ و ذا يؼ ض ٣ غ ج طل ٤ ط ١ و ؾحش ٢ ح رحش ج ؿ ػس ج حذ ٣ س ج ط ٢ و ذح ٣ ٣ وس ج ػطحو ٣ س ك ٢ ج نطرح ج طل ٤ ج ٣ ح ٢. خايغا : حذ د انثحس ٣ وط ج ركع ج كح ٢ ػ ٠ 1-٢ ح رحش ج ق ج ج ط ١ ؼح ج ى ج ٢ ( 2016 2017 ) ك ٢ كحكظس ذىجو/ ج ل ج ػح ػس. 2- ج ل ج ى ج ٢ ج ػح ٢ ج ؼح ج ى ج ٢ )2016 2017(. 3- ج ػحش )ج ل ج هح - ج ى س( )ج ل ج حو ج و ٤ ح ج حقحش ج كؿ ( طحخ ج ٣ ح ٤ حش ق ج ج ط ١ ج ؿ ء ج ػح ٢ ج ٣ رؼس ج ٠ س 2016. 163
عادعا : ان صغهحاخ : األ رض The Model 1 -ػشف Etal(1980) :Jones ض ٤ أ ن ٣ س ط جض ٤ ؿ ٤ س يجش ن ٣ جش ؼ ٤ س ٣ ؼ ج طهىج ح ذ ىف ض ؾ ٤ ضى ٣ ػح ح.) 5 ( ) Jones& Etal,1980,p.321) 2 -ذغش غ انرفك ش : Accelerate thinking ػشف )King,2007( ج ط جض ٤ ؿ ٤ س ضى ٣ ض ىف ئ ٠ ض ٤ س هى جش ج ٣ خ ػ ٠ ج طل ٤ ن ج ؼ ك ٢ ؿ ػس ٤ ز لط قس ج حه حش ج ل ٤ س ج طحقس.)6( انرؼش ف اإلظشائ نرغش غ انرفك ش : ج ط جض ٤ ؿ ٤ س يجش ن ٣ جش ؼ ٤ س ٣ طهى ح ج ؼ وجن ج ق ط ٣ غ ضل ٤ ٢ رط ٣ وح ذح ى ؾس ج ط ٢ ضك ػ ٤ ح ج ٣ ح رحش ك ٢ جنطرح ض ٣ غ ج طل ٤. 3 -انرحص م انذساع :Academic achievement ػشف صش اهلل )2010(: ذح ج ؼ س ) ج ه ج و ٤ ح ٢ ج طك ٢ ٤ ( ج ١ ج ط ٣ حع ج ٣ ك ػ ٤ ح ج طؼ ك ٢ ج طكح ج طك ٢ ٤ ج ى ٢, جػط ى ج ؿ ج ى هر ج ؼ ن ىز ٤ س ؼ ٤ س. )7( انرؼش ف االظشائ نهرحص م: ٢ ج ى ؾس ج ط ٢ ق ص ػ ٤ ح ج ٣ ح رس ن جؾحذط ح ػ ٠ كو جش ج نطرح ج طك ٢ ٤ ج ؼى ج ج. انفصم انصا :خهف ح ظش ح انرفك ش :Thinking أ ل ج طل ٤ أ ج لح ٤ ج ط ٢ ٣ ىػ ج ج ٤ ح ج و آ ج ٣ قط ٠ ذحش ج طل ٤ ػرحوز ض ٤ لح ٣ ك ػ ٤ ج و آ ج ٣.ه ضؼح ٠ )ئ ك ٢ ي ي ٣٥ حش و ٣ ط ل ( ) ز ج ػى ج ٣٥ س 3(. ٣ ف ج طل ٤ ٤ ٣ ج ٠ ط ػح ج ح ٠ ج ؼو ٢ ػ ٤ س وجن ٤ س قظط ح ٣ ذ رح ذ ٣ طى ػ ٤ ح ن ج ى ج ظح ج ط ٢ قظط ٣ ه ٤ ح ٣ ؼى ج طل ٤ س ج ح ٢ حش ج ؼو ٤ س ج ط ٢ ٣ و ذ ح ج ى حؽ ػ ى ح ٣ طؼ ػ ٤ ٣ ط ئ طورح ػ ٣ ٢ ن جقى ج ك ج أ أ ػ ج ك ج ج ه س )ج ج ط م ج ر غ ج ( ج طل ٤ ذ ؼ ح ج ج غ ػ ٤ س ذكع ػ ؼ ٠ ك ٢ ج هر ز أ ج هق.) 8 ( ٣ ذح ٣ )2001( ذأ ج طل ٤ ػ ٤ س ػو ٤ س ٣ ط ٤٣ غ ج طؼ ػ ٢ ء ي ١ ؼ ٠ ن ج هر ز ج ط ٢ ٤ ذ ح )9(. ض ج رحقػس ن ج ٢ ػ ح ػ ٠ ج وذ ٤ حش ج ط ذ ٣ س ج ى ج حش ج حذوس ذح ج طل ٤ ػ ٤ حش ػو ٤ س ؼوىز ٣ ظ ذ ح ج ؼو نر جض ك ه ٤ س ؼ ٤ س أ جو جى ج ؼ هس ذ ٤ ػ ٤ أ أ ػ ج ي ئو جى ج ؼ هس ذ ٤ ج وى حش ج طحتؽ كطؿؼ ج طؼ هحو ج ػ ٠ ج طهىج ق ج ذأك ح ٣ ؿد ي ي ن ج ر ج ؽ ج ط ٢ ض طهى ح ج إ حش ج طؼ ٤ ٤ س ك ٢ ض ٤ س ض ٣ ٣ ح جش ج طل ٤. خصائص انرفك ش Thinking Properties ٣ ج ط 2016(٢ ٤ ( ذأ ج طل ٤ ٣ ط ٤ ذح ه حت ج ٥ ض ٤ س: 2- ج طل ٤ ٣ كىظ ذأ جع ح لظ ٢ ٣ و ٢ ١ ٢ ح ٢ ٢ ن ٤ س. 164
ج طل ٤ ى حوف ك ٣ كىظ ك ٢ ك جؽ أ ذ ىف ئ ح ٣ كىظ ك ٢ جهق ؼ ٤ س. 1- ج طل ٤ ٣ أن ػىز أ ح أ ح ٠ ح حهى ج ذىجػ ٢ ج ؿ و ؿ ٤ ح. 2- ج طل ٤ ى حت ٢ ط ٣ ٣ هط ق ك ٢ و ؾط ط ٣ حض ق س ػ ٣ س ج ٠ أن ػ ٤ كأ 3- ج طل ٤ ى ض ١ ٣ ٣ ط ٤ ػح ح ضرؼح ج ل و ض ج نر جض. ج طل ٤ كؼح ئي ئ ٣ ئ ٠ أك )ج ؼح ٢ ج ؼ حش (ج ج طه ح. 4- ج طل ٤ ل ر ٢ ك ٣ ؼو ه ح أ ٣ ئ ٠ و ؾس ج ح ك ٢ ج طل ٤ أ أ ٣ كون ؾ ٤ غ 5- ج ح ٠ ج طل ٤ ٣ ح ح ٣ ط ج طل ٤ ضىجن ج ؼ ح ج ر ٤ ث ٤ س ج ط ٢ ٣ ؿ ١ ك ٤ ح ج طل ٤ )كط ز ج طل ٤ ج هق ج هر ز ). )10( أ ح انرفك ش : ٣ ج )2000( ه ٢ ٠ 2013( ) أ ٤ س ج طل ٤ ح ٣ أض ٢ : 1- حػىز ج ٣ رس ؤ ٣ س ج ٤ حء ذ ج ف أ غ ض ٣ ٣ هى ض ػ ٠ ق ج ش. ئضحقس ك س طؼ ٣ ل ج ٢ ضل ٤ ج ج ٣ ؿحذ ٤ ح ٣ ط ج ٢ ئ ٠ أك ح ؾى ٣ ىز. 2- ج ٩ ح ك ٢ ضك ج كح س ج ل ٤ س ٤ ٣ س. 3- ج ٩ ح ذأ ٤ س ج ؼ ج ؿ حػ ٢ ذ ٤ ج ٣ رس ئغح ز ج طل ٤ ى ٣. 4- كغ ج ػوس ذح ل ى ج ٣ خ ضوى ٣ ج جش ى ٣. 5- ج ط حخ ج ؼ كس ج ؿى ٣ ىز ج طرىج ج ؼ كس ج وى ٣ س. 6- جقط ج ؾ حش ظ ج ن ٣ آ جت أك ح. 7- ضك ٣ ػو ج ٣ خ ضل ٤ ج و ٤ و ػ ٠ ج ٩ ؾحذس ػ ج ث س ج ؼرس ج ك ج وط قس 8- ش ج ؼى ٣ ىز ج ط ٢ ٣ حه ح ٣ ؼ ػ ٠ ق ح ج ضهل ٤ ق قىض ح.) 12()11 ( أ ح انرفك ش تان غثح نه ذسع : ذش عؼاد 2111 ا انرفك ش تان غثح نه ذسع رض يا أذ : ٣ حوز ج ىجكؼ ٤ س ج ح ٠ ج ك ٣ ٤ س ى ج ى ٤. 2- حػىض ك ٢ ج ٩ ح ذ هط ق أ ح ٠ ج طؼ جػحز يج ي ك ٢ ج ؼ ٤ س ج طؼ ٤ ٤ س ج طؼ ٤ س. 1- ج طهل ٤ ق ج ط ٤ ػ ٠ ػ ٤ س ج وحء حوز ج ى ج ٤ س يج ي ٧ ج طؼ ٤ ٣ ط طؼ ذح ٣ ٧ س 2- ج طؼ ٤ ٤ س ج هط لس ج ط ٢ ٣ ط ٤٣ ؼ ػ ٣ ٢ و ح ج ط حخ ج ح جش ج ؼح ف ج ضؿح حش ج ؿ ذس ك ٤ ح. كغ ؼ ٣ حش ج ى ٤ غوط ذ ل ح ٣ ؼ ج ٣ ؿحذ ٤ ح ػ ٠ أوجء ج ٣ رس أ ٣ ط ج هط لس. 3- ؾؼ ػ ٤ س ج طى ٣ ػ ٤ س ضط ذح ٩ غح ز ج ح س ج طؼح ذ ٤ ذ ٤ ج ٣ رس.) 13 ( 4-٣ ؼطر ؽ ج ٣ ح ٤ حش ح أ ح ٤ ح ك ٢ ج ؼ ٤ س ج طؼ ٤ س ق ٤ ع هح ص ج ؼى ٣ ى ج ى ذط ٣ ٣ ح ؽ ج ٣ ح ٤ حش ضك ح ط ج د ؼ ٤٣ حش ج و ج كحو ١ ج ؼ ٣ ي ي ذحػطرح ج ٣ ح ٤ حش ٣ ٢ وس ١ ك ٢ ج طل ٤ ح ٣ ؿؼ ح ؿح ن رح طى ٣ د ج طؼ ٤ ػ ٠ أ ح ٠ أ ح ٤ د ج طل ٤ ج ٤ ض ٤ ط ض ١ ٣ أ ىجف ضى ٣ ج ٣ ح ٤ حش ك ٢ هط ق و ج ؼح ػ ٠ ض ٤ س ح جش ج طل ٤ ج هط لس.) ( ان ظش اخ انر غر ذ ػه ا إ رض ذغش غ انرفك ش ج : ظ ٣ س ذ ٤ حؾ ٤ ج ر حت ٤ س ج ؼ ك ٤ س وى أ ط ج ؼح ذ ٤ حؾ ٤ ك ٢ كح س ضل ٤ ج ٣ م ج ح ٤ د ج ؼ ك ٤ س ج ط ٢ ن ح ٣ ى ى ج ٧ ك جو ج ؼح ج هح ؾ ٢ ؼ كس ج ط ٤ جش ج ط ٢ ضكىظ ػ ٠ ج ٣ م ن جق ج هط لس ٣ لط ذ ٤ حؾ ٤ أ 165
٢ ر ٤ ؼس ج ؼ ٤ حش ج ؼ ك ٤ س ٣ طهى ح ج ٧ ك جو ك ٢ ؼح ؿس ج ٤ ٧ حء ج طل ٤ ذ ح ضهط ق جق ػ ٣ س ئ ٠ جق أن ج طهىج ذ ٤ حؾ ٤ ل ج ر ٤ س ج ؼ ك ٤ س Strctue( )Cognitive ى س ػ ٠ ج ج ؼو ٢ ػ ى ج ٧ ك جو ضطظ ج ر ٤ س كط ج هر ذح ٩ حكس ج ٠ ج ط جض ٤ ؿ ٤ س ج طل ٤ ق ٤ ح ح ٣ ذ ٤ حؾ ٤ أ ن ػ ٤ س ج كأ ج ر ٤ س ج ؼ ك ٤ س ض وجو ػىوج ضؼو ٤ ىج ق ٤ ع ض وجو ق ٤ س ج هر جش ج ؼ ك ٤ س ضط ع أ ح ٤ د ج طل ٤ ك ٢ ج ج ؼ ك ٢ ى ج ك جو.) 15 ( أ ظ ٣ س ذ ٤ حؾ ٤ ج ط ٢ ض ذأ ػ ٤ س ج ط حخ ج ؼ كس ضؼى ػ ٤ س ذ حت ٤ س ٣ س ط ز ضط ن ضؼى ٣ ك ٢ ج ظ حش أ ج ط ج ٤ د ج ؼ ك ٤ س ل و ذ ج ٣ س أ ٤ حش ػ ٤ س ج ط ظ ٤ ج جض ٢ )ج ط ػ ٤, ج إج س ) ٣ ط ىف ض ٤ ق ج ل و غ ج ٠ ج ؼ ك ٤ س ج ر ٤ ث ٤ س.) 16 ( ان ان ؼشف ػ ذ ت اظ ح ٣ ذ ٤ حؾ ٤ س أ ج ط ٣ ج ؼ ك ٢ ط ٤ ؿس ٢ ر ٤ ؼس طلحػ ج ل و غ ذ ٤ ثط ي ي ج ٣ ل ٣ ط د ن ج ج طلحػ ج هر جش ج رح ز ج حضؿس ػ كك د ذ ٣ طؼ ج ٣ ح ٤ ق ٣ طؼح غ ج ر ٤ ثس ج ٣ د ج ح ٢ ح ؾى ٣ ىز ج طل ٤ ذى ؿ ح ك ٢ ض ظ ٤ ج ؼ ك ٢ ذ ؼ ٠ ج ح هى ض و ١ ح هر ح ج ح ٠ ج ه ؿح ج ضؼى ح ط طظ وجن ج ١ ج ؿى ٣ ى ج كح ط ٣ ج ؼ ك ٢ ػ ى ذ ٤ حؾ ٤ ٤ ض ٣ ٤ ح ذ ض ٣ ٤ ل ٢ ك ٢ أ ح ٤ د ج طل ٤ حت ج ج ط ٣ ٣ ه غ ططحذغ طى ؼ ك ٢ جق ؼ ٤ س ج كح ط ٣ ػ ى ذ ٤ حؾ ٤ ػر ٢ ج ؼ ك ج ؼ )ج ػ ٢ ) ج ػ ٢ ج ١ ٣ كىو ذ ٤ حؾ ٤ و ٣ حو ق ح ٤ س ئ ح ٣ ٣ وس ج ط ٢ ض ط ٤٣ غ ذ ح ح ٢ أك ح ج ح ك ٢ ئهح س ذ حء ج ٣ ؿحذ ٢ أ ػ س ض ٤ لح ج ج ؼح.)17( قىو ذ ٤ حؾ ٤ أ ذؼس ػ ج ضإغ ك ٢ ج طوح ج ل و ج ضوى ق س ئ ٠ ج جق ج ط ٢ ض ٤ ح ج ؼ ج : ج ؽ ج هر ز ج طلحػ ج ؾط حػ ٢ ج ط ج ٣ ذ ٤ حؾ ٤ ؾ و ػ ٤ ط ٤ أ ح ٤ ط ٤ ك ٣ ٣ ط ٤ ض ح جء ج طؼ ح ج ط ظ ٤ ج ط ٤ ق ك ح ٣ ؼ ك ج ح ٣ ٣ ى أ ٣ ؼ ك ك ٢ ق س جق ج ؼ ك ٢ ٤ ٣ ئ ٠ و ؾس ر ٤ ز ج ط ظ ٤ أ ح ٣ طؼ ٣ ؾغ ك ٢ ؾ ج ٠ ج ط ٤ ق ٣ ؼطوى ذ ٤ حؾ ٤ أ ج ط ٤ ق ٣ ط ج ط ج ج ١ ٣ ؼطر ج ؼح ج ؿ ١ ج ؼ ك ٢ ى ج ل و ٣ ط ج ط ج ػ ٠ ػ ٤ ط ٤ ك ػ ٤ ط ٤ طلحػ ط ٤ ط ح ط ٤ ح )ج ط ػ ( ٢ ػ ٤ س و ؽ ج ل و ػحش ج هر جش ج ؿى ٣ ىز ك ٢ ه ٣٣ حض ج ر حت ٤ س ج وحت س أ ١ ٢ ػ ٤ س ضط قى ذ ج ٣ ط ح ج هر ز ج ؿى ٣ ىز ل و غ ج ر حء ج ؼ ك ٢, ) ج جء س( ٢ ضؼى ٣ ه ٣٣ حش ج ؼو ٤ س قط ٠ ٣ هر جش ج ؿى ٣ ىز ج ط ٢ ضط ن غ ج ه ٣٣ حش ج ط ح ؼ ح ك ح.) 18 ( أ ظ ٣ س ذ ٤ حؾ ٤ ض ٠ ذ ظ ٣ س ج ر حء ج ؼ ك ٢ ٧ ح ض ػ ٠ ج ٤ ح ج ط ج ٤ د ج ؼ ك ٤ س ك ٢ ج ر ٤ س ج ؼو ٤ س ى حؽ ضى ن حت ج طؼ هر جؾ طس ذ هق ضؼ ٢ ٤ أ ع ؼ ٤ ) ظ ض طؼ ٤ ل ٤ س ) أ ج ر ٤ س ج ؼ ك ٢ ك ٢ ج ى حؽ ضأض ٢ ج ل و أ ج ر ٤ ثس ج ح ج طلحػ ذ ٤ ح أ ج ط ج ٤ د ج ؼ ك ٤ س ك ٢ ج ى حؽ ط ٤ ز ضط ٤ غ ضؼ ؾى ٣ ى ٣ ؼحو ض ٤ ر ح ق ٤ ن ضهط ق طؼ ج ٠ جن ذ ضهط ق ج ر ٤ س ج ؼ ك ٤ س ى حؽ ػ ى ج طؼ ل غ ض ٣ ػ ج 19(.٢ ( ق ٤ ع ض ظ ٣ س ذ ٤ حؾ ٤ ػ ٠ أ ج طؼ ػ ٤ س ذ حت ٤ س ٣ س ط ز ؿ ٤ س ج ط ؾ أ ػ ٤ س ج طؼ ضط جػحوز ذ حء ج ؼ كس طؼ ن ج طلح ج ؾط حػ ٢ غ ج ن ٣ ض ٠٤ ء ل و أك ج ظ ف ج ط ٢ ػ ى ح ٣ جؾ س ج هق ح قو ٤ و ٢ أ ج ؼ كس ج حذوس ٠ أ ح ٢ ر حء ج طؼ ي ١ ج ؼ ٠ ج ج ػ ٢ ج طؼ ئقىجظ ض ٤ لحش ضط جت غ ج ٠ ج ؼ ك ٤ س ج ح س غ نر ز ج ل و.) 20 ( وى ػ ف ذ ٤ حؾ ٤ ج طؼ ذأ ذ ١ ج ؼ حش ج ؿى ٣ ىز ذ ح ى ج ل و ؼ حش هر ٤ س أ و ج ى ٢ روح ظ ٣ س ج ر حت ٤ س ج حػى ج ط ٤ ٤ ك ٢ ذ حء ج ؼ كس طؼ ق ٤ ع ٣ ط ج طؼ ذط ٤ ج ك ح طؼ ٤ ك ذى أ ٣ ػ ٠ أك ج حت ج ٣ م ٧ طهىج ج ؼ حش كح طؼ ٣ إ ى ػ ٠ ج ؼ ٤ حش ٤ ػ ٠ ج طحتؽ أ ج طؼ ػ ٤ س ذ حء ض ػ ٤ ش يجش ؼ ٠ جقىجظ ؼ ٠ ؼح نر جش ج طؼ ضلط ج ر حت ٤ س ذأ ٣ طؼ ٤ أ ٣ ل ج ج ؼ حش ن نر ض كو ١ ح ٣ و ذطل ٤ ضل ٤ ك و ١ ٣ و ذر حء ج ؼ ٠ كوح كحؾحض ج ط ح ن ل ٤ ط ج ؼ ك ٢. )21( يشاحم ان ػ ذ ت اظ -1 ج ق س ج ك ٤ س ج ك ٤ س Sensor motor Stage 166
ج ق س ض طى ج وز ج ٠ ػ ج ط ٤ ٣ ؼط ى ج ٣ ل ك ٤ ح ػ ٠ ج طهىج ج ك ج ج طؼىوز ج ٧ كؼح ج ك ٤ س ل ج ؼح ج ك ١٤ ذ ج طؼ ف ػ ٠ ج ٤ ٧ حء ض ٠ ذح ق س ج ك ٤ س ج ك ٤ س ٧ ج طط جض ٤ ؿ ٤ حش ج طل ٤ ػ ى ج ٣ ل ك ٢ ج ق س ضؼط ى ػ ٠ ج ض ح ج ك ٢ ج رح ذح ٧ كؼح ج ٤ حء ج ؼح ؿحش ج ط ٢ ٣ و ذ ح ق ٤ ح ض ي ج ٤ حء. )22( 2- ق س ح هر ج ؼ ٤ حش ج ؼو ٤ س the mental pre operational )2 ) -7 جش. غ ذىج ٣ س ج ق س ضظ ج وى ز ػ ٠ ج ط ى ج ٣ ل ط ػ س ذأ طهىج ج ج ج هح س ذح ؼحخ ج ء ٣ حءجش ضطؿ ٠ هى جش ج طل ٤ ك ٢ ج ق س ك ٢ ؿ ػس ج ح ٠ ج ٤ س ح ظ ج س ج ط ج ؼو ٤ س ج ج 23(.١ ( ض ٠ ج ق س ج ط ٣ ج ؼ ك ٢ ذ ح هر ج ؼ ٤ حش ي ي ٧ ج ٣ ل ح ٣ ج نح ؾح ػ هى جض ك ٢ ج ط ٤ ؼحخ ه ج ٤ ؼ ٤ س ج ػ ٤ حش ٣ رىأ ذأ طؼ ح ج س كح حش ض ػ أ ٤ حء ٣ ػ ٤ ٤ ثح ح ذ ٤ ة أن, أ ج طؼر ٤ ػ ح ذ حش ج ذ ز. )24( 3- ق س ج ؼ ٤ حش ج ك ٤ س أ ج طل ٤ ج حو ١ Concrete Operational Stage )7 ) -12 جش ض ٠ ذ ق س ج طل ٤ ج ٣ و ٢ ج ك ي ي ط ٤ ج لح ٤ ك ٤ ح ن حت ح ج وى ز ػ ٠ ج و ٤ ح ذح ؼ ٤ حش ج ط طحؾ ٤ س ج ط رح ٤٢ س ج ط ٤ ق ح ٣ ط ٣ ر ػ ٤ حش ج ط ضى ٣ ؽ ج ٤ حء ج ط حذ ح ضرؼح رؼى ؼ ٤ ح كؿ أ ج ٣ ج ج ج ٣ ح ج ؼى ج ؿ غ ج خ ج و س ح ٣ أ ٣ ى ى ج ح ج ح ج حكس ئو جى ج ؼ هس ٣ حوز ج ك ٤ س ج س ج طلحػ ج ؾط حػ 25(.٢ ( ج ؼ ٤ حش ج ٤ س ج ؿ وز Formal Operational ) 12 ك ح ك م( ك ٢ ج ق س ٣ ظ ج حء ٣ ل ن ج طهىج ج ٣ و ٢ يجش ج ؼ هس ذح لح ٤ ج ؿ وز ض ٠ ذ ق س ج ٤ س ج ؿ وز ق ٤ ع ٣ ذؼ ج جض ٤ ؿ ٤ حش ج طل ٤ ج ؼ ٢ ػ غ ج ٤ حء ج ط ح ٣ س ج ج ط حذ س غ ذؼ ح ق ٤ ع ٣ ج ٣ ل هحو جؾ س ج ش ٣ ط ٤٣ غ ج طل ٤ ذ غ ج ط جض ٤ ؿ ٤ حش ك ح غ ج ل ٤ حش أنطرح ح. )26( جكط ج حش ج طؼ ج ؼ ك ٢ ضرؼح ظ ٣ س ج ر حت ٤ س 2- ج طؼ ػ ٤ س ٣ س ط ز. 1- ج طؼ ٣ ط ذح طل ٤ ذط ٤. )27( 2- ض ٢ ء طؼ أك ج ظ ف طؼ ػ ى ح ٣ جؾ س أ س قو ٤ و ٤ س. 3- ضطظ ػ ٤ س ج طؼ ئػحوز ذ حء ج ل و ج ؼ ك ٤ س ن ػ ٤ س ضلح جؾط حػ ٢ غ ج ن ٣. 4- ج ؼ كس ٠ ج ح ٢ ر حء ج طؼ ي ١ ؼ ٠. 5- ج ىف ػ ٤ س ج طؼ ئقىجظ ض ٤ لحش ضط ت غ ج ٠ ج ؼ ك ٤ س ج ح س ػ ٠ نر ز ج ل و. )28( شا ا : ظش ح ف ع ذغك انث ائ ح االظر اػ ح ٣ ك ٤ ؿ ض ٢ أ أ ج و جش ج ل ٤ س ج ط ٢ ض حػى ػ ٠ ض ٤ س ػو ج ٢ لح ٢ ج س ق ٤ ع ٣ طأغ ج ج ؼ ك ٢ ٣ ل ذػوحكس ج ؿط غ ٣ طهى ج س حػىض ك ٢ ك ج طل ٤ ج ى. )29( أ ج طلحػ غ ج ٤ ٧ حء ج جو ٣ ؾ ج ٣ ل ج ؼ ك ٢ ضل ٤ ج ٣ حػى ػ ٠ ؤ ٣ س ج ٤ ٧ حء ؤ ٣ س ق ٤ س ج طؼ ف ػ ٠ ن حت ج ٤ ٧ حء ئو ج ح ض ٤ ح ض ٣ ٣ ج طؼ ٣ حوز ؼ كط ذه حت.30 وى أ ف Staver ج ظ ٣ س ج ر حت ٤ س ج ؾط حػ ٤ س ذػ ظ وح ٠ : ٣-1 ؼى ج طلحػ ج ؾط حػ ٢ ٤ س ٣ ط ن ح ج ك ػ ٠ ج ؼح ٢ ن ج س ج س ٢ ج ؼح ٢ ج ط ٢ ن ح ٣ ط ج ط ج ذ ٤ ج ٧ ك جو. ٣-2 ط ى ج ؼ ٠ وجن ج س ػ ٠ ج ر ٤ ثس ج ؾط حػ ٤ س كح ؾغ ج ١ ج هح ذح ٧ ك جو ٣ ؼ و ئ ٠ ج ٧ قىجظ ج ؾط حػ ٤ س ج طح ٣ ه ٤ س ج هح س ذر ٤ ثط. 3- ج ىف ج س ج ط ج ج ؼ هحش ذ ٤ أك جو ج ؿط غ.)31( 167
ض ظ ٣ س ك ٤ ؿ ض ٢ vygotsky ج ط ٢ أ ىش ػ ٠ ض ٤ غ ىج ح ٤ ل ٤ س ج ط ٢ ٣ طؼ ذ ح ج ٣ رس حوز ج ؼ ضأ ٤ و ؽ ج ػوحكس ج ؾط حػ ٤ س ك ٢ ج طؼ ٤ ج ى ٢ ج ج طؼ ٤ ٣ طكىو ك ٢ ء ٤ حم أؾط حػ ٢ ٣ ط ٣ د و ؾس ج ط ك ٤ طؼ حوز ج ؼ. )32( ج ج طؼ كن ئ يؼ ض ٣ غ ج طل ٤ ج ي كن ج ر حت ٤ س ج ؼ ك ٤ ٣ ط ٤ ف طؼ ك ج ط ج ج ط ج لؼح أ ج ر ٤ ثس ج ؿ ٤ ى ط ج ٢ ج ط ٢ ضؿؼ ج طؼ ٣ ظق ق ج ج لؼح ض ذأه ٠ و ؾس س أغ حء ػ ٤ س ج طؼ قط ٠ ضطكون ػ ٤ س ج ط ج ج ٧ ؿ ج ج ؾ ز ح ٣ ٢ أ ض ذ ٤ ثس ج ط ج ت س أ ٣ طهى ج ى ج لحظح ضط ح د ط ج ج ٣ رس. )33( ٣ ك ٤ ؿ ض ٢ vygotsky ئ ؼ أ ٤ س ن ؼر ػىز أو ج ح ١٤ و ج ؼ كس ج ؼح س ئ ٠ ج ؼ كس ج ؼ ٤ س ض ؾ ٤ ج طؼ ضى ٣ ؿ ٤ ح ج ٠ أ ط ٤ ؼحخ جضوح ج س ض ؾ ٤ ج طؼ ٤ ئ ٠ ج طل ٤ ذ ش ػح ق ٤ ع ٣ حػى ػ ٠ ج أه ٠ ح ض ف ذ هى جض ؼ ٤ س ج طرح ج طل 34(. ٤ ( ٣ ؼطر ك ٤ ؿ ض ٢ vygotsky أ ٢ ر ٤ ؼس ج ك ج ج حه حش ذ ٤ ج ى ج طؼ ٤ ك ٢ ج ق أ ٤ س ك ٢ ذ حء ج ؼ ٠ ى ٣ كح ى ٣ إو ١ و ج ١٤ ٣ ذح طؼ ج ؼ كس ج ؼح س ج ٤ ٧ س ئ ٠ ج ؼ كس ج ؼ ٤ س ج طؼ وس ق ٤ ع ٣ ؾ ضى ٣ ؿ ٤ ح ك ك ج س جضوح ح ج ٣ ؼى لطحقح طكل ٤ ك ج ٣ رس ؼ كس ج ؼ ٤ س ض ٤ س ج ٣ وس ج ٣ س ى ٣.)35( كح طى ٣ كن ج ظ ٣ س ج ؾط حػ ٤ س vygotsky ض ج طؼ ٤ ذ حء ؼ كط ذطكى ٣ ى أنطرح ج ؼ كس ج حذوس ضل ٤ ج ؼ ٠ ك ٢ ء نر ض ك ٢ ج ك ٤ حز ضؼى ٣ ئ ٢ ح ج ؼ ك ٢ ضو ٣ س ج طلحػ ج ؾط حػ ٢ ن ج ٤ حم ج ؾط حػ 36(.٢ ( ي ك ٣ ر ٤ ؼس ج طلحػ ج ؾط حػ ٢ طؼ ٢ ػى ك ج ل و ػ ج ؿط غ ك ٢ ذ حء ج ٤ حم ج ؼ ك ٢ ض ؿ ٤ غ ج طؼ ن ج ح ٠ ج ؿ حػ ٢ ج طؼح ٢ ذ ٤ ج ٣ ح د ج ى ذ ٤ ج ٣ خ ذؼ كح ى ٣ ل أك ح ػ ٠ ج طؼ ٤ ج طؼ ج كو ٤ و ٢ ٣ ه ن ن ج ط جى ك ٢ ج ؼ.)37( ضط ف أ ٤ س ج ظ ٣ س ج ر حت ٤ س ج ؼ ك ٤ س ظ ٣ س ك ٤ ؿ ض ٢ ك ٢ ج طؼ ج طح ىضح ظ يؼ ٣ غ ج طل ٤ أ ج ظ ٣ س ج ؼ ك ٤ س ضؿؼ ج طؼ ٣ ر ٢ ؼ كط ذ ل ك ٢ ء نر ض ج حذوس ػ ى ج طػح ز ذ ٤ حض ج ؼ ك ٤ س ج حذوس, ي ي ن جؾ س جهق ضؼ ٤ ٤ س ض ١ ٣ ػ ٠ ش ج ط حه حش ح ٣ إو ١ ظ كؿ ز ؼ ك ٤ س ضىكؼ ر ح ٠ حوف ك ٢ ضلحػ جؾط حػ ٢ ى ج لؿ ز ج ؼ ك ٤ ذط ؾ ٤ ئ حو ج ؼ ك ٢ ظ ضوى ٣ ج ىػحت ج طؼ ٤ ٤ س ٤ ط ض ٤ ى ج ك ج طوطث ح ج ٠ ق ش أ ج ط حهظحش. كطإو ١ ج ٠ ئػحوز ض ٤ ج ر ٤ س ج ؼ ك ٤ س ذح جء س ذ ٤ ج ؼ كس ج ؿى ٣ ىز ج حذوس ى ج لؿ ز ج ؼ ك ٤ س غ ج طهىج ح ك ٢ ض ٣ ر ٤ وحش ج ر ٤ س ج ؼ ك ٤ س ج ؿى ٣ ىز ك ٢ ض ٣ ر ٤ وحش ج جهق ج ك ٤ حض ٤ س ح ٣ ؿؼ ج طؼ يج ؼ ٠. )38( إ رض ذغش غ انرفك ش: ظ ج ج ٩ يؼ هر ئو ١ ح ٣ )1981( ح ٤ ذح ٣ ط يؼ ٣ ؼط ى ػ ٠ أك ح ذ ٤ حؾ ٤ ط ٣ حش ج ج ؼو ٢ ج ؼ ك ٢ ك ٤ ؿ ض ٢ ج ر حت ٤ س ج ؼ ك ٢. )39( ج ج يؼ ك ٢ ض ٢ ٤ طؼ ج ؼ ج ٣ ح ٤ حش ك ٢ ذ ٣٣ ح ٤ ح ػح 1970 هر ك ٣ ن ج ؼ حء ك س ؼ ذس ضؼ ج لح ٤ ك ٢ ج ؼ ٢ ذح ط ٣ غ ج ؼ ك ٢ )CASE( ج ١ ٣ ؼ ٢ ( ) Cognitive Acceleration through Science Education أػى ىن رط ج طؼ ٤ ج ١ ح حضؿح ػ أذكحظ ج ط ٤ س ج ؼ ك ٤ س ؼح ج ل ٢ ذ ٤ حؾ ٤ أك ح ج ؼ ج ؾط حػ ٢ ك ٤ ؿ ض ٢ ٢ رن ر ح ؽ ػ ٠ ج ؽ ج ى ج ٢ ج ؼ ٢ ٣ رس ج ٣ ضط ج أػ ح )11- ( س ك ٢ ذؼ ج ىج ؾى ج ؼى ٣ ى ج لح ٤ ج ؼ ٤ س ج ط ٢ ضكط ٣ ح ج جو ج ؼ ٤ س ج ى ج ٤ س ذأ ٣ ح ضط ٣ د هى جش ح جش ػو ٤ س ػ ٤ ح ى ج طؼ ٤ ج هح ك ٣ ن ج رحقػ ٤ ذو ٤ حوز ح ٣ )shayer( ذأضهحي ؽ ػ ٢ ك ج س ق ٤ ع ح ج ذكحؾس و ٤ ح ق ط ج ؼ ذس ك ٢ ج لح ٤ ج ؼ ٤ س ؼط ى ٣ ك ٢ ي ي ظ ٣ س ذ ٤ حؾ ٤ ط ٣ ج ؼ ك ٢ ج ط ٢ ضر ٤ أ ح ٠ ج طل ٤ 168
ك ٢ هط ق جق ج ج ؼو ٢ ق ٤ ع هح ج ذح طهىج ج ٣ ٧ س ٤ س ٣ ز طك ٤ ج جو ج ى ج ٤ س ػ ٠ أ ح ج ط ٣ رحش ج ؼ ك ٤ س ج ط ٢ ؼط ح ض ي ج ح ؽ ض ٣ ٣ جنطرح جش ج ط ٢ ؼ ح ( )shayer أ طر ٤ ح ج غ ج ى ر حء ط ضل ٤ هط ق ج ٧ ػ ح ٢٨ لح.) 40 ( وى ٢ ج ج ٩ يؼ ض ضو ٤ ػح )1987 ) ٢ ط ز ك ٢ ج ج ط ٣ هى أغرطص كحػ ٤ ط ح ك ٢ ج طؼ ٤. )ؿرح ١ نح ى, 2011 ()41( 97 : ان ذف ي إ رض ذغش غ انرفك ش 1- أ جع ح جش ج طل ٤ ج ؼ ٤ ح حػىز ج ٣ رس ػ ٠ و ج طهىج ض ي ج ح جش ئ ٠ ؿ ش أن.) 42 ( 2- ضه ١٤٣ ج ح ج ط ٢ ٣ طى خ ػ ٤ ح ج ٣ رس ي ي ٣ طؼ ج ٢ ٤ ق ٣ ل جؾ ض ٤ س هى جض ج ؼ ك ٤ س. 4- ض ٣ غ هى جش ج طؼ ٤ ج ؼو ٤ س ك ٢ ك ج لح ٤ ج ؼ ٤ س, ؿى ن ج طهىج يؼ ض ٣ غ ج طل ٤ أ رف ج ؼ ج ؼ كس ك ٢ ٣ حم ج ؽ ج ؼى كن ج ج ٧ يؼ ق ٤ ع أ ٣ وى ؼ ذحش ؼ ٤ س ٧ ؿ د ج طؼ ٤ ضطكى ضل ٤ أك ؽ ضو ٤ ى ١ ٤ رف ؽ ضؼ ؾى ٣ ى ٣ ج طؼ ٤ ك ج ؼ ذحش ن ض ك ٤ ج ٣ ٧ س ج طكل ٣ ٤ س طل ٤. 5- ج يؼ ٩ جع ج طل ٤ )ج ج ؼو ٢ ج ؼ ك ٢ ( ن ج طىن ذح طؼى ٣ ج ؼو ٢ ج ؼ ك ٢ ى ج طؼ ٤ أؾ أق ٤ حء ج ؽ ج طو ٤ ى ١ ي ي ن ح س ج ٣ س ك ٢ ج ئ يؼ ج ١ ط ٤ س ج جع ج ؼ ك ٢ ج ر حء ج ؾط حػ ٢ طؼ ج طل ٤ ك ٢ ج طل ٤. 6-٣ ط ٤ ف ج ٩ يؼ ض ٣ غ ج طل ٤ طؼ ٤ ك س ٣ طؼح ج ٢ غ ذؼ ج رؼ ق ٤ ع ضط ى ٣ س ط س ق ج ع ن ج طلح ٤ ج ط ٢ ٣ طلحػ ؼ ح جغ حء ج حه س ح ٣ إو ١ ج ٠ ج جع ضل ٤.)43( 7- ض ١٤ ؾح ر ٢ ج ى حؽ ج ٣٧ ج ٣٧ ؼح )ج ى حؽ ق ٤ ع أ ح ضؼ ػ ٠ كغ ط ٣ حش ج ج ؼو ٢ ض ١٤ ػ ج ى حؽ ض ٤ س ج طل ٤ ذأ جػ ج طل ٤ ج ر ١ ج طل ٤ ج ط طحؾ ٢ ج طل ٤ ج ذىجػ ٢ )ػ ٣ ٢ ن جذط ح أ ح ٠ ضل ٤ ؾى ٣ ىز ؿ ٤ ح(. 8- ضؼ ػ ض ٤ غ أكحم ج طؼ جي ضؿؼ ج طؼ ٤ ٣ ل ذ ز أك ن غ ج ل ذ ١ ج لح ٤ ق ج ط حه ج طؼح ج ك ئ ٠ ج ؿ و. 9- ض ٢ ج وى جش ج ؼو ٤ س طؼ ٤ ك ٢ ػ ٤ س ج طك ٤ ق ٤ ع ٣ و ج طؼ ذطك ٤ ج جهق ج طؼح س ج طؼ ف ػ ٠ ج ط حه حش كح س و ؽ ح جش ج طل ٤ ج ط حؿ س غ ج ى حؽ غ ج ط جض ٤ ؿ ٤ س ج ه س ػ ى ذ حء ج ٤ ح ج ؼ ك ٤ س ج ط ح س ض ظ ٤ ح ػ ى ج طؼ ٤. ق ٤ ع ٣ ط ض ٣ غ ج طل ٤ ك ٢ ء يؼ ئو ١ ح ٣ ج ؼط ىز ػ ج ر حء ج ؼ ك ٢ ر ٤ حؾ ٤ ج ر حء ج ؾط حػ ٢ ل ٤ ؿ ض ٢ ن أ ذغ ن ٣ جش ك ٢ ن ٣ ز ٣ ط ج طهىج ئ ط جض ٤ ؿ ٤ س نح س ضط ؿ ػس ج ٣ ٧ س ج ىف ح ٣ حوز ط ٣ حش ج ج ؼ ك ٢ ض ٣ ؼ ػ ى ج طؼ ٤ ػ ٣ ٢ ن ج طوح ج ق س ج ك س ئ ٠ ج ق س ج ؿ وز ن ئو ج ػ ٤ ذؼ ٤ حش ضل ٤ ئػحوز ج ظ ك ٢ ج ج طل ٤ أؾ ضؼى ٣ ضك ٤ ض ٣ ٣ ذح طح ٢ ج ٩ جع ك ٢ ج ج ؼ ك ٢ ج ىف ج ت ٢ ٤ ج ط جض ٤ ؿ ٤ س قع ج ٣ رس ػ ٠ ج ط ٤ إ ج ٧ ػىجو ج ك ٢ ج حه س ج طل ٤ ك ٢ ج طل ٤ ج طأ ك ٢ ج ط حه حش )ج طؼح حش ) ج ط ٢ ضوى ي ي أؾ ج ط ئ ٠ ج ر حء ج ؼ ك ٢ ج هح ذ جق ج ج طؼ ٤. )44(. يضا ا اعرخذاو إ رض ذغش غ انرفك ش 1- ج طوح ج ك ج ٠ ج ؿ و ق ٤ ع ض ضر ١ ج هر جش ج ك س ذح ٣ ٧ س ج ط حك ٤ س كح رح ح ٣ وح أ ج طؼ ٣ طؼ ج هر ز ج رح ز ٣ وجو ضؼ ئيج هح ذح ط حف ج هر ز ذ ل ذى ج ضوى ذ ج ٣ طو ج طؼ ج ك ج ٠ ج ؿ و. 172
2-٣ ػ ١ ئ يؼ ض ٣ غ ج طل ٤ ج طؼ ن ضلحػ ج ٣ رس ضرحو ج ٧ ك ح غ جه ج ي ٢ ٣ ج ح س ن ج ط ج ج ط ج لؼح ذ ٤. 3-٣ إ ى ئ يؼ ػ ٠ ج ى ج ١ طؼ ٤ جغ حء ج طؼ ق ٤ ع ٣ و ج طؼ ذح ؼى ٣ ى ج ح ٢ حش وجن ج ؿ ػس. 4- ض ط ذى جكغ ج ٣ رس ٤ ض طػ ٤ ج ط ح ج طؼ ٤ ضكل ػ ٠ ج ؼ. 5-٣ ف ج ٩ يؼ ذح طؼح ج ؼ ج ؿ حػ ٢ ػ ٠ ج و ٣ و ج ٤٢ س ض جػ ٢ ج ل م ج ل و ٣ س ك ٢ هى ض ػ ٠ ج طؼ. )45( خغ اخ إ رض ذغش غ انرفك ش ٣ ط ج ج ٩ يؼ أ ذغ ن ٣ جش ج ح ٤ س : ٢-1 اإلػذاد انحغ Concrete preparation ضؼى ج ق س ن ٣ ز ض ٤ ى ٣ س طأ ى ج ل ج ٢ س ى ج طؼ ض ٣ ج ؼ ٠ ج ج ف س ي ي ذؼى ضو ٤ ج طؼ ٤ ئ ٠ ؿ ػحش ؼ كس ج ٣ كحش ج لح ٤ ج ٣ س. د س ان ذسط ف ز انخغ ج : * ضو ٤ ج طؼ ٤ ئ ٠ ؿ ػحش ي ي ح ج طؼح ض ج حه س ػ ز. * ٢ ج ى ج س ػ ٠ ج ٣ رس ذ ز ج كس. * ٣ ج ى أ ػ ؿ و ى ؼ حش أ ػ ٤ ؼ ٤ س ج طؼ ٤ ٤ س ذ ٣ ؾ ح ٣ ٨ س ج حه حش ج ط ٢ ض حػى ك ٢ ػ ٤ س ج طل ٤. * ٣٣ ج ى ج ٧ ث س ج ل و ٣ س أ ج ؿ حػ ٤ س ػ ٠ ج طؼ ٤ ج ط ٢ ض حػى ٣٩ ؿحو س ضلح ط س ذ ٤ ذ ٤ ج طؼ ٤. *ج ػ ٣ حء ك س طؼ ٤ طؼر ٤ ػ ح ض ج ٤ ؼ حش.) 46 ( انرؼاسض )انصشاع (ان ؼشف Cognitive Conflict ك ٢ ج ه ٣ ز ٣ ج ٣ ح د جهغ ضكص ضأغ ٤ هق أ س أ أ س ٣ ط ٤٣ غ ج ٣ ح د ج ٣ ؿحو ج ك ج ح د ح ذا طهىج ٢ م ضل ٤ ج طو ٤ ى ٣ س ق ٤ ع ض طؼح س غ ح ٣ ؾى ك ٢ ذ ٤ ط ج ؼ ك ٤ س لح ٤ ػ ذ ٤ ثط ج ٣ ر ٤ ؼ ٤ س ٣ ج و ذأ ػرح ز ػ ض حه ذ ٤ ض ٣ ل جقى أقى ح حذن ك ٢ ج ر ٤ س ج ؼ ك ٤ س ج ن ؾى ٣ ى ٣ ػ ج ط ج ؼ ٢ ج ؿى ٣ ى ج ٤ ػ ى ح ٣ ى ى ج ٣ ح د ن ٣ أ ج ط ج ؾ و ى ٣ ٣ ط ق ج ج ط حه )أ طرح ( ك ٤ ك ج ل ج ؼ ٢ ج ٤ ك ٢ ج ر ٤ س ج ؼ ك ٤ س ٣ ح د ح ٣ طؽ ػ ض ٤ ل ج ١ ٣٣ ن ػ ٤ ج ط ٤ ج لح ٢ ٤. د س ان ذسط ف ز انخغ ج : ضؼ ػ ٠ ج طؼ ٤ أ ٣ س حت لح ٤ ض ذ ػحذس لحؾأز ح طؼح س نر ض أ ض هؼحض ح ٣ ط ى ط ٤ ؿس ج لحؾأز قح س ج طؼؿد ج ى ح ضىػ ج ج طؼ ٤ ٩ ػحووز ج ظ ك ٢ ذ ٤ ط ج ؼ ك ٤ س ٣ ط ٢ ج ط ٤ ق غ ج و س ج ؿى ٣ ىز. ٣ وى ج ى ج ٣ س ج ط ٢ ضط ٤ ذح ؼ ذس قط ٠ ٣ ط ج طػح ز أه ٠ ح ٣ ج ٤ ج طل ٤ ج ج ٠ قح س ض ج.) 47 ( انرفك ش ف انرفك ش Thinking in Thinking ذأ ػ ٢ ج طؼ ذح طل ٤ ج وى ز ػ ٠ أ ؼ ف ح ؼ ك ح ؼ ك ق ٤ ع ض ىف ج ه ٣ ز ئ ٠ ض ٤ س هى ز ج طؼ ػ ٠ ضه ١٤٣ ج ط جض ٤ ؿ ٤ س أؾ ج طهىج ػ ٤ حش ك ٣ س ضإو ١ ئ ٠ ج طحؼ ج ؼ حش ج ٣ ذس 172
ضط ٣ د ج ؼ ٤ حش ج طؼ ٤ أ ٣ ج ػ ٠ ػ ٢ ضح ذح ه ٣ جش ج جض ٤ ؿ ٤ حش ج طرؼس أغ حء ق ج ش أ ٣ و ج ذطأ أك ح ضو ٣ أ طحؾ ٤ س ضل 48(. ٤ ( ي ي ػ ٣ ٢ ن ؿ ػس ج ٧ ث س ج ط ٢ ٣ ؾ ح ج ى ٣ رس ذك ٤ ع ٣ ػ ٠ ػ ٢ ذ ع ج طل ٤ ج ١ أػط ى ك ٢ ق ج س.) 49 ( د س ان ذسط ف ز انخغ ج : * ٣٣ د ج ى ج طؼ ٤ أ ٣ ل ج ك ٢ ضل ٤ أ ػ ٤ حش ضل ٤ ج هح ط ٤ س ج طل ٤. ض ىف ج ق س ئ ٠ ئ ٣ ؿحو ج ػ ٢ ػ ى ج طؼ ضؿؼ ٣ ى ى ؼ ٠ ح ٣ و ذ حيج ٣ ؼ ذ ج ٣ ٣ وس ح ٣ ل ذ ح ن ج ث س ج ط ٢ ٣ ؾ ح ج ط ٢ ض طهى ك ج س ح حيج ك ش ك ٢ ج ج ك ٤ ق ك ش ذ ج ج ك, حيج كؼ ط ذك ٤ ع ض ج ث س ن ٣ جش طكل ٤ ج طل ٤. * ٣ ؿغ ج ى ج طؼ ٤ كى ٣ ع غ ذؼ ج رؼ ق ٤ ل ٤ س ق ج ش. * ض ك ٤ ج حت ج ٣ س ج س ج لؼح س ج ح ذح كى ٣ ع غ ذؼ ج رؼ. * ق ٤ ع ئ ػ ٢ ج طؼ جو ج ذ ح ٣ و ذ ل أغ حء ج ٣ ٧ س ج ك ٣ حػى ػ ٠ ض ٤ س ح جش ج طل ٤ ٣ حػى ك ٢ ض ٤ ى ج ٧ ك ح ج ذىجػ ٤ س ٩ طحؼ نر جش ؾى ٣ ىز.) 50 ( 1 -انرعغ ش Bridging ض ىف ج ه ٣ ز ئ ٠ ذ ١ ج هر جش ج ط ٢ ق ػ ٤ ح ج ٣ ح د ج ٣ س ج ط س ك ٢ ج ؽ غ نر ض ك ٢ ج ك ٤ حز ج ؼ ٤ س ك ٢ ج جو ج ٧ ن ي ي حػىض ػ ٠ و نر جش ج طؼ ٤ ئ ٠ ؿح ش ج ى ج ٤ س ج ط ػس ق ٤ ع ٣ حػى ك ٢ ض ٣ ز ط ح س ؼ كس) 51 (. د س ان ذسط ف ز انخغ ج : ٣ و ذأغح ز ضل ٤ ٢ رط ك ٢ ح ٣ س ج ى ق ٤ ل ٤ س ج طلحوز ح ضؼ ج ٣ ٧ س ك ٢ ق ٤ حض ج ؼ ٤ س. ض ج رحقػس أ ج يؼ ٣ حػى ػ ٠ ض ٤ س ج طل ٤ ٣ ٣ ى د ج ػوس ٣ ح رحش يج ي ن حه ط ج ك ح ػ ح ٣ ى ك ٢ نح ٢ ٤ ل ٤ س ج طؼح ؼ ن ج ح س ج ؿ حػ ٤ س ٣ ح رحش ضؼ ٣ ج ؼ ج طؼح ٢ أػطرح ج ٣ ح رحش ك ج ؼ ٤ س ج طؼ ٤ ٤ س و ج ى س ىز ؾ ن ضو ج ٣ ح رحش ذاؾ جء ج ٣ س ضؼ ٤ ٤ س ئ ٠ ج ؼ كس ذأ ل ق ٤ ع ض ٣ ى وجكؼ ٤ ط ك ج طؼ ج ي ٣ ؿؼ هحو جش ػ ٠ جضهحي ج و ج ذ ١ ج هر جش ج ط ٢ ق ػ ٤ ح ج ٣ س غ نر ض ك ٢ ج ك ٤ حز ج ؼ ٤ س. انفصم انصانس : انذساعاخ انغاتمح 1- ج ؿر 2015(١ ( )كحػ ٤ س أ يؼ ض ٣ غ ج طل ٤ ك ٢ ج طك ٤ ج حء ج ؾىج ٢ ى ٢ ح رحش ج ق ج ج ط ١ ك ٢ حوز ج طح ٣ م( ج ؽ ج طؿ ٣ ر ٢ قؿ ع ج ؼ ٤ س ج طؿ ٣ ر ٤ س ٢ ح رس 35 ج حذ ٣ س ٢ ح رس 35 أوجز ج ركع أقطرح ضك ٢ ٤ ج طحتؽ ؾ و ك م ي و س جق حت ٤ س ح ف ج ؿ ػس ج طؿ ٣ ر ٤ س ك ٢ جنطرح ج طك ٤ ج حء ج ؾىج ٢ ٣ ح رحش ج ض ٢ و كن أض يؼ ض ٣ غ ج طل 52(. ٤ ( 2- أو ١ ( Adey ()1999( )ئ جع ج ج ؼو ٢ ن ضى ٣ ج ؼ يج ي ذأ طهىج يؼ أو ١ ح ٣ (ج ؽ ج طؿ ٣ ر ٢ ط ؿ ػط ٤ ج طؿ ٣ ر ٤ س ٢ ح د 64 ٢ ح رس ج حذ ٣ س ٢ ح د 72 ٢ ح رس جنطرح ضك ٢ ٤ T-test ج طهىج يؼ جو ١ ح ٣ أو ئ ٠ ضك ٤ ػ ٤ حش ج طل ٤ ى ج ٣ خ ج جع ج ج ؼو ٢ ى 53(. ٣ ( 171
انفصم انشاتغ : ي ط انثحس إظشاذ ج طهى ص ج رحقػس ج ؽ ج ر ج طؿ ٣ ر ٢ طكو ٤ ن ىف ذكػ ح, ٧ ؽ ت ٩ ؾ جءجش ج ركع ج ط ئ ٠ طحتؽ ٣ ضؼ ٣ ق ج ؽ ج طؿ ٣ ر ٢ ذأ ض ٤٤ و و ر ٠ ج ٠ ج كىوز كىظ أ ظح ز غ قظس ج ط ٤ جش ج جهؼس ضل ٤ ح) 54 (. ا ال : انرص ى انرعش ث Experimental Design هى ج ضأش ج رحقػس جنط ٤ ح ج ط ٤ ي ١ ج ر ١ ج ؿ ت ٢ ج ؼ جت ٢ ي ج نطرح ٣ ج ور ٢ ج رؼى ١ طل ٤ ج ٣ ح ٢ جنطرح ذؼى ١ طك ٤ ذ ل ح رح ٣ ر ٤ ؼس ظ ف ج ركع ج كح ٢ كح س ط جك ج ىهس ك ٢ ج طحتؽ. ج ه ١٣ )1( ج ط ٤ ج طؿ ٣ ر ٢ ج ؿ ػس ض حكإ ج ؿ ػحش ج ط ٤ ج طو ج ط ٤ ج طحذغ أوجز ج ركع 1- ج طك ٤ 2- جنطرح ج طل ٤ ج ٣ ح ٢ 1- جنطرح ج حء 2- ج ؼ ج ٢ 3- جنطرح ج ؼ حش ج حذوس 4- ج طل ٤ ج ٣ ح ٢ )جنطرح هر ٢ ( 5- ج طك ٤ ج حذن ٣ ح ٤ حش 6- ج ط ج ى ج ٢ ٨ ذ ٣ ج طؿ ٣ ر ٤ س ج حذ ٣ س ئ يؼ ض ٣ غ ج طل ٤ ج ٣ ٣ وس ج ػط ٤ حو ٣ س ك ٢ ج طى ٣ ج طك ٤ ج طل ٤ ج ٣ ح ٢ شا ا : يعر غ انثحس ػ ر Research Population and Sample يعر غ انثحس : Research Population وو ؿط غ ج ركع ذ ٣ ح رحش ج ق ج ٧ ج ط ١ ك ٢ ى ٣ ٣ س ج ؼح س ط ذ ٤ س ذىجو/ج ل ج ػح ػس ج ى ج س ج رحق ٤ س ر حش ؼح ج ى ج ٢ 2017-2016 ك ٢ ج ىج )ج ط ٣ س ج ػح ٣ س ) ج ك ٤ س. ػ ح انثحس :Research Sample جنطح ش ج رحقػس )*( ذ ز ه ى ٣ س ى س ) ط ٣ س ج ٧ ر حش( ج طحذؼس ج ٠ ى ٣ ٣ س ج ؼح س ط ذ ٤ س ذىجو / ج ل ج ػح ػس ط ػ ٤ س ذكػ ح ذؼى أ قىوش ج رحقػس ج ى س ج ط ٢ ط ٣ رن ك ٤ ح ج طؿ ذس ج ش ج ى س ج ز هر ذىء ج طؿ ذس ك ؾىش أ ج ى س ض رغ ؼد ق ج ٧ ط ١ ج رح ؾ ػىو ج ٣ ح رحش ك ٤ ح ٢ ح رس 206 نطح جش ذ ٣ ٣ وس ػ جت ٤ س ئقى ج ؼد ذ ٣ ٣ وس ج كد ج ؼ جت ٢ )**( ض يج ي ح ٧ ض ٢ : ؼرس 1- ) ( ق ٤ ع ذ ؾ ػىو ٢ ح رحض ح ٢ ح رس 28 ط ػ ج ؿ ػس ج طؿ ٣ ر ٤ س ج ط ٢ ٣ ى حوز ج ٣ ح ٤ حش ذأ طهىج ئ يؼ ض ٣ غ ج طل ٤. 2- ؼرس )أ( ق ٤ ع ذ ؾ ػىو ٢ ح رحض ح ٢ ح رس 31 ط ػ ج ؿ ػس ج حذ ٣ س ج ط ٢ ٣ ى حوز ج ٣ ح ٤ حش ذأ طهىج ج ٣ ٣ وس ج ٧ ػط ٤ حو ٣ س. ذ ج ي ذ ؾ ػىو ٢ ح رحش ػ ٤ س ج ركع 59 ذؼى ج طرؼحو ج ٣ ح رحش ج ج رحش ج رح ؾ ػىو )8( ٢ ح رحش أ رف ج ؿ ع ج حت ٢ ٣ ح رحش )ػ ٤ س ج ركع( ٢ ح رس ػ ح 51 أ ج رحقػس ج طرؼىجش طحتؽ ج ٣ ح رحش ج ج رحش ج ط حكإ ج ق حت ٢ ج طحتؽ ج حت ٤ س كو ١ ئي أذوص ػ ٤ ك ٢ وجن ج ق قلحظح ػ ٠ ظح ج ق ج ى ٢. 172
شانصا: أظشاءاخ انضثظ procedures: Control انغاليح انذاخه ح نهرص ى انرعش ث : هر ج رىء ك ٢ ج طؿ ذس ق ص ج رحقػس ػ ٠ ض حكإ ؿ ػط ٢ ج ركع ئق حت ٤ ح ك ٢ ؿ ػس ج ط ٤ جش ج ط ٢ ض أ ح هى ضإغ ك ٢ س ج طؿ ذس وهس طحتؿ ح. هى جؾ ش ج رحقػس ػ ٤ حش ج ط حكإ ػ ٠ ج ط ٤ جش ج ٥ ض ٤ س : 1- اخرثاس انزكاء : ئؾ جء ج ط حكإ ج ٢ ؼص ج رحقػس ػ ٠ ػىز جنطرح جش و ٤ ح ج حء ج حتؼس ج طؼ ح ك ٢ ؼظ ج ر ىج ج ؼ ذ ٤ س ئؾ جء ج ط حكإ. ق ٤ ع جنطح جش ج رحقػس و ٤ ح ج طى ػ ٠ ج ح )وج ٤ 1986( ج ١ ٣ ت ج ر ٤ ثس ج ؼ جه ٤ س ن ض ٣ ر ٤ و ػ ٠ ػ ٤ س ج طؼ ٤ ج طه جؼ و ش ج ىم ج ػرحش. )ج ى ٢ ٤ ػرى جهلل 2002( ت لثس ج ؼ ٣ س ج ط ٢ ٣ ط ٢ ج ٤ ح ج ٣ ح رحش )ػ ٤ س ج ركع( جنطرح ؿ ٤ لظ ٣ ٢ طأ ق ج نطرح )45( كو ز كو ز و ؾس ض رف ج ى ؾس ج حت ٤ س )45( و ؾس جنطرح ج حء. هى جضرؼص ج رحقػس ضؼ ٤ حش ض ٣ ر ٤ ن ج نطرح ذىهس ػ ٠ ٢ ح رحش ؿ ػط ٢ ج ركع ج طؿ ٣ ر ٢ ج حذ ٣ س ى ض ٣ ر ٤ ن ج نطرح ٣ ج قى ج جكن 2017 / /1 8 ككص ئؾحذحض ذأػ ٣ حء و ؾس جؾحذس ك ٤ كس ل ٨ ؾحذس ج هح ٢ ثس ض ق حخ و ؾس ٢ ح رس كن) 6 ( ذؼى ق حخ ط ٢٣ ج ؿ ػط ٤ ذأ طهىج ج نطرح ج طحت ٢ )-t )test ؼ ٤ ط ٤ طو ط ٤ ضر ٤ ج ج ل م ٣ يج و س جق حت ٤ س جي ح ص ج و ٤ س ج طحت ٤ س ج ك ذس أه ج و ٤ س ج طحت ٤ س ج ؿى ٤ س ػ ى ط و س )0.05 ) و ؾس ق ٣ س )49( ج ٣ ى ػ ٠ أ ج ؿ ػط ٤ ط حكثط ٤ ك ٢ ط ٤ ج حء. ج ؿ ػس ج ؼ ٤ س ؾى )1( طحتؽ جنطرح )t-test( ؼ كس و س ج ل م ذ ٤ ؿ ػط ٢ ج ركع نطرح ج حء ج ١ ج ك حذ ٢ ج ك جف ج ؼ ٤ ح ١ ج طرح ٣ و ؾس ج ك ٣ س ج ى س ػ ى ط 0.05 ج و ٤ س )t-test( ج ك ذس ج ؿى ٤ س 2 0.772 49 19.577 4.425 16.92 ج طؿ ٣ ر ٤ س 25 ج حذ ٣ س ؿ ٤ وج وج س جق حت ٤ س.242 3.774 17.81 26 2 -انؼ ش انضي تاألش ش : هح ص ج رحقػس ذك حخ ج ؼ ج ٢ ٢ ح رس ح ٣ س 2017 1/9/ ذؼى ق ح ػ ٠ ج ؼ حش ج ؿ ش ج ٤ س ج ط ح ج ش ج ؼ حش ػ ى ج وح حش ذ ٤ ط ٢٣ ج ؿ ػط ٤ ذأ طهىج ج نطرح ج طحت ٢ )t-test( ؼ ٤ ط ٤ طو ط ٤ ؼ كس و س ج ل م ذ ٤ ط ٢٣ ج ؼ ج ٢ ٣ ح رحش ج ؿ ػط ٢ )ج طؿ ٣ ر ٤ س ج حذ ٣ س( ظ أ ج و ٤ س ج طحت ٤ س ج ك ذس أه ج و ٤ س ج طحت ٤ س ج ؿى ٤ س ػ ى ط ج ى س )0.05( و ؾس ق ٣ س )49( ج ٣ ى ػ ٠ أ ج ؿ ػط ٤ ط حكثط ٤ ك ٢ ط ٤ ج ؼ ج ٢ ٣ ح رحش. ؾى )2( طحتؽ جنطرح )t-test( ؼ كس و س ج ل م ذ ٤ ؿ ػط ٢ ج ركع ط ٤ ج ؼ ج ٢ ك ذح ذح ٧ ج ؿ ػس ج طؿ ٣ ر ٤ س ج ؼ ٤ س ج ١ ج ك حذ ٢ ج ك جف ج ؼ ٤ ح ١ ج طرح ٣ و ؾس ج ك ٣ س ج و ٤ س )t-test( 78.457 8.858 163.96 25 ج ك ذس ج ؿى ٤ س ج ى س ػ ى ط 0.05 ؿ ٤ وج 173
2 0.124 49 81.085 9.005 164.27 ج حذ ٣ س 26 وج س جق حت ٤ س 3- انرحص م انغاتك ن ادج انش اض اخ ٣ و ى ذ و ؾحش ػ ٤ س ج ركع ك ٢ حوز ج ٣ ح ٤ حش ق ج ج ط ١ ؼح ج ى ج ٢ 2016-2017 ق ص ج رحقػس ػ ٠ و ؾحش ج ٣ ح رحش ح ٣ س ج ج ٧ ؿ ج ى ؾحش ك ٢ ج ى س( ػ ى ج وح حش ذ ٤ ط ٢٣ ج ؿ ػط ٤ ذأ طهىج ج نطرح ج طحت ٢ )t-test( ؼ ٤ ط ٤ طو ط ٤ ؼ كس و س ج ل م ذ ٤ ط ٢٣ ج طك ٤ ج حذن حوز ٣ ح رحش ج ؿ ػط ٢ )ج طؿ ٣ ر ٤ س ج حذ ٣ س( ظ أ ج و ٤ س ج طحت ٤ س ج ك ذس أه ج و ٤ س ج طحت ٤ س ج ؿى ٤ س ػ ى ط ج ى س )0.05( و ؾس ق ٣ س )49( ج ٣ ى ػ ٠ أ ج ؿ ػط ٤ ط حكثط ٤ ك ٢ ط ٤ ج طك ٤ ج حذن ٣ ح رحش. ج ؿ ػس ج طؿ ٣ ر ٤ س ج حذ ٣ س ؾى )3( طحتؽ جنطرح )t-test( ؼ كس و س ج ل م ذ ٤ ؿ ػط ٢ ج ركع ط ٤ ج طك ٤ ج حذن حوز ج ٣ ح ٤ حش ج ؼ ٤ س ج ١ ج ك حذ ٢ ج ك جف ج ؼ ٤ ح ١ ج طرح ٣ و ؾس ج ك ٣ س ج ى س ػ ى ج و ٤ س )t-test( ط 0.05 ج ؿى ٤ س ج ك ذس 2 0.497 49 289.157 169.378 17.005 13.015 63.36 65.46 25 26 ؿ ٤ وج وج س جق حت ٤ س 4- أخرثاس ان ؼشفح انش اض ح انغاتمح ج طؼ ف ػ ٠ ح ض ط ٢ ح رحش ػ ٤ س ج ركع ؿ ػط ٤ )ج حذ ٣ س ج طؿ ٣ ر ٤ س( ؼ حش حذوس ك ٢ حوز ج ٣ ح ٤ حش يجش ج ؼ هس ذح حوز ج طؼ ٤ ٤ س ه ٤ ى ج طؿ ذس ج ط ٢ ضؼى ج إغ جش ج س ك ٢ ج ط ٤ ج طحذغ أػىش ج رحقػس أنطرح ضك ٢ ٤ )ج نط ٤ ح طؼىو( ي ج رىجت ج ذؼس هى ضأ ق ج نطرح )20( كو ز ج كن )4( كف ج ٧ نطرح ذأػ ٣ حء و ؾس كو ز ك ٤ كس ل ٨ ؾحذس ج هح ٢ ثس ج ط س ذ ج ي ٣ ى ج ؾحذس ( 0-20 ( طأ ى ق ٤ س ج نطرح ض ػ ػ ٠ ػىو ج ك ٤ ك ٢ ج ٣ ح ٤ حش ٢ جتن ضى ٣ ح. هى ض ج ضلحم ػ ٠ جؿ ر ح ئؾ جء ذؼ ج طؼى ٣ ش ج ٣ ل ٤ لس ػ ٠ ؽ ذؼ ج لو جش ٢ رن ج نطرح ػ ٠ ٢ ح رحش ؿ ػط ٢ ج ركع ٣ ج ػ غحء ج جكن /2017/1 10 ذؼى ض ك ٤ ف ج نطرح ج ك ػ ٠ ج ى ؾحش ػ ى ج وح حش ذ ٤ ط ٢٣ ج ؿ ػط ٤ ذأ طهىج ج نطرح ج طحت ٢ )t-test( ؼ ٤ ط ٤ طو ط ٤ ؼ كس و س ج ل م ذ ٤ ط ٢٣ ج ؼ كس ج ٣ ح ٤ س ج حذوس ٣ ح رحش ج ؿ ػط ٢ )ج طؿ ٣ ر ٤ س ج حذ ٣ س ( ظ أ ج و ٤ س ج طحت ٤ س ج ك ذس أه ج و ٤ س ج طحت ٤ س ج ؿى ٤ س ػ ى ط ج ى س )0.05( و ؾس ق ٣ س )49( ج ٣ ى ػ ٠ أ ج ؿ ػط ٤ ط حكثط ٤ ك ٢ ط ٤ ج ؼ كس ج ٣ ح ٤ س ج حذن ٣ ح رحش ج ؿ ػس ج طؿ ٣ ر ٤ س ج حذ ٣ س ؾى )4( طحتؽ ج نطرح )t-test( ؼ كس و س ج ل م ذ ٤ ؿ ػط ٢ ج ركع ط ٤ ج ؼ كس ج ٣ ح ٤ س ج حذوس ج ١ ج ؼ ٤ س ج ك حذ ٢ ج ك جف ج ؼ ٤ ح ١ ج طرح ٣ 174 و ؾس ج ك ٣ س ج و ٤ س )t-test( ج ك ذس 0.299 49 7.660 2.768 8.92 25 ج ؿى ٤ س 2 7.102 2.665 8.69 26 ج ى س ػ ى ط 0.05 ؿ ٤ وج وج س
جق حت ٤ س 5- اخرثاس انرفك ش انش اض هر ج رىء ذح طؿ ذس ٢ روص ج رحقػس جنطرح ج طل ٤ ج ٣ ح ٢ ج ؼى هر ج رحقػس ( ض ػ ج نطرح ػ ٠ ج ك ٤ ( ذطح ٣ م ٣ ج ه ٤ /2017 1/12 ػ ٠ ٢ ح رحش ك ػط ٢ ج ركع جؾ جء ج ط حكإ ؼ كس ج ط ج طل ٤ ج ٣ ح ٢ ى ٣ ػ ى ج وح حش ذ ٤ ط ٢٣ ج ؿ ػط ٤ ذأ طهىج ج نطرح ج طحت ٢ )t-test( ؼ ٤ ط ٤ طو ط ٤ ؼ كس و س ج ل م ذ ٤ ط ٢٣ ج طل ٤ ج ٣ ح ٢ ٣ ح رحش ج ؿ ػط ٢ )ج طؿ ٣ ر ٤ س ج حذ ٣ س( ظ أ ج و ٤ س ج طحت ٤ س ج ك ذس أه ج و ٤ س ج طحت ٤ س ج ؿى ٤ س ػ ى ط ج ى س )0.05( و ؾس ق ٣ س )49( ج ٣ ى ػ ٠ أ ج ؿ ػط ٤ ط حكثط ٤ ك ٢ ط ٤ ج طل ٤ ج ٣ ح ٢ ٣ ح رحش. ج ؿ ػس ؾى )5( طحتؽ ج نطرح )t-test( ؼ كس و س ج ل م ذ ٤ ؿ ػط ٢ ج ركع ط ٤ ج طل ٤ ج ٣ ح ٢ ج ؼ ٤ س ج ١ ج ك حذ ٢ ج ك جف ج ؼ ٤ ح ١ ج طرح ٣ و ؾس ج ك ٣ س ج و ٤ س ) t-test ) ج ك ذس ج ؿى ٤ س ج ى س ػ ى ط 0.05 2 0.299 49 7.107 2.666 10.24 ج طؿ ٣ ر ٤ س 25 ج حذ ٣ س ؿ ٤ وج وج س جق حت ٤ س 7.842 2.800 8.81 26 انغاليح انخاسظ ح نهرص ى انرعش ث )ضثظ ان رغ شاخ انذخ هح( In Dependent Variables قح ص ج رحقػس هى ج ٩ ح ضلحو ١ أغ ػىو ج ط ٤ جش ج ىن ٤ س ك ٢ ٤ ج طؿ ذس غ ك ٢ طحتؿ ح ك ٤ ح ٣ أض ٢ جؾ جءش ر ١ ذؼ ج ط ٤ جش : 1- ظش ف انرعشتح انح ادز ان صاحثح : 2-٣ و ى ذح ك جوظ ج ٣ ر ٤ ؼ ٤ س ج ط ٢ ٣ قى غ ح أغ حء ج طؿ ذس ج ط ٢ ٣ ج ضؼ ه ٤ ج طؿ ذس ضطؼ ج طؿ ذس ك ٢ ج ج ركع ئ ٠ أ ١ ظ ف ٢ ح ب أ قحوظ ٣ ؼ ه ٤ ح ٣ إغ ك ٢ ج ط ٣ ٤ ج طحذؼ ٤ ذؿح د أغ ج ط ٤ ج طو. 3- األ ذشاس انرعش ث : ج غ ج حؾ ػ ض ى ػىو ج ٣ ح رحش )ػ ٤ س ج ركع( أ ج و ٣ حػ ك ٢ أغ حء ج طؿ ذس ح ٣ إغ ػ ٠ ج طحتؽ. )55( ٣ طؼ ج ركع ج كح ش جء أ ح ص ض ح ج ض ذح أ ج و ٣ حػح ذح طػ حء قح ش ج ٤ حخ ج ل و ٣ س ج ط ٢ ضؼ ص ح ؿ ػطح ج ركع ذ رس ث ٤ س ؾىج ط ح ٣ س ضو ٣ رح ك ٢ ج ؿ ػط ٤. 4- انؼ ه اخ ان رؼهمح تان ضط : ج ط ٤ جش ج طؼ وس ذؼ ٤ حش ج ج ؿ ٢ ج هط حو ١ ج ل ١ ج ط ٢ ٣ طؼ ح ج ٣ ح رحش ج هح ؼحش طؿ ذس ح ٣ إغ ك ٢ ج طؿحذحض.) 56( 5- انفش ق ف اخرثاس ان ع ػر : 175
قح ص ج رحقػس هى ج ط ٣ حع ضلحو ١ أغ ج ج ط ٤ ػ ٣ ٢ ن ئؾ جء ج ط حكإ ج ق حت ٢ ذ ٤ ٢ ح رحش ؿ ػط ٢ ج ركع ج طؿ ٣ ر ٢ ج حذ ٣ س ك ٢ ص ط ٤ جش ٣ أ ٣ طىجن ح غ ج ط ٤ ج طو أغ ك ٢ ج ط ٤ ج طحذغ. 6- أداج انم اط :ج طؼ ص ج رحقػس أوجض ٤ قىض ٤ ٣ ح رحش ؿ ػط ٢ ج ركع )ج طؿ ٣ ر ٢ ج حذ ٣ س( ئي أػىش جنطرح ج طك ٤ جنطرح ج طل ٤ ج ٣ ح ٢ ض ٣ ر ٤ و ح ػ ٠ ؿ ػط ٢ ج ركع. 7- أشش اإلظشاءاخ انرعش ث ح : أ- عش ح انثحس : ق ص ج رحقػس ذح ضلحم غ ئوج ز ج ى س ػ ٠ ٣ س ج ركع ي ي ذؼى ئنرح ج ٣ ح رحش ذ ٣ ر ٤ ؼس ج ركع ىك ٣ ط ٤ ٢ ح ٢ أ ضؼح غ ج طؿ ذس ح هى ٣ إغ ك ٢ س ج طؿ ذس طحتؿ ح. ب- يذج انرعشتح : ح ص ىز ج طؿ ذس قىز ط ح ٣ س ٣ ح رحش ؿ ػط ٢ ج ركع )ج طؿ ٣ ر ٢ ج حذ ٣ س ) ئي ذىأش ٣ ج ذؼحء ج جكن) 2017/2/15( ج ط ص ٣ ج ه ٤ ج جكن ( 2017/4/20(. ض- إظشاء انرعشتح : و ص ج رحقػس ٢ ح رحش ؿ ػط ٢ ج ركع ج طؿ ٣ ر ٢ ج حذ ٣ س ذ ل ح ط ك ٢ أغ ضىجن ج ج ؼح ك ٢ طحتؽ ج طؿ ذس ج ٣ ل ٢ ػ ٠ طحتؽ ج طؿ ذس و ؾس و ؾحش ج ىهس ج ػ ٤ س ٧ ضى ٣ ى س ح ؿ ػس ٣ ؿؼ ج ؼد و ج طحتؽ ئ ٠ ج ط ٤ ج طو هى ض ؼ ئ ٠ ض ئقى ج ى ط ٤ حوز أ ػ ج ٧ ن أ ئ ٠ لحض ح ج ه ٤ س ػ وجكؼ ٤ ط ح أ ح ٢ ح أ ؿرط ح ك ٢ ضى ٣ حوض ح أ ئ ٠ ؿ ٤ يج ي ػ ج. د- االخرثاساخ انرك ح : أؾ ش ج رحقػس ج نطرح جش ج ط ٤ ٣ س يجض ح )ج ٧ ر ػ ٤ س ج ٣ س( طح ج ؿ ػط ٤ ج طؿ ٣ ر ٤ س ج حذ ٣ س ك ٢ ج هحش ط ج س غ ذؼ ح. - ذ ص غ انذس ط : ر ٣ ص ج رحقػس ج ج ؼح ػ ٣ ٢ ن ج ط ٣ غ ج ط ح ١ ى )ذح ضلحم غ ئوج ز ج ى س( ذ ٤ ؿ ػط ٢ ج ركع ج طؿ ٣ ر ٢ ج حذ ٣ س. ساتؼا : يغرهضياخ انثحس The Research Requirement )1( ذحذ ذ ان ادج انؼه ح ق ىوش ج رحقػس ج حوز ج ؼ ٤ س ج ط ٢ طى ٣ ح رحش ؿ ػط ٢ ج ركع ٢ ج ل ج هح )ج ى س( ج ل ج حو )ج و ٤ ح ج حقحش ج كؿ ( طحخ ج ٣ ح ٤ حش ج ؿ ء ج ػح ٢ ق ج ٧ ج ط ١ ؼح ج ى ج ٢ ( 2017-2016 (. )2( ص اغح األغشاض انغه ك ح : ضؼى ٤ حؿس ج ٧ ؿ ج ج ٤ س ن ٣ ز س ك ٢ ئػىجو أ ١ ذ ح ؽ ضؼ ٤ ح ض ف ح ػ ٠ ج طؼ ػ ػ ى ج ط حتس و ج س ج كط ج طؼ 57(.٢ ٤ ( ذؼى ئ ٢ ع ج رحقػس ػ ٠ ج ٧ ىجف ج ط ذ ٣ س ج ؼح س ج هح س حوز ج ٣ ح ٤ حش ذح ػط حو ػ ٠ ج حو ج ٧ وذ ٤ حش ك ٢ حوز ج ٣ ح ٤ حش ٢ جتن ج طى ٣ ج ح ؽ ج ى ج حش ج حذوس ج طوص ػىو ج ٧ ىجف ج ٤ س ج هح س ذ حوز ج ركع ؼص هحت س ج ٤ ٧ س ذ ض ح ج ٤ ٧ س ح ػىو ح )115 ) ىكح ٤ ح هى أػط ىش ج رحقػس ك ٢ ضكى ٣ ى ج ٧ ىجف ج ٤ س ػ ٠ ج ط ٣ حش ج ػ غس ط ٤ ق ذ )Bloom( ك ٢ ج ؿح ج ؼ ك ٢ ٢ ج ط ( )Knowledge ج ط ٤ ؼحخ )Comprehension( ج ط ٣ ر ٤ ن )Application( ػ ص ج رحقػس ج ٧ ىجف ػ ٠ ؿ ػس ج ك ٤ ج هط ٤ ك ٢ ج ط ذ ٤ س ج ح ؽ ٢ جتن ج طى ٣ ٤ كىو ج ى ق ٤ س ك ٢ أػىجو ج ه ١٣ ج طى ٤ ٣ س ذ حء ج نطرح ج هح ذ ح ذؼى ج طك ٤ ج طؿحذحش ج ك ٤ ػ ى ص ذؼ ج ٧ ىجف ق كص ىكح ط ج ٣ ح ه ى ص أن ش ذؼ ج ٧ ىجف أػط ىش رس ج ضلحم ج ط ٢ ضو ػ %80 ذحػط حو 176
ػ ٠ ؼحو س ذ ذ ٤ ج ٥ جء هى ق ص ػ ٠ جكوس أ ػ )87( ئي ذ ص ج ٧ ىجف ج ٤ س ذ ض ح ج حت ٤ س )113 ) ىكح ٤ ح ػس ػ ٠ ج ل ٤. ج ؿح ج ل ج ل ج هح ط ج ط ؾى )6( ض ٣ غ ج ٧ ىجف ج ٤ س ػ ٠ ج ل ط ج ط ٤ ؼحخ ط ج ط ٣ ر ٤ ن ج ؿ ع 58 45 113 15 18 33 32 17 49 21 10 31 ج ل ج حو ج ؿ ع 177 )3 ) إػذاد انخغظ انذساع ح : ٣ ؼى ئػىجو ج ه ١٣ ج طى ٤ ٣ س جقىج ط ٣ رحش ج طى ٣ ج حؾف كوى أػىش ج رحقػس ن ٣٣ ح ضى ٤ ٣ س ذ ؾ ػىو ح )44( ٣ ح رحش ؿ ػط ٢ ج ركع ػ ٠ كن ئ يؼ ض ٣ غ ج طل ٤ ك ٤ ح ٣ ه ٢ ح رحش ج ؿ ػس ج طؿ ٣ ر ٤ س ػ ٠ كن ج ٣ ٣ وس ج ػط ٤ حو ٣ س ك ٤ ح ٣ ه ٢ ح رحش ج ؿ ػس ج حذ ٣ س هىػ ص ج رحقػس ج رحقػس ئ يؾ ٤ ج ه ١٣ ػ ٠ ؿ ػس ج ك ٤ ج هط ٤ ك ٢ ج ٣ ح ٤ حش ٢ جتن ضى ٣ ح ط ٣ ع آ جت قظحض وط قحض طك ٤ ٤ حؿس ض ي ج ه ١٣ ؾؼ ح ٤ س ض ؿح ج طؿ ذس ك ٢ ء ح أذىج ج ك أؾ ٣ ص ذؼ ج طؼى ٣ ش ج س ػ ٤ ح ج ركص ؾح ز ط ل ٤. خايغا: اداج انثحس )االخرثاسانرحص ه ( ض ؼد ج ٧ نطرح جش ذ هط ق أ جػ ح و ج ح ك ٢ ج ٧ ذكحظ ج ؼ ٤ س ذ هط ق أ جػ ح ج ح أ ػ أو جش ؾ غ ج ؼ حش ج طهىج ح ج ط ح ج ك ٢ ؿح ش ج ك ٤ حز ج هط لس كح نطرح ه ٤ ح هى ز ج رحقع ػ ٠ أوجء ػ ؼ ٤ كوح طؼ ٤ حش ؼ ٤ س ٤ ؾ ػ ٤ س )58( ج أػىش ج رحقػس جوجض ٤ ح جنطرح ضك ٢ ٤ ك ٢ حوز ج ٣ ح ٤ حش جنطرح ج طل ٤ ج ٣ ح ٢ يج ي طؼ ف ػ ٠ ىز ضكو ٤ ن ج ىجف ج ركع ك ٤ حض ك ٤ ح ٢ ٣ جػىجو ح ػ ٠ ج ك ج ٧ ض ٢ : A- اػذاد االخرثاس انرحص ه نطرح جش ج طك ٤ ٤ س و ج ٣ ح ك ٢ ضو ٣ ضؼ ج ٣ ح رحش ك ٢ ض و ح ذ وح ٣ ح رس جضؽ ج طؼ كأنطرح ج طك ٤ ج طهى ك ٢ ضو ٤٤ جضؽ ج طؼ ك ٢ ج ى س كح س ق ػ أغ ح ضؼ ط ج ٣ ح رس أ ح ض ى ذص ػ ٤ أغ حء و ج ط ح ع ؼ ٤ أ قىز ضؼ ٤ ٤ س ؼ ٤ س.) 59 ( ذحذ ذ ان ذف ي االخرثاس: ج ىف ج نطرح ه ٤ ح ج طك ٤ ج ٣ ح ٢ ٣ ح رحش ج ق ج ج ط ٣ ح ض ٢ ٣ ػ ػ ٤ س ج ركع ك ٢ كط ج ل ع ج ركع طحخ ج ٣ ح ٤ حش ق ج ط ١ 1٠ ج ؿ ء ج ػح ٢ ج و ضى ٣ ؼح 2017-2016 ذك د ج ٧ ىجف ج ٤ س ػس ي ج كط ج طؼ ٢ ٤. 1- ذحذ ذ ان ادج انرؼه ح : قىوش ج حوز ج ؼ ٤ س ذ ل وجش ج ل ) ج هح ج ى س( )ج حو ج و ٤ ح ج حقحش ج كؿ (. 7- ص اغح األغشاض انغه ك ح: قىوش ج ٧ ؿ ج ج ٤ س ذ حء ػ ٠ آ جء ج ك ٤ ج هط ٤ ج ط ٢ ذ ص )113( ؿ ح ٤ ح ػس ذ ٤ ج ط ٣ حش )ض ج ط ٤ ؼحخ ض ٣ ر ٤ ن ) ط ٣ حش ج ؿح ج ؼ ك ٢ ر. اػذاد انخاسعح االخرثاس ح )ظذ ال ان اصفاخ (: جػىجو ؾى ج لحش ج ٩ ؾ جءجش ج س ك ٢ ئػىجو جنطرح ضك ٢ ٤ ؾى ٣ ذ ١ ج ٧ ىجف ذح كط ٣ ر ٤ ج ٤ ٧ س ج ر ٤ س ؾ ء أؾ جت ٣ كىو ج ٧ ث س ج ط ٢ ض ػ س حق ٤ س أن ) 60 (.
ر حء ج هح ٢ س ج نطرح ٣ س كط ج ل )ج هح ج حو ( طحخ ج ٣ ح ٤ حش ج ؿ ء ج ػح ٢ ط ٣ حش ج ػ غس ج ٠ ٧ ج ؿح د ج ؼ ك ٢ ط ٤ ق ذ )Bloom( ذح ؾ ع ئ ٠ أ ١ ى حش ج حوز كوى قىوش ج رحقػس ج هص ج ١ ض ط ه ى س ج حوز ك ٢ ضى ٣ ك ػىو ج ك ج س ٧ ؿح ذط ٣ ر ٤ ن ج ؼحو س ج ٧ ض ٤ س : ػىو ق ج ل ج جقى ج ك س ج جقىز = ج )وه ٤ وس ) أ ح ج ٤ ٧ س ج ر ٤ س كط ج ل = ج ج ط م ك ٢ ضى ٣ ج ل ج جقى ج ج طى ٣ ج ٢ %100 ؾى )7( ػىو ج ى ج ه س طى ٣ ك ج ج ٣ خ ٩ ؿح رس )أ ٤ س ج ل ئ ٠ ج كط ( ش ج ل ج هح ج ى ج جقىز ػىو ج ك ج ذ )ج ىه ٤ وس( 900 رس أ ٤ س ج ل %45 20 وه ٤ وس 45 1 %55 1080 ج حو 45 وه ٤ وس 20 2 %100 1980 44 ج ؿ ع ذ ج ي ض ق حخ ج ٤ ٧ س ج ر ٤ س ط ط ٣ حش ج ؿح ج ؼ ك ٢ ج ػ غس )ض ج ط ٤ ؼحخ ض ٣ ر ٤ ن( ج ط ٢ ح ػىو ح ج ٢ )113( ىكح ح ف ك ٢ ج ؿى : ؾى )8( ٣ ر ٤ ج ٤ ٧ س ج ر ٤ س ط ط ٣ حش ج ؿح ج ؼ ك ٢ ج ػ غس ( ض ج ط ٤ ؼحخ ض ٣ ر ٤ ن( ك ٢ ج كط ج ل ٤ ش 1 2 3 ط ٣ حش ج ٧ ىجف ض ج ط ٤ ؼحخ ض ٣ ر ٤ ن ج ؿ ع ػىو ج ٧ ىجف 31 49 33 113 ج ٤ ٧ س ج ر ٤ س ىف % 28 % 43 % 29 %100 ذؼى ضكى ٣ ى )ج ٤ ٧ س كط ( ل أ ٤ س )ج ٧ ىجف ج ٤ س( ك ٢ ج ط ٣ حش ج ػ غس ؿح ج ؼ كس ر Bloom )ض ج ط ٤ ؼحخ ض ٣ ر ٤ ن (. ج طه ؾص ج رحقػس ػىو ج لو جش ج نطرح ٣ س ج س و ٤ ح ج طك ٤ ج ى ج ٢ ك ح ف ذح ؿى ) 9 (ػ ٠ كن ج ؼحو س ج ٦ ض ٤ س : 178
ػىو ج ٧ ث س ن ٤ س = ج ج ث ١ ل ج ج ث ١ ىف ػىو ج لو جش ؾى )9( ؾى ج لحش )ج هح ٢ س ج نطرح ٣ س( ج كط ج ٤ ٧ س ج ر ٤ س كط ج ٤ ٧ س ج ر ٤ س ىجف ج ؿ ع %100 ض ٣ ر ٤ ن %29 ج ط ٤ ؼحخ %43 ض %28 16 30 4 5 9 6 7 13 4 4 8 %45 %55 %100 ج ل ج هح ج ل ج حو ج ؿ ع ص غد فمشاخ االخرثاس ػه فك زا انعذ ل تشكم فمشاخ ي ض ػ ح )اخر اس ي يرؼذد ي أستؼح تذائم ) أػىش ج رحقػس جنطرح ج ضك ٤ ٤ أ كن )11( ح )30( كو ز ػ ٤ س ذ ض ج ٤ ٧ س ض ػ ػ ٠ ؿ ػس ج ك ٤ ي ١ ج نط ح ك ٢ ؿح ج ح ؽ ٢ جتن ضى ٣ ج ٣ ح ٤ حش ى ٢ ى حش ي جش ج هر ز كن )2( ح ص رس ج ضلحم )%90( ك ٢ ء آ جت ػ و ص ٤ حؿس ذؼ كو جض. 3- ص اغح ذؼه اخ االخرثاس - A ذؼه اخ اإلظاتح : ذؼى ئػىجو ج لو جش ج طأ ى ق ٤ ط ح ض ٤ حؿس ج طؼ ٤ حش ج هح س ذح نطرح ك ٤ ح ض ض ٤ ف ج ىف ج نطرح ػ ٤ س ج ٧ ث س ٣ ٢ وس ج ٩ ؾحذس ج ج طح ؾحذس ػ ج ٧ ث س. - B ذؼه اخ انرصح ح : ض غ ئؾحذس ئ يؾ ٤ س حكس ج لو جش جػط ىش ج رحقػس ػ ٤ ح ك ٢ ض ك ٤ ف ج نطرح كن) 12 ( أػ ٤٣ ص و ؾس ) جقىز( ؾحذس ج ك ٤ كس ) ل ( ؾحذس ج هح ٢ ثس أ ئيج ح حى أ ػ ذى ٣ أ ج ط س. ذغث ك االخرثاس ػه انؼ ح االعرغالػ ح انرغث ك االعرغالػ األ ل : -4 ج ىف ج طؼ ف ػ ٠ ى ضؼ ٤ حش ج نطرح كو جض ق ٤ ع ؽ كو جض ج هص ج ط م ؾحذس. انرغث ك االعرغالػ انصا : ج ىف ج ط ٣ ر ٤ ن ج ط ٣ ػ ٢ ج ػح ٢ نطرح ج طكون ج ه حت ٢ ج ٤ ط ٣ س نطرح أ ١ ج طه جؼ ؼح ج ؼ ذس ج و ز ج ط ٣ ٤ س ج حش ج ططحش )ج رىجت ( 5- انخصائص انغا ك يرش ح ) A صذق االخرثاس ) B انرحه م اإلحصائ نفمشاخ االخرثاس 182
C( شثاخ االخرثاس ( A صذق االخرثاس و ى ذح ىم ذ ػح أ ٣ و ٤ ج نطرح ح غ و ٤ ح ) 61 ( هى ض ج طكون ىم ج نطرح ح ٣ أض ٢ : انصذق انظا ش : طكون ج ىم ج ظح ١ ػ ج نطرح ذ ض أ ٤ س ػ ٠ ؿ ػس ج ك ٤ ج هط ٤ ٩ ذىجء آ جت ذ ق ٤ س كو جش ج نطرح ك ٢ ء آ جت ػى ص ػىو ج لو جش ضك ف ج ١ ح ج ط ٢ ق ص ػ ٠ رس جضلحم) %90 ( ذح ػط حو ػ ٠ ؼحو س ذ. صذق ان حر : ض ج طأ ى يج ي ن ئػىجو ؾى ج ج لحش ح ض ػ ٤ ج لو جش كط ج حوز ج ى ج ٤ س ج ٧ ىجف ج ٤ س ػ ٤ ٣ ؼى ج نطرح حوهح ق ٤ ع ج كط. صذق انث اء طو ج رحقػس قوح ذا ٣ ؿحو ؼح ج ط ٤٤ لو جش ج كح نطرح ٣ ط ي ىهح ذ حت ٤ ح. ك ٢ ء ج ٩ ؾ جءجش ج حذوس أ رف ج نطرح ؾح ج طط ٣ ر ٤ ن ػ ٠ ج ؼ ٤ س ج ط ٣ ػ ٤ س. ( B انرحه م االحصائ نفمشاخ االخرثاس Difficulty Of Test Items يؼايم صؼ تح انفمشاخ ئي ٤ ٣ ػ وز )1985( ئ ٠ ج ج نطرح ٣ ؾ ٤ ىج ئيج ح ى ؼ ذس كو جض ٣ ط ج ذ ٤ )0.20 0.80 ) ض ج كى و ج ور س, أ ح ج لو ز ج ط ٢ ؼح ج ؼ ذس ح ٣ وغ نح ؼ ج ج ى ك ٢ ضط ٣ د ج طؼى ٣ أ ج ك ف أ ج طرى ٣ )62( ج نطرح ٣ ط ج ث س ػ ٤ س ي ق د ؼح ج ؼ ذس كو ز كو جش ج هطرح ذك د ج ؼحو س ج هح س ل ج ذ ض فمشاخ االخرثاس ٣ و ى ذ ح هى ز ج لو ز ػ ٠ ج ط ٤ ذ ٤ ج ٣ ح رحش ي جش ج ط ٣ حش ج ؼ ٤ ح ج ى ٤ ح ؿ ػط ٤ ذح رس ئ ٠ ج س ج ط ٢ ٣ و ٤ ح ج نطرح ) 63 ( ٣ ج ح ٢ أ ج لو ز ج ط ٢ ٣ ٣ ى ؼح ض ٤٤ ح ػ )0.20( كأ ػ ضؼى كو ز ور س ٤ ز) 64 (. فؼان ح انثذائم ٢ هدى ز ج ردى ٣ ج ه ٣ دأ )ج د ( كد ٢ ج لود ز ػ د ٠ ؾد خ ج ٣ ح ردحش د كثدس ج ٧ وجء ج د هل ػ د ٠ جنط ٤ دح دح ح دص ج ؿحيذ ٤ س ح رس ر ٤ ز ح ج أ ػ ؾحيذ ٤ س كؼح ٤ س ٣ ف ذح ٩ ذوحء ػ ٤ ك ٢ ج لو ز أ ح ج د ج د ١ ض د ؾحيذ ٤ طد دل ج أ ؾردس ك ٤ ؿدد ضؼى ٣ د ض ٣ د ٣ أ قطد ٠ ج دطرىج ٤ د هدحو ػ د ٠ ؾد خ درس أ رد د ج ٣ ح ردحش د كثدس ي ١ ج ٧ وجء ج هل ) 65 (. C( شثاخ االخرثاس ٣ و ى ذػرحش و ؾحش ج نطرح ى ن س ج ٧ ن ٣ حء ج ط ٢ ض د خ كود جش ج و ٤ دح أ ١ دى ه ٤ دح ج نطردح ج ى ج كو ٤ و ٢ هح ٤ س ج جو ه ٤ ح ح) 66 (. ئي ض ٤ ج ٧ وذ ٤ حش ئ ٠ أ ج نطرح ٣ طح ذح ػرحش ئيج ح ص ه ٤ س غرحض )0.80( أ ج ػ.) 67 ( ج طهى ص ج رحقػس ؼحو س ٤ و ٣ ط ح و )KR-20) ك حخ غرحش ج نطرح أ رف ج ٧ نطرح ؾح ج ذ ٤ ط ج حت ٤ س. انفصم انخايظ 182
٣ ط ج ج ل ػ ح طحتؽ ج ط ٢ ض ح ج ركع ذؼى ض ٣ ر ٤ ن ج رحقػس أوجضح ج ركع ح )جنطرح ج طك ٤ جنطرح ج طل ٤ ج ٣ ح ٢ ( ضل ٤ ج طحتؽ ضرؼح ٧ ىجف ج ركع ك ٤ حض غ ج ط طحؾحش ج ط ٤ حش ج وط قحش. أ ال : ػشض ان رائط Results Presentation ان ح س األ ل :ان رائط انخاصح ت رغ ش ذحص م انش اض اخ نغشض انرحمك ي انفشض ح انصفش ح انر ذ ص ػه أ : ٣ ؾى ك م ي و س جق حت ٤ س )0.05( ذ ٤ ط ١ و ؾحش ٢ ح رحش ج ؿ ػس ج طؿ ٣ ر ٤ س ج ط ٢ و ذا يؼ ض ٣ غ ج طل ٤ ط ١ و ؾحش ٢ ح رحش ج ؿ ػس ج حذ ٣ س ج ط ٢ و ذح ٣ ٣ وس ج ػط ٤ حو ٣ س ك ٢ ج نطرح ج طك ٢ ٤. ذؼى ض ك ٤ ف أ جم ئؾحذحش ج ٣ ح رحش ق حخ ج ى ؾس ج ٤ س ؿ ػس ج طؿ ٣ رس ج حذ ٣ س ذ طهىج ذ ح ؽ spss أ ىج 22 ض ق حخ ج ط ١ ج ك حذ ٢ ج طرح ٣ ج ك جف ج ؼ ٤ ح ١ ؿ ػط ٤ أػط حو أنطرح t-test ؼ ٤ ط ٤ طو ط ٤ ر ٤ ح ج ل م ذ ٤ ط ٣ حش ج ؿ ػط ٤ ك ٢ ج نطرح ج طك ٢ ٤. ؾى ( )10 طحتؽ )t-test( ؼ ٤ ط ٤ طو ط ٤ ط ٣ ر ٤ ن جنطرح ج طك ٤ ج ٣ ح ٢ ج رؼى ١ ؿ ػط ٢ ج ركص ج ؿ ػس ج ؼ ٤ س ج ١ ج ك حذ ٢ ج ٧ ك جف ج ؼ ٤ ح ١ ج طرح ٣ و ؾس ج ك ٣ س ه ٤ س t-test ج ىج س ػ ى ط 0.05 ج ؿى ٤ س ج ك ذس 13.59 3.687 20.52 ج طؿ ٣ رس 25 وج س ئق حت ٤ س 2 3.15 49 8.73 2.955 17.58 ج حذ ٣ س 26 ق ٤ ع أظ ش ج طحتؽ ك ٢ ؾى )15( ئ ج و ٤ س ج طحت ٤ س ج ك ذس ه ٤ ط ح )3.152( ج ر ج و ٤ س ج ؿى ٤ س ج ط ٢ ه ٤ ط ح )2( ػ ى ط و س )0.05( و ؾس ق ٣ س )49( ج ٣ ؼ ٢ أ حى ك م يج و س ئق حت ٤ ح ذ ٤ ط ٢٣ و ؾحش ج ططك ٤ ج ى ج ٢ ٣ ح رحش ج ؿ ػط ٤ )ج طؿ ٣ ر ٢ ج حذ ٣ س( ح ف ج ؿ ػس ج طؿ ٣ ر ٤ س ذ ج ي ض ك ج ل ٤ س ج ل ٣ س ضور ج ل ٤ س ج رى ٣ س أ ١ أ : ٣ ؾى ك م ي و س جق حت ٤ س ( 0.05 ) ذ ٤ ط ١ و ؾحش ٢ ح رحش ج ؿ ػس ج طؿ ٣ ر ٤ س ج ط ٢ و ذا يؼ ض ٣ غ ج طل ٤ ط ١ و ؾحش ٢ ح رحش ج ؿ ػس ج حذ ٣ س ج ط ٢ و ذح ٣ ٣ وس ج ػط ٤ حو ٣ س ك ٢ ج نطرح ج طك ٢ ٤. 181
B( حعى األشش ن رغ ش انرحص م : هح ص ج رحقػس ذك حخ قؿ ج ٧ غ (d( ط ٤ ج طو )ئ يؼ ض ٣ غ ج طل ٤ ( ػ ٠ ج ط ٤ ج طحذغ )جنطرح ضك ٢ ٤ ( ذ طهىج ذغ ج ٣ طح طكى ٣ ى ط ٣ حش قؿ ج طأغ ٤ حى ؼح 68( ٣ (. ؾى 11( ) ج ؿى ج ؼ ٤ ح ١ طكى ٣ ى ط ٣ حش قؿ ج ٧ غ ج ٧ وجز ج طهى س ٤ قؿ ج طأغ ٤ ط ١ ر ٤ ر ٤ ؾىج 0.20 0. 0.06 0.01 η 2 1.1 0.8 0.5 0.2 d جي ذ ؾ قؿ ج ٧ غ ) d ( ط ٤ ج طك ٤ )0.90( ج ٣ ؼى قؿ ج ٧ غ ك ٢ ئ يؼ ض ٣ غ ج طل ٤ ك ٢ ضك ٤ ٢ ح رحش ج ق ج ٧ ج ط ١ ر ٤. ذفغ ش ان رائط ان رؼهمح تانرحص م 1-٣ ٢ وس ػ ج حوز ج ؼ ٤ س كن )ئ يؼ ض ٣ غ ج طل ٤ ( ذ ز ط س ط جذ ٣ س ذك د ج ه ٣ جش ج ٧ ذغ ( ج ٧ ػىجو ج ك ٢ ج ط حه ج ؼ ك ٢ ج طل ٤ ك ٢ ج طل ٤ ج طؿ ٤ ( أ ك ٢ ض ٣ ٣ هى جش ج ٣ ح رحش ػ ٠ ض ظ ٤ ج حوز ج ٣ ح ٤ س ضك ٤ ذ أك ج ٣ ٣ وس ج ػط ٤ حو ٣ س ك ٢ ج طى ٣. 2- ج طى ٣ كن ئ يؼ ض ٣ غ ج طل ٤ ٣ ؿؼ ج ٣ ح رحش أ ل ك ج ؼ ٤ س ج طؼ ٤ ٤ س ح ٣ كط ػ ٤ ج طرح ج طحذؼس حه س ج ى س ج ط طحؼ ك ػ ج طل ٤ ٣٩ ؿحو ق ح ٣ ؼ ػ ٤ أ ث س أ ٣ س ٣ ح ٤ س ضط ٣ د ق ٣ و ٤ س ذ ٤ ح قظ ك ٢ ج ٣ ٣ وس ج ٧ ػط ٤ حو ٣ س أ ج ى س ك ٢ ج ٧ ؿ د ٢ ك ج ؼ ٤ س ج طؼ ٤ ٤ س. 3- ج ضو ٤ ج ٣ ح رحش ػ ٠ ؿ ػحش ٤ ز ٣ ػ ٤ س ج طؼ ق ٤ ع ٣ ف ج ٣ ح رحش ج ػوس ذح ل ج طؼح ك ٤ ح ذ ٤ ذ ٤ ى س ج حوز ؾ س ػ ٣ ٢ ن ض ظ ٤ ق ج طؼ ج طؼح ٢. 4- ج ج طى ٣ كن ئ يؼ ض ٣ غ ج طل ٤ ؾؼ ج ٣ ح رحش ٣ ذ ٣ ذ ٤ ج ؼ حش ج ؼح ف ج ٣ ح ٤ حض ٤ س ج حذوس ذ ٤ ج ؼ حش ج ؼح ف ج ٣ ح ٤ حض ٤ س ج كح ٤ س ح أو ئ ٠ ج ط طحؼ ؼ حش ٣ ح ٤ س ؾى ٣ ىز. 5- أ ضكل ٤ ج رحقػس ٣ ح رحش ػ ٠ ح س ػ ٤ حش ج طل ٤ ك ٢ ضل ٤ ن ج ٧ ث س أ ج ٣ ٧ س ج ط ٢ ض ؾ س ج ٤ ج ط ٢ ضكػ ػ ٠ أ ٣ ل ج ك ٢ ضل ٤ ٣ طلحػ غ ح ٣ ؼ أ ٣ ح ى ذح طح ٢ ٣ طؿ أك ح ؾى ٣ ىز ض حػى ػ ٠ ض ٣ ٣ هى جض ج ؼو ٤ س. 6-٣ حػى ج ٩ يؼ )ض ٣ غ ج طل ٤ ( ػ ٠ ض ظ ٤ ج ٧ ك ح ك ٢ ي ج ٣ ح رحش ك ج ٤ أ ج ذى ٣ و و ج ذ ١ ج هر جش ج ط ٢ ج ط رط ح ج ٣ ح رحش ك ٢ ج ى غ نر جض ك ٢ ج ك ٤ حز ج ٤ ٤ س. االعر راظاخ Conclusions ك ٢ ء طحتؽ ج ركع ج ط ٢ ض ص ج ٤ ح ج رحقػس ج ط طؿص ح ٣ أض ٢ : 182
1- ج طى ٣ ذا يؼ ض ٣ غ ج طل ٤ ح ك ٢ ضك ٤ ج طك ٤ ج ى ج ٢ ج ٣ ح ٢ ٣ ح رحش ج ق ج ٧ ط ١. 2- ج طى ٣ ذا يؼ ض ٣ غ ج طل ٤ ح ك ٢ ضك ٤ ج ٣ ح رحش ذطل ٤ ج ٣ ح ٢ ي ي ذؿؼ ك ج ؼ ٤ س ج طؼ ٤ ٤ س. 3-٣ ض ٣ ر ٤ ن ج ٩ يؼ هر ج ى حش ج ى ٤ ك ٢ ء ج ٧ ح حش ج طحقس ك ٢ ج ىج ج ؼ جه ٤ س. 4- حػى ئ يؼ ض ٣ غ ج طل ٤ ػ ٠ ؼح ؿس ذؼ ج ش ج ل ٤ س ج ط ٢ ضؼح ٢ ح ذؼ ج ٣ ح رحش أ ح ج هؿ ج ه ف ج ٣ جء ج ط ٢ ض ػحتوح ج ح كغ ج ط ج طل ٤ ج طك ٤ ج ى ج ٢ ى ٣ ك ٢ حوز ج ٣ ح ٤ حش ي ي ن ج ؼ ؿ ػحش. 5- ضطلن ئؾ جءش ج طى ٣ كن ئ يؼ ض ٣ غ ج طل ٤ غ ح ض ػ ٤ ج ط ذ ٤ س ج كى ٣ ػس ك ٢ ؾؼ ج طؼ حش ك ؼ ٤ س ج طؼ ٤ ٤ س ج ط ذ ٣ س. 6- ضط ٤ ف ٣ ح رحش ج ل س حه حش ج ك ج غ ذؼ ج رؼ غ ج ى س ح ٣ ر س ج ك ج ج ٤ ج وى ز ػ ٠ ج طل ٤ ج ٣ ح ٢ ج ر حء. 7-٣ ؼ ئ يؼ ض ٣ غ ج طل ٤ ى ج ٣ ح رحش ج ػوس ك ٢ ج ل ن كح ض ك ٢ ج ٩ ؾحذس ػ ٠ ج ٧ ث س ذأ ل ج ح س ج لؼح س ك ٢ ج طلحػ ج ل ٢. 8-٣ ط ٤ ف ئ يؼ ض ٣ غ ج طل ٤ ج ٣ ح رحش ك س ج ركع ج طؿ ٣ ر ٢ ج طكى ١ ج ل ١ أنطرح أك ح ج طو حء جؾ ج ئ ٠ ق ج ط حه ج ؼ ك ٢ ذ ٤ ج ؼ حش. ساتؼا: انر ص اخ Recommendation ك ٢ ء طحتؽ ج ركع ط طحؾحض ج ط ٢ و ص ػ ٠ ج ٧ غ ج ٣٧ ؿحذ ٢ يؼ ض ٢ ج رحقػس ذ ح ٣ أض ٢ : 1- ضى ٣ حوز ج ٣ ح ٤ حش ك ٢ ج ق س ج ى ج ٤ س ج هط لس كن ئ يؼ )ض ٣ غ ج طل ٤ ( ٧ غ ك ٢ ج طك ٤ ج طل ٤ ج ٣ ح ٢ ك ٢ حوز ج ٣ ح ٤ حش. 2- أهح س و جش ضى ٣ ر ٤ س طى ٣ د أػ حء ج ٤ ثس ج طى ٤ ٣ س ػ ٠ ج طهىج ئ يؼ ض ٣ غ ج طل ٤ ك ٢ حوز ج ٣ ح ٤ حش ػى ج هط ح ػ ٠ ٢ جتن ج طى ٣ ج ػط ٤ حو ٣ س ج ط ٢ ك ٢ ج ٧ ؿ د ضؼط ى ػ ٠ ج كلظ ج ط و ٤. 3- جو جؼ ئ يؼ ض ٣ غ ج طل ٤ ل وجش و ج ٢ جتن ضى ٣ ج ٣ ح ٤ حش ج ١ ٣ ى ٣ رس ٤ س ج ط ذ ٤ س ح ٤ س ج ط ذ ٤ س ج ٧ ح ٤ س غ ذ ٤ ح ج ه ٣ جش ج ت ٤ س ك ٢ جغ حء ضأ ٤ س ج طى ٣. 4- ز ضى ٣ د أػ حء ج ٤ ثس ج طى ٤ ٣ س ػ ٠ ج طهىج ح جش ج طل ٤ ج ٣ ح ٢ ح )ج طل ٤ ج ر ١ ج طل ٤ ج ط طحؾ ٢ ج طل ٤ ج طو جت ٢ ج طل ٤ ج ط جذ ٢٣ ق ج أ س( غ ضى ٣ ج ٣ رس ػ ٤ ح ك ٢ ج جهق ج طؼ ٤ ٤ س ج هط لس قط ٠ ٣ طكون ج طؼ ج لؼح ذ ح ٣ ط ح د غ هى جض جضؿح حض. 5- ض ٤ طد ج ٣ ح ٤ حش ض ح ٣ جغ جت ٤ س ج ط ٢ ٣ ط ٣ د ق ح ج طؼ ح ح جش ج طل ٤ ج ٣ ح ٢. خايغا : ان مرشحاخ Suggestions ج ط ح ج ج ركع ضوط ج رحقػس ئؾ جء ج ى ج حش ج ٥ ض ٤ س: 1- ئؾ جء و ج س ض ىف ئ ٠ ج طؼ ف ػ ٠ أغ ئ يؼ )ض ٣ غ ج طل ٤ ( جق ج طؼ ٤ ٤ س ج ٧ ن ك ٢ حوز ج ٣ ح ٤ حش جو و ج ٤ س أن. 2- ئؾ جء و ج س حغ س ى ج س ج كح ٤ س )ئ يؼ ض ٣ غ ج طل ٤ ( ذ ط ٤ جش أن ػ ح جش ج طل ٤ ج ذىجػ ٢ ح جش ج طل ٤ ج حهى ح جش ج طل ٤ ج ى ٢ ح جش ج ط ج ج ٣ ح ٢ أ ط ٤ جش ٤ س ػ ج ٤ أ ج ضؿح حش ك حوز ج ٣ ح ٤ حش. 3- ئؾ جء و ج س وح س ئ يؼ )ض ٣ غ ج طل ٤ ( غ ٢ جتن أ ح ٤ د ضى ٤ ٣ س أن ك ٢ ح جش ج طل ٤ ج ٣ ح ٢ ر ٤ ح أ ٣ ح أ ػ أغ ؾى هى س ج ؼ ٤ س ج طؼ ٤ ٤ س. 183
4- ئؾ جء و ج حش ض ىف ئ ٠ ضكى ٣ ى ج ؼورحش ج ؼ ذحش ج ط ٢ ض جؾ أػ حء ج ٤ ثس ج طى ٤ ٣ س أغ حء ضى ٣ يؼ ج ؼ ػ ٠ جهط ج ج ك ج ح رس جؾ ج ط د ػ ٤ ح. ان صادس )1( أ حء ك ١ ق ج ط ٢ ٤ ح جش ج طل ٤ ج ؼ ٤ ح )ج طل ٤ ج ذىجػ ٢ ج طل ٤ ج حهى( 1٠ و ٣ ر طؼ ٤ ج طل ٤ ػ ح.17 2016 )2( ق ح ح ج ػح ضؼ ٤ ج طل ٤ ك ٢ ج ٣ ح ٤ حش 2٠ وج و ٣ ر ج ط ٣ غ ػ ح 52 2010. )3( أق ى ؾ ٤ ج ١ ج و ٢ ٣, ط ج طل ٤ ج ى ٢ ى ٢ خ ج ٣ ح ٤ حش ذؿح ؼس ج ج و ح س حؾ ط ٤ ز, ٤ س ج ط ذ ٤ س, ؾح ؼس أ ج و 2010 70. (4) Ghaith, Ghazi.(2003) Relationship between reading attitudes, achievement and learners perceptions of their Jigsaw 2 cooperative learning experience. (5) Jones, Howard L.and etal.how teachers perceive, similarities and difference among various teaching models, Journal of Reserch in science teaching, vol.17, No.4. 1980 )6( - ك ى ئ ٣ ح جق ى ػ جهلل )2008( : كؼح ٤ س أ يؼ آو ١ ح ٣ ك ٢ ض ٣ غ ج ج ؼ ك ٢ ض ٤ س ج طك ٤ ى ٢ خ ج ق س ج ػح ٣ س ك ٢ حوز ج ٧ ق ٤ حء أ ٢ قس و ط ج ؿ ٤ ز ؾح ؼس ج ز / ٤ س ج ط ذ ٤ س. )7( ػ ػرى ج ق ٤ جهلل ضى ٢ ط ج طك ٤ ج ؿح ج ى ٢ )أ رحذ ػ ؾ ) 2٠ وج جت ج ج ط ٣ غ ػ ح 10 2010. )8( ػى ى ١ ه ٢ ٠ ئذ ج ٤ ػرى ج ٣ ج طل ٤ أ ح ٢ )ج طل ٤ ج طى ٢ / ج طل ٤ ج ٩ ذىجػ ٢ / ج طل ٤ ج ظ ٢ / ج طل ٤ ج ر ١ ( 1٠ وج ج ٤ ز ج ط ٣ غ ػ ح 7-6 2015. )9( ػى ى ١ ه ٢ آن حيؼ ضؼ ٤ ٤ س ضؼ ٤ ٤ س ك ٢ ضى ٣ ج ؼ 1٠ طد ػحو ٣ رحػس ج ذىجو 25 2015. )10( أ حء ك ١ ق ج ط ٢ ٤ ح جش ج طل ٤ ج ؼ ٤ ح )ج طل ٤ ج ذىجػ ٢ ج طل ٤ ج حهى( 1٠ و ٣ ر طؼ ٤ ج طل ٤ ػ ح.21 2016 )!1( حو ٣ س ج, ىن ئ ٠ ج ط ذ ٤ س ج ط ٣ ٤ ج ذ ٤ 1٠ وج ج ل ػ ح,271. 2000 )12( ػى ى ١ ه ٢ ٠ ئذ ج ٤ ػرى ج ٣ ج طل ٤ أ جػ ج طل ٤ ج ؼ ٢ ج طل ٤ ج طأ ٢ ج طل ٤ ج حهى ج طل ٤ ج ٣ و ٢ ( طرس ج ٤ س ٣ رحػس ج وج ج طد ج غحتن ذىجو 2013 24-23. ) 13 (ؾ وش أق ى ؼحوز ضى ٣ ح جش ج طل ٤ ) غ ثحش ج ػ س ج ط ٣ ر ٤ و ٤ س ) 1٠ وج ج م ػ ح 2011, 78. ) (ج ٣ ح ك ى ر ١ ٣ ل ٠ آن ضؼ ٤ ج طل ٤ ؤ ض ظ ٣ ٤ س ح جش ض ٣ ر ٤ و ٤ س-ج س ج ؼ ذ ٤ س ج ؼ ج ى ج حش ج ؾط حػ ٤ س ج ٣ ح ٤ حش 1٠ وج ج ل ج ؼ ذ ٢ ج وح ز, 289 20. ) 15 (ػ حو ػرى ج ق ٤ ج ؿ رحوب ػ ج ل ج ط ذ ١ 2٠ وج ج طحخ ج ؿح ؼ ٢ ج ؼ 2012 179 ٤. ) ٣ )16 ط ق ق ٤ ٣ ط ح ػرى ج ك ٤ ى ج ر حت ٤ س ظ جذ ط ؾ ٢ ض ذ ١ 1٠ أز وج ج ؼ كس ج ى ٣ س 95 1992. ) 17 (ق ٤ ى ٣ ج ظ ٣ س ج ؼ ك ٤ س ك ٢ ج طؼ, لح ٤ ح ض ٣ ر ٤ وحض ح, 1٠, وج ج ل ج ٤ ى ١ ج ط ٣ غ ذىجو 107 2015. ) 18 (أ أق ى ٣ ق أذ قؿ س أغ يؼ ض ٣ غ ج ؼ ػ ٠ ج طك ٤ وجكغ ج ؿح ل ج جش ه ن ج نطرح ى ٢ رس ج ق ج حذغ ك ٢ كحكظس ه و ٤ ٤ س ح س حؾ ط ٤ ز ٤ س ج ى ج حش ج ؼ ٤ ح ك ٢ ؾح ؼس ج ؿح ج ٢ ٢ حذ 26 2007. ) 19 (ػ ئ حػ ٤ ػلح س ٣ ق أذ ج ٤ ج طى ٣ ج طؼ ذح ى حؽ ي ١ ج ؿح ر ٤,1٠, وج ج ػوحكس, ػ ح. 122-123 2009 184