بسم اهلل الرمحن الرحيم 1

كسور يف جبرية الصمت 3

مطبوعات نادي القصيم األدبي 1434 ه - 2113 م الطبعة األولى السعودية القصيم بريدة ص ب 282 الرمز البريدي 11421 هاتف 103811312 103811441 فاكس 103814148 www.adabi-qassim.com 4

كسور يف جبرية الصمت عبدالرحمن شعر بن صالح الخميس 1

0 أفكار هذا الكتاب تعبر عن وجهة نظر كاتبه وال تعبر بالضرورة عن وجهة نظر الناشرين أو توجهاتهم

إهداء إلى أمي الغالية إلى زوجتي الجميلة إلى أبنائي وإخوتي وصحبتي األعزاء أهديكم باقة من شعري حفظكم هللا جميعا.. محبكم: عبد الرحمن صالح الخميس.. 2

وفاء الوحدة يااااا اااااارق ( مااااا اااااك ال ت س ااااا أ اااا ا اااار اااام مااااااا أ ااااااار لاااااااااا ك اااااااااام - ياااا ض اااااااااا ء ص د ي اااااااا ن اااااااي س ااااااا ا ناااااااااا نات ب اااااااااااا ا سااااااااااااتاقبل ا ااااااااااااا و ن ش اااااااااااااااام ياااااااااااااااا ت اااااااااااااااا ون جااااااا فاااااااي اااااااك يس ااااااات ح ااااا ا ق ااااار ف نااااا ح ااااااار ا خ ااااااا ا جس ااااااام و فاااااي ا اااااا ااااااااا ي نااااااااا ف نااااااااا ض اااااااااا ااااااااال نحااااااااا ن- والل - ا ق ااااااااا ا ض تا نب اااااااااااااااااا نابتهاااااااااااااااااا ا ض ت ظه اااااااااااااااار صاااااااااااااااابره ا ض ت ح ااااااااااااااااظ ن عهاااااااااااااااا ت ج اااااااااااااا يلبااااااااااااااي ااااااااااااااعل ا ا م ر ن ااااي ويااااد كناااا ا س اااا ر! اااااقي- فااااي ت ااا ي ا ااااد هر و اااااا يا ع ن ااااااي ا ب اااااار ماااااان اااااا ن ي ر اااااا ا س ااااااه ر! اااااا ده مااااا س اااااتا ر ا قاااااد مااااااان ااااااا إنشااااااا ا ااااااار.. ف اااااااا ك اااااااا الكاااااااا بحر! ااااا ت انا ااااا ح ااااا ااااااحراء فاااااي ا ق ل ااااا ااااح فا ااار اح ت ر ااااار ا ق ااااار وض مااان هااار إذا ااااااااد ن فااااااااي ا ن ظ اااااااار وا قلاااااااااا يااااااااااد ال يا عت ب اااااااااار! وا قلااااااا ي رااااااار ي ا ر اااااااجر! وا قلااااا يح اااااظ مااااا ي ر ااااا ر! ماااااااان تاااااااا ناااااااا وا ع با اااااااار 9

ف ظ ل ل اااااااااااااا أنظ اااااااااااااار لع ااااااااااااااا و ط ق ااااااااااااااا أفااااااااااااااات ااااااااااااااا و سااااااااا ف اااااااااك س اااااااااع تي ماااااااان عااااااااد ط ط اااااااا ا ن ظاااااااار اااااااااااد فا ااااااااااات نت ر ا اااااااااااا مااااا صااااا ا ب ااااار ا ب ااااار إن اااااااااااااااااي ح ب ااااااااااااااااا كااااااااااااااااار اااااااا ال ياااااااا رياااااااا ) س ااااااااح ر 4149 ه /9 /52 11

أوهام األحالم ال ت ج ناااااااااااااااااااي فااااااااااااااااااا ن ي مااااااا ت ااااااا د ا اااااااا رء كاااااال حلااااااام يب ا أح ااااااا ا ع ااااااا د ا ااااااااح أيهااااااااااااا ا ااااااااااااااح م مااااااااااااا ذا تحكااااااااا م ا ق ااااااااا - مه ااااااااا هااااااااث ا حااااااادا تج ااااااار ن اااااااااااااااااااااااااااااااااااااااي ا ت و ال أ ى م وااااااااااااا ح كااااااااااااا ااااااااااااان ااااااااااااام.. ألوهااااااااااااا م يد نااااااااااااااي م ن ااا جنااااى ا حاااا م تجنااااي! ال- يلااااااااا أ ناااااااااااااااااااااي و ناااااااااك و ن اااااااااي إن ااااااااااااااااااااي.. 4155 ه /9 /54 11

جحيم الشوق أ اع ل ا ش ا ق نا ث فاي فا ا أي ن أنا ت م! ياد انا ت ظ ار ط ا يا إن ا ش ق نا ث مان ج ه ان م ) وأناااااا فااااااي انت ظاااااا ك م أت اااااا م! 4151 ه /9 /42 12

وحشة االنتظار ل ااااااااااااام ق يااااااااااااا ااااااااااااا ر لاااى ا ساااى ن ث ااار واج اااااااااع أنااااااااا ن م سااااااااا فر تااااااااا ث.. ا ر ااااااااا أم مااااااااا ماااااااااا يب لاااااااااا ماااااااااا عاااااااااادث م ت اااااااا ك اااااااا ث فاااااااا ن تهى ي اس.. مان ا ااهم احتساى وو اءث ضاااااااااار ا ااااااااااا س ماااااا يبا ع ااااااث ن اااااا سااااااى( وا اااااااد ه ر ااااااا بال ى يسااااااا ه ااااااااا ااااااااا م ااااااااا ا ن هااااااااا ياا - فااي ا بداياا - أ م ساا حت ااااااااااى اااااااااادا م ت س اااااااااار ا ماااااااااااا ض ااااااااااااا عت ن س ااااااااااااا مااان بااار ا ااادن ك سااا ) كااااااااااااان ف ااااااااااااا أنا سااااااااااااا 4151/1/41 ه 13

رحيل األرواح عرفته صديق ا وفي ا وطالب ا للعلم مثابر ا ومسابق ا إىل اخلريات.. ما ألفيته يوم ا مقص ر ا يف عمل ك ل ف به وال معتذر ا عن معروف ط ل ب منه.. بسمته الصادقة ت نري وجهه وت حي ي من يراه.. وتفاؤله الكبري أكرب عقل ه ومد أمل ه فحسن ظن ه باهلل وتعامل ه مع الناس.. هكذا عرفت صديقي وزميلي األستاذ: بدر بن عبد اهلل اجلدعي رمحه اهلل تعاىل وأسكنه فسي جناته: وجااااااااد نا س ااااااااي لااااااااى ا ااااااااا ع ن أس اااااااااا ا ر.. أح اااااااااال أ ااااااااااا ي و هاااااااااا ت ي! وف ااااااااي ف اااااااا ا ماااااااا ق أحرياااااااا أم ل ااااااااي ف اااااااا م ن ااااااااي ماااااااا ا ف ااااااااي ا ااااااااا جر ا! أ ك ل ااااااااااااا ف ر ح ااااااااااااا وحاااااااااااااي راح ت هااااااااااااا س ااااعى ف اااا ل هاااا ا اااا ص اااا ال! 14

أفا نا اااااااااا اااااااااار اااااااااا ك ر ا أح سااااااااااب ه تا غ ن اااااااي.. فا ع اااااااد ف ق ااااااار ا ا ع اااااااد ك ر اتاااااااي! ومااااااااااا أيااااااااااا مااااااااااان ا ااااااااااادن و ين ت هااااااااااا ك ااااااا ح ه ااااااا نا ساااااااي ذات ااااااا ذاتاااااااي! أ ااااااا ا ر ااااااا أك اااااااي و ت ناااااااي ج اااااااا عاااااااااااااااااااا م اااااااااااااااااااا أ ق ا ااااااااااااااااااااا ب إ اااااااااى و جااااااااا ااااااااا ا س ااااااااار اك ل ااااااااا ج ااااا اااااا فاااااي ا ااااااخ ل ح اااااارا! أ حاااار نااااي ح ب اااا ا ر ياااا ان ج ر ح اااا ف ااااااي واي ااااااع اااااا ق م اااااان ك اااااا ن ك باااااا لاااااااى سااااااا احل جهااااااال ل هااااااا اااااااب م س ساااااااااااا لااااااااااااى م اااااااااااال و ااااااااااااه ا 11

وك اااااااا أ قااااااااى وفااااااااي ا فاااااااا ق و عاااااااا ف ر هاااااااااا ا س ااااااااااق م يا ر مااااااااااي ااااااااااا ل و ت نااااااااي أ ااااااااد ا.. مااااااااا ك ناااااااا أح ساااااااااب إال و ا م ح ااااااااااااااااا اااااااااااااااااا ث تااااااااااااااااااي! ومااااااااا فااااااااا ا - وإ س ااااااااال ت ط عااااااااا - ي ن سااااااا ذا نا ااااااا ف اااااااي ااااااار أم ااااااا ا لل أكايااااااااااااااااااااااااااااااااااا م خ ل اااااااااااااااااااااااااااااااااااد تا ب ق ااااااااااك ط اااااااااا ساااااااااا ت ن و و ضاااااااااا! لل اء م ااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااا ت ااااااااا ا ل بااااااااا ز ن اااااااااد و ي اااااااااد ح! أو ت هااااااا اك ااااااال ا س ااااااا ( صااااااا ح ف اااي ك اااد ه ا ع اااد ااان ي ااا ص ااا ح 10

لل ي ر ناااااااااااااااااااااا ي اااااااااااااااااااااا ت قااااااااااااااااااااااى لاااااى ب س اااااك مااااان م س اااااك ا ق اااااراءا (! ج هااااااد نا س ااااااك حت ااااااى ن ل اااااا م ن ز اااااا فا اااااا ق ا س اااااا ء لااااااى ا ااااااا ش ق ومااااااا ه اااااااد ت ك هااااااا ااااااا ن ا ر يااااااا ء ومااااااا أ ناااااا ط با ع ااااااك م اااااان ج اااااار ا ااااااا راءا م ح ب ااااااااا رفا ت اااااااااك ا ن ااااااااا ق ذا ط ل ااااااااا ل ض ااااااااااااااا وأه اااااااااااااال ا ااااااااااااااا س ت ح ب وا ن اااااااااا ق اااااااااا ه د ع ااااااااااد ح ك اااااااااا - لااااااااااى تب ي ن هاااااااااا - تحاااااااااا ا س اااااااااا ا أ ااااا ا ر ااااا أ ااااا ك اااااي ف اااااراق ااااارى ق ر اااااااااااااك أن ااااااااااااا ق ا اااااااااااااا ر وءا! ااااااااااااا 12

أك هااااااااااااااااااا.. فت بااااااااااااااااااا يني وت س ااااااااااااااااااا ن ي أ أ ط ل ق ااااااااااااان هااااااااااااا ح ب ااااااااااااال ا اااااااااااااا ن ج وا ض ال س ااا ا ااا ا ح ااادا ومااا اه اااا ااااااااااااااااااااااتز م ام ح هااااااااااااااااااااا إال ن ااااااااااااااااااااا! ومااااااااا ا ساااااااااح إال ا اااااااااد م ع ت ا ف ااااااااا اااا ن ا س اااا ء فا ج اااار ف ااااي ا ااااا دا ا! وم ا ر ء س ى ن ا س ى اض ا ر م ومااااااااااا ا ااااااااااااهب إال ا عااااااااااا فااااااااااارا! يا ب كاااااي أم م اااااك م ااااان ا ااااا ن أ ااااا ( و ااااا ف ك ااااااااااااا ساس ااااااااااااال اااااااااااااز ى ااااااااااااااه ز ا! وه اا ا ااب لااى ا ح اادا م اان ي ااد م مااااااااا ياااااااااا ط طااااااااا ألحااااااااادا ه مااااااااا 18

ا نا اا ااي ماان م عاا ني ا اااح ن ط حاا ( هاااااااااااااا ماااااااااااااان أح ياااااااااااااا و ياااااااااااااا وك اااااااام س ااااااااهر جلااااااااي ي اااااااا ك ت باااااااا وج م عاااااااااا ماااااااااان ي صاااااااااا وأ اااااااااات وكاااااااام فتحاااااااا لااااااااى يا ل بااااااااي ت ح اااااااا مااان ح ااار ل اااك يااا ح ااار ا ت حااا (! أم اج اااا ا ااااااج أي اااااد ن ااااادى ر ف ااااا ال ك ب حاااااااا س اااااااال م ج هاااااااا ا عاااااااا تي! يا ع ااااا ا ل سااااا لاااااى ا ااااااج ل و ااااا جاااااارى ااااااا مهاااااال فااااااي ك اااااال ساااااا تي.. و س اااا أم ل ااااك ياااا م اااان كاااا ااااي س ااااند ا إال ا ااااااااااااااااد ء يا ع ااااااااااااااااز و أ اااااااااااااااا تي! 19

فااااااااا نا ع م ق ب ااااااااار ا اااااااااا ااااااااا ا ااااااااار ا وان ظ اااااااااااااار با ت ااااااااااااااك م ب ن اااااااااااااا جن اااااااااااااا! وا اااااا ا ث ري اااااا وإ ض اااااام ا ث اااااارى.. وك اااااا س ااااا اااااد ا( م ن ااااارا فاااااي ا اااااا ن را! و ااا ت ح ج ااا وج ااا ا ش ااا ح ج ب ااا وإ ش اااااااااااا ف ك ااااااااااااد ى و إ باااااااااااا 4151 ه /44 /1 21

قاط ارت مراااااى قاااااد- أ ااااا امااااا - مرااااااى.. ح ل اااااا ي عا ناااااااي م وأح سااااا أ فاااااي ا ح اااااا رااااى.. ج ااااا وأ ا ج ناااااي مراااااااى.. م سااااااات هت را ه ز ااااااا وفاااااااااااااي نظرات ااااااااااااا س اااااااااااااب ع مرااااااااى.. وا عاااااااا ن تات با ع اااااااا وك ل ااااااااااا ح ل ااااااااااا ي اااااااااااد مرااااااااااااى ان اااااااااااا وأو ه ماااااااااااا! م ر اااااااااااي ا ع ااااااااااا ر أحامااااااااااا م أي مااااااااااااااااااااااااا وأ امااااااااااااااااااااااااا اااااا ا ر ااااااع إ اااااااج م وأج اااااااااااااارم ف اااااااااااااااي إجراماااااااااااااا س باااااااااااااى س ااااااااااااع وإي اااااااااااادام مااااااااا ااااااااااه لاااااااااى م اااااااااع ك اااااااااااااااي ام مااااااااااااااا امااااااااااااااا أ اث.. ال أ اث.. ااااااااااااااااااااااااااااااااا أ اث فاااااااااااااااااااااا ق ا ااااااااااااااااااااااااه م 4151 ه /5 /1 21

ظلم ال.. مااااااااا ذا فا ع ل ااااااااا ك اااااااااي ت ااااااااا ى وتا ب ع اااااااااد ن ي.. وأن ااااااا و ح اااااااي هااااااا أ ل ااااااا لاااااااى م ن اااااااي! صااااااااااااااا ح ب ت ن ي س ااااااااااااااان ا وا فااااااااااااااا ء أ نااااااااااااااا ومااااااااا اااااااااك و ااااااااام أ ص ااااااااان ع تش اااااااااك ر ن ي أ ك ااااااااال ذ ن ب اااااااااي أن ااااااااااي ف اااااااااي ا ااااااااا ى ف اااااااااان وك ااااااااال اااااااااا أ ا ك اااااااااد ف اااااااااي ا ااااااااان! س ااااااااااااااااااااااا ت ك الل ال تا ق ت ااااااااااااااااااااااال ت اااااااااااااااااااااااااك ر ن فا ااااااااا ق ا ن ج ااااااااا م ن ج ااااااااا م ) ا ن ااااااااا ا م ا ااااااااات ن فا اااااااااااااااااا ق ا ثا ر ي اااااااااااااااااا ناااااااااااااااااا و و ي ف اااااااااااااااااا أ نااااااااااا أي ااااااااااا وأن ااااااااااا ا ق ااااااااااا تا ل ه ن اااااااااااي! 22

س اااااااك ن ف اااااااي و ح ر ك ااااااا ا س اااااااك م ع اااااااي ف ك ن اااااااااا ك ا اااااااااار ك ل اااااااااال ساااااااااا ك ن س ااااااااااك ن ي اااااااااد ون ك ا ك ااااااااا م ااااااااار ف اااااااااي ف اااااااااي أ اااااااااد ا وإ ح اااااااا فا ه ااااااا ن اااااااد ل ق ااااااام ا اااااااا ح ن ج س نااااااااااااا معااااااااااااا و ا نااااااااااااا ف اااااااااااااي مج ر ت نااااااااااااا فااااااااا تااااااااد ن يك اااااااا ني ا ع اااااااار اااااااام ي ك اااااااان! 4151 ه /1 /44 23

على سبيل اليأس ه ب ت ن ااااااااااااااااي و اااااااااااااااا ي ماااااااااااااااان ااااااااااااااااب وإ هاااااااااااااااا ااااااااااااااااا ح ب اااااااااااااااااد ذهااااااااااااااااا ي أح ااااااااال ا ااااااااا ق وح ااااااااال ا ااااااااا ق ه ااااااااام أض اااااااااار م ا اااااااااااح ا ر فااااااااااي ج ااااااااااز باااااااااا ي ااااااااااااام أن اااااااااااااي م سااااااااااااات ح ك ااااااااااااا ات ي اااااااااااام أن اااااااااااااي ك ل ااااااااااااا ا اي ت را اااااااااااااي.. ا يااااااا ساااااااب ل ا ع ااااااار ه اااااااا حاااااااد نهااااااا ااااااااااااااااااااروا ف يهاااااااااااااااااااا سااااااااااااااااااااع د أ ع ااااااي ( استانا ه رااااااا ضااااااع ي و بااااااااي وق يااااااااااااااااا أملاااااااااااااااااي تاق ااااااااااااااااا اااااااااااااااااب ي 24

أ ع ااااااااااي ( استا ر كراااااااااا ض ااااااااااد ك اااااااااا ا م اااااثا ق ا ااااا فاااااي و س اااااع ا ت ااااا ي.. ااام تا ع ااااد اااي.. اااام تا ع ااااد اااي.. اااال ع اااار م ن اااااااااا أ جااااااااااى اااااااااا ماااااااااان س اااااااااارا م ن ااااااااا أ ج س اااااااا إ ااااااااى ا ااااااااد ن أ ناااااااا ي ن ف خاااااااااااا لح اااااااااااا اااااااااااا ) ضاااااااااااا ي أ عاااااااااا ا ع اااااااااار ( أح اااااااااا ك اااااااااال ياااااااااا م ا ا ن ناااااااااااا ساااااااااااا ح حاااااااااااار واض اااااااااااا را أ عااااااااا ا ع ااااااااار ( أ ا ااااااااا ك ااااااااال ص ااااااااار ااااااااااااااا ث ك اااااااااااااااد ذ هااااااااااااااا ي وإيااااااااااااااا ي أو ي ااااااااد فااااااااي ا ق ل اااااااا ب ناااااااا وتا غ ن اااااااا فا اااااا ق أح امااااااي و اااااا فااااااي ك تاااااا ي.. 21

و اااااااااااب ي أس اااااااااااه ي( ف ااااااااااا ت هااااااااااا و مااا اساااتا ع د ا ااار أق ) مااا فااا اك ت ت ااا ي( أ س ااااااااااااا ا ك اااااااااااا.. فااااااااااااا أ اااااااااااار إال م اااااااااا ماااااااااا ي لااااااااااى أم اااااااااا ي باااااااااا وس اااااااااااااب ا ماااااااااااااا ان ح ناااااااااااااى إال وم اااااااااااااا فاااااااااااا ر فاااااااااااا ث اااااااااااا أح اااااااااااادو كاااااااااااا ي و اااااااااا ا أ عااااااااااي ا ع اااااااااار ( ت ناااااااااا حااااااااااااااااااا م ا ح س ااااااااااااااااااارات ي واك ت سااااااااااااااااااا ي ك ل ااااااااااا اس ااااااااااااتا يا ج اااااااااااا فا ع ت هاااااااااااا ك اااااااااااااا أي اااااااااااااا مي ا ب اااااااااااااا ايي كااااااااااااااا س ااااااااااااان ا ننااااااااااااا س اااااااااااااب ع جااااااااااااا م ه ل كاااااا ا اااااار و ماااااان اااااا ا اااااااح س 20

م ااااااان ي اااااااع ا اااااااد ن ي ع ااااااا ف هااااااا س ااااااا اال وا تااااااااااااااى م ه ااااااااااااا ا ل ااااااااااااا ي ط و ت ااااااااااااا ا ب ق ااااااااااااااا ( مااااااااااااااا ااااااااااااااا أ جااااااااااااااا ا ماااااااااااااان ت اااااااااااااارا م س اااااااااااااات ح ل ت اااااااااااااارا ك اااال شااااي- أ عااااي ا ع اااار اااااا ف س ااااااااااااات ري ح ي ااااااااااااان قااااااااااااا ي ع ااااااااااااااا 4151 ه /41 /49 22

حج ر من جفاء واس ااااااااات يا ت ن ي ك ل ااااااااا ا ااااااااااح ق ل ك ااااااااا وا ل ااااال يق ظااااا اااااا اس اااااتا يا و ي ااااا! يااااااد أحر ياااااا ح اااااام ا ااااااد م ع وج نتهاااااا وا ااااااااااهم يع ب ااااااااا فاااااااااي ه سااااااااا ت ه تا ر فااااااااا تا ااااااااااااار و ا ت ق سااااااااااااا م المااااااااااااا م ع ا ااااااااااااا و ااا أ ا نااا يا ل ااا ن اااك.. ك اااى.. لاااااى سااااا ( ا اااااب ) أج ل س ااااات ه وم عاااااي اااااااااااا تا ل ع ااااااااااااث م فااااااااااااي إيرا اااااااااااا أس اااااااااااا وه ه ااااااا ا ااااااااه ا( أ ااااااا مسااااااا م ع ه حت ااااااى اااااا لااااااى أن س ااااااه ا ش اااااار ف 28

وفاااااااي ياااااااد يه م ساااااااي ا ع ااااااار.. صااااااا م ت ي ح كااااااااااي تا ق ل ب هاااااااااا ماااااااااان س اااااااااار ه ط ر فاااااااااا و ساااا أج ه ل هاااا م اااان.. وأياااان.. وماااا.. ومااااان.. وهااااال.. و ااااا ذا يل ب هااااا ان ااااارف! ي ااا و صاااا فا ق ل ااا ا اااااه ج ر ض اااا ا ع ي اا و ااد اا! ي لاا ا س اال س اا.. سااااااان ن ااااااار مااااااا ااااااا م اااااااى اااااااد أك اااااا م ن هاااااا ي ااااااد ا ااااااد ه ر ا ااااااا ر فاااااا! وص اااااادق يلبااااااي فااااااي ماااااا ح اااااا كل اااااا م اااااان أساااااار ث و اااااا ث ن سااااااي م اااااان ااااااغ ل اااا ح ظ ااااي وماااا ح ظ ااااي اااا ك ثا ر م اااان أن اااااي اساااااتا ع د فااااا ا ع اااااد م اك ت ااااا 29

و ناااااااي أ ااااااا نهااااااا نظااااااارا ومااااااا.. ااااااام فاااااااراث ا ااااااا ق ف ج تا ر فااااااا - ي ااااااا ذن بااااي.. فق ل اااا وماااا ذن باااااي ويااااد و وحااااااي ااااااد أي اااااا م ا اااااااه ى ا تا ل اااااا! أي ااااااااا م ك ن اااااااااا ط ب باااااااااااي يا ر اااااااااا أم لااااااااااي فاااارا ير ااااح ك ال يااااد ا ااااا ايا تا ر فاااا ال حاااااااي أ جاااااااى وال م تااااااا لاااااااى م ااااااان ف را ااااا ا ش ااااا إ اااااام أ ااااات ك ا ت ج ااااا ر س ااااا ااااال ( ااااااك رى ط هااااا أم اااااا.. فااااااا ر - عااااااادم أ تنااااااااي ا ااااااااح ش وصااااا ح ق ل اااااي مااااان أص اااااداء ح ااااا يا ل تي( وم ن ج لاااااااي ن ااااااا ااااااا يق ااااااار أ ا اااااااح 31

ف س ااااااد نناااااا ماااااان ل هاااااا ) ك ااااااا و يا ن ت هاااااااااا اااااااااا م اااااااااان ااااااااااد ه ) ذ فاااااااااا ك ن اااااااا ا ل اااااااال أ ااااااااى ساااااااا ع.. ف ااااااااد ن ت ااااااااااااا و ااااااااااااد ير وجه اااااااااااا ان ك ش اااااااااااا! اااااااااااام اس اااااااااااات دا ن اااااااااااا ت اااااااااااا ني تاااااااا وق مااااااا ذ ي ااااااا اااااااا ج س ت هااااااا ت ل ااااااا أ صاااااا ا ااااااا وا تا ريااااااا ق نظر ت هااااااا - فح ت ن ااااااااااااااااااااي إذ و ت ن ااااااااااااااااااااي ا ك ت اااااااااااااااااااا ااااااااا حب ااااااااا ج ااااااااا و س اااااااااا ماااااااااان ح ج اااااااااار إال إذا ح ج اااااااااار أ ماااااااااى فااااااااا ا 4159 ه /44 /59 31

كفاح األوهام س ااااااااابا ر ف اااااااااك ا ل اااااااااك! وم اااااااااااااان م عاااااااااااااا ن ا ش ااااااااااااااق يا ل ب ااااااااااااا.. ااااااااااااام انق ل باااااااااااااا فا ل ااااااااا م ن اااااااااك ا ااااااااااح لك! ااااااااااار حت اااااااااااى ه ل ااااااااااااك! ااااااااا م ك اااااااا ماااااااا م ل ااااااااك.. كاااااااان فااااااااي ا ااااااااد اااااااا ك ااااااااا أ يالااااااااا ملاااااااااك ) أ اااااااااااااي ج عاااااااااااا ا ااااااااااااا أ ااااااااااااااي نظ ااااااااااااا ا اااااااااااااا أهديتاااااااااااااااااااااااااااا ه اااااااااااااااااااااااااااا أ ااااااااااااي.. أ ااااااااااااي.. ال أ ياااااااااااا فاااااااااااي ج ر م ااااااااااا أذهلاااااااااااك! ب ااااااااار ا اااااااااا دى زاااااااااك! اااااااااااااا لل م اااااااااااااان ااااااااااااااالك! اااااااااد ذا.. ف ح ظاااااااا ااااااااك أ جا ااااااااااااااااااااي ف ااااااااااااااااااا أجاااااااادا.. ماااااااا أجهلاااااااااك! أ س ل باااااااااااااااااااااي ااااااااااااااااااااا أو ت اااااااااااااااااااا م ع ل ااااااااااااااااااااك ) أ ج ااااااااااااااااااااااز ف ااااااااااااااااااااااا اااااااااه ا اااااااار ى م ن ج ل ااااااااك ذ لتاااااااااااااااااااااااااا ط م عاااااااااااااااااااااااااا.. أ يتلاااااااااااااااااااااي فكااااااااااااااااااااا يااااااا ااااااال س ااااااا ا اااااااا كن ااااااااااااااااااااااااااااااا ذ ل اااااااااااااااااااااااااااااااك م قتلااااااااااااااااااااي مقتا ل ااااااااااااااااااااك! يرااااااااااا ع ح ااااااااااا س ااااااااااال ك! 32

يتاااااااااااا ث وس ااااااااااااا ا لااااااااااااك! إذا لكااااااااااا.. لاااااااااااك..! إذا كاااااااااااا.. ااااااااااااك..! ااااااااااااااااااا يااااااااااااااااااااد وك لااااااااااااااااااااك فتاااااااااااى ل اااااااااااك م ل اااااااااااك (! "ياااااااا اااااااال ماااااااا أط ااااااااك!" يااااااا ااااااال س ااااااا ا اااااااا يااااااا ااااااال س ااااااا ا اااااااا يااااااا ااااااال س ااااااا ا اااااااا أف ح ااااامك ااااا اااااس فااااا إ فلاااااااااااااان تراناااااااااااااااي ساااااااااااااا ى أماااااااااااا ناااااااااااا ا اااااااااااا ى م 4159 ه /5 /44 33

فضائح عابرة ااااكرا جاااازيا ف ناااا ا اااا ط ن ا اااااح! ك ش لن ق م م ت ك ش ا ح (! اااااااااكرا جااااااااازيا ف اااااااااا أ ا ق ااااااااا ي س ااااعى ي اااااااااا س ااااب هاااا إ ام ناااا ا اااااخ ر ساااااااا م ن ااااااااك أ ن اااااااا اااااااان وساااااااا ل ن ) نا ح اااااا ف ر اااااااح ماااااا ت ح رااااااان ا غ ااااااار ح اااد مااان واي اااع ا اااا دا ( ااان أ س ااار ) م ظ ل مااااااااااا و لاااااااااااى أط راف هااااااااااا ا تا ااااااااااار ير اااااااى ح ا جهااااااا ا نسااااااا مااااااان س ااااااال و ا اااار ه م ماااان ي ااااد و ( ا ر ف اااا يااااد ر فاااا ا 34

ك ن ااااااااا نظ ااااااااان ااااااااا ال ااااااااايء ينق ااااااااان وأ أفا ق ر نااااااااااااااااااا ااااااااااااااااااا نا ا م ل ت ح ااااااااااااااااااا حت اااااااى مااااااار هااااااام ال اااااااب يس اااااااتا ر ه م سااا ى ا سااااي ا تاااي ي ااااد مى هااا ا ك ت اااا مااااا مااااا م ناااااك وإ ج ااااادتا ه م أحاااااد ل من س ا وإ صا ح ا.. وإ ذ فا ا.. ياااا ناااا ف ا اااااه م فااااي وج اااا ا ق اااار ك ااااى! ك اام ناا ف وهاا ى ا س اا و ) م ن اار! أ ااااا وج ه ااااا لاااااى ص ااااا ح ت ك ت ااااا ا اااااا اااااا ه وا عج اااااز وا حس ااااارا وا تال ااااا.. ف ك ت ااااا راااااك إلنسااااا ااااان و ط ااااان مااااااان س اااااااج د ومااااااا و أه ل ااااااا س اااااااع! 31

وا ااااارض اااااه ت ك ا ك بااااارى إذا ط ل ب اااااا يااا م ا ااااح س ف نااا ا ااا ط ن ا ااااح 4159 ه /4 /9 30

على شاطئ االنتظار يا غ اااااااااااار ف اااااااااااا ا ن ااااااااااااك ا ااااااااااااا خ ر! وج ااااااااااااااك ا ت اااااااااااااا ااااااااااااااي ي س اااااااااااااار! ااااااااااااا ت تش ااااااااااااا ي.. ك ل ااااااااااااا و م ر ااااااااااااا و م ر ااااااااا اااااااااي ا مااااااااا فاااااااااي صاااااااااد م اااااااااااااان و ح هاااااااااااااا و ا ر ااااااااااااااع س اااااااااااااا ى أ ا ر ااااااااااااااع ك ااااااااااااااا م اااااااااااااان ا س ااااااااااااااك ر! وا نا ن اااااااااااااااااا أن ااااااااااااااااااي هاااااااااااااااااا ن أ ااااااااااااااااااد ا اااااااااااااا ق ر م ن ااااااااااااااك وم ااااااااااااااك ا م اااااااااااااار و س اااااااااااا ف ااااااااااااك ا اااااااااااااح صاااااااااااا ي م اااااااااان م ق ل اااااااااا ه ت ك اااااااااا ح ااااااااااى س اااااااااار 32

اااااااااااااااااااااااد ي ك أحام اااااااااااااااااااااااي م ح ق قااااااااااااااااااااااا... س ااااااااااااا ا وك اااااااااااااااااااااااد ت ن ي ااااااااااااااااااااااا ك ذ ااااااااااااااااااااااا ا نا اااااااااااااك ا س ااااااااااااانى ا اااااااااااااد ت ااااااااااااااااا ى غ ااااااااااااااااان ا ع اااااااااااااااااد م تا غ ااااااااااااااااار! وا ت اااااااااا ح ب اااااااااال ه اااااااااا ا فااااااااااي ن قااااااااااي وأيااااااااااا م س اااااااااااه م هااااااااااا فاااااااااااي ن ح ااااااااااار و ع ب ااااااااا اااااااااي ح ت اااااااااى س اااااااااج د لاااااااااى ااااااااااااا ا ر جااااااااااااا ء وأ ن اااااااااااااي ت ج ااااااااااااار وا ل ل ااااااااااااااا أس ااااااااااااااا يا ل ااااااااااااااا ي س ااااااااااااااا ص اااااااااااد.. ف خ ااااااااااا اااااااااااد ه ا ه ااااااااااار أ س ااااااااااااار ح ااااااااااااا ت ي ن اااااااااااااد ه و ه ااااااااااااا ااااااااااااي واسااااااااااااتال ا ذ تااااااااااااي.. أساااااااااااار 38

ح ت اااااااااااااى إذا اس ااااااااااااا لاااااااااااااى أم ل اااااااااااااي وم ر ااااااااااا وضااااااااااا ع ل هااااااااااا ااااااااااار ااااااااااا.. ف اااااااااااح ح ب هااااااااااا وع ااااااااااا يا غااااااااااار ف ااااااااااا ا ن اااااااااااك ا ااااااااااااخ ر..... 4111 ه /1 /41 39

قواصف الف ارق مل أنس سلس سه ولسن جاورت سسسه وتقيسسسبي ست ا : فب سي ن علسو م مسد أنسى ابتسسا جبين سه ترنسسو بنسسو مر عيون سسه رسسسي وبسسن سسسنين ه رمحك اهلل يا شيخنا صاحل بن مطلق احلناكي: لااااااااى اااااااا ط ( ا ع اااااااار فااااااااي و ا ع اااااااا أ اااااااااااد ااااااااااار ي ي( ف ااااااااااا أف ظ ع ااااااااااا! وأمااااااااااااااااااااااااا ا هااااااااااااااااااااااااار ي ااااااااااااااااااااااااااك ر نني إذا ااااااااااااااااا ك ااااااااااااااااا ا اااااااااااااااااا ج ع أ هاااااااااااااا ااااااااااااااد ه اااااااااااااا ات ااااااااااااااا ( اااااااااااااااااااااااار ي اااااااااااااااااااااااا ال أ ى م ل ع اااااااااااااااااااااااا 41

أ واج ااااااااااااااااااااااااا أ اااااااااااااااااااااااااب ح ( ااااااااااااااااااااااااا ح ب كاااااااااااااااااا ن ي أ ااااااااااااااااااز فااااااااااااااااااي م ع ع اااااااااااااااااا! و و ض اااااااااااااااااااااي ااااااااااااااااااااان ح ض ااااااااااااااااااااار أك ااااااااااااا ض ااااااااااااا ك ااااااااااااا مسااااااااااااابا ع أ ااااااااااااااااااال ف ااااااااااااااااااا ا ك ااااااااااااااااااار ا ااااااااااااااااااار ى ف اااااااااا أ ش ااااااااااع ا ع اااااااااا! ماااااااااا أ ش ااااااااااع! وأم س اااااااااااااا ماااااااااااااان ي اااااااااااااا أح دا اااااااااااااا ك اااااااااااااااااااااد ر جاااااااااااااااااااااا ا إص اااااااااااااااااااااابا ع.. ك ت ب ااااااااااااا ح ااااااااااااا تي وح ب ااااااااااااار ف اااااااااااااي ك ر ه اااااااااااا ف اااااااااااا اااااااااااا أ أطباعااااااااااااا وك ن ااااااااااااا ص اااااااااااااب ر اااااااااااااد أساااااااااااااى ت اااااااااااااااااد اااااااااااااااااا و اااااااااااااااااى م ااااااااااااااااار 41

وه ااااااال ا ع اااااااد ااااااا ) ك بااااااا فاااااااي ا ث ااااااارى أيا ااااااااااا ر س اااااااااااي ا ف ع اااااااااااي ا ااااااااااار! ت خ ر ااااااااااااااااااااب ا ض م اااااااااااااااااااان ط ب اااااااااااااااااااا و ت ااااااااااااا يتااااااااااااا مى( ا س ااااااااااااا م ز ااااااااااااا وح ااااااااااااااان س اااااااااااااااح ا ع ااااااااااااااا ء إ ااااااااااااااا وأسااااااااااااااااااااااااابل ل عت اااااااااااااااااااااااااي أ م ع ااااااااااااااااااااااااا وحااااااااااااا يااااااااااااا ا ن ااااااااااااادى اف ااااااااااااارا ف ك اااااااااااااااااا وفاااااااااااااااااا ء ك ناااااااااااااااااا م ع اااااااااااااااااا لاااااااى يا ب ااااااار ج ااااااا ) ج ااااااارى م ااااااان ي د يااااااا ب ا اااااااااااااار ياااااااااااااا ض ك س اااااااااااااا ا ل ق ع اااااااااااااا ) لاااااااى م ااااااان ع ) ااااااا ااااااام ا اااااااا ع ي ف ااااااااااااارا وأ قاااااااااااااى ا قرااااااااااااا م ااااااااااااانا ع ) 42

لاااااااااااى أم ااااااااااال ) كااااااااااا لااااااااااار ق ي مااااااااااا ف اااااااااااااااااااااااااااا ح ا ن اااااااااااااااااااااااااااا و اااااااااااااااااااااااااااا لاااااااى ك كااااااا ) فاااااااي ا ق ل ااااااا سااااااان ث ه ااااااااااااااا ى فس ااااااااااااااا عن ااااااااااااااا ياعق ع ااااااااااااااا ) 4114 ه /5 /44 43

أمنية المود عين اااااااااااااااااااارا ا بااااااااااااااااااااا ن ماااااااااااااااااااا ا ناااااااااااااااااااااي و ا ا ن اااااااااااااااااااااااااااك يااااااااااااااااااااااااااا يا س ااااااااااااااااااااااااااا ن ك اااااااااااااااااااااااااا ج جاااااااااااااااااااااااااا ) ف هاااااااااااااااااااااااااا ق ياااااااااااااااااااااااااا ط اااااااااااااااااااااااااا اااااااااااااااااااااااااا خ ن ( ف غ اااااااااااااااااااااااااااااا فااااااااااااااااااااااااااااااي م غ ن هاااااااااااااااااااااااااااااا م اكااااااااااااااااااااااااا.. فاااااااااااااااااااااااااي م ل ك ااااااااااااااااااااااااا ن ( وأم س اااااااااااااااااااااااااااا ا ااااااااااااااااااااااااااااا أ ااااااااااااااااااااااااااااق ه ااااااااااااااااااااااااااا ا ااااااااااااااااااااااااااا ن م ااااااااااااااااااااااااااا تا ن اااااااااااااااااااااااااااا تا ن أ ل اااااااااااااااااااااااااام ص اااااااااااااااااااااااااا اح ل اااااااااااااااااااااااااا ) ك اااااااااااااااااااااااااااام ح ن اااااااااااااااااااااااااااا 44

ح ن نااااااااااااااااااااااااااااا ه ش ااااااااااااااااااااااااااااام ا ض اااااااااااااااااااااااااااااا ه ش ااااااااااااااااااااام ا ش ااااااااااااااااااااا ل ااااااااااااااااااااااح ن وأ ااااااااااااااااااااااااا ن ااااااااااااااااااااااااا ص ااااااااااااااااااااااااا ت ه ق ل ااااااااااااااااااااااااااااا طااااااااااااااااااااااااااااا ن ااااااااااااااااااااااااااااا ن ي واااااااااااااااااا ح اااااااااااااااااال ا ت حاااااااااااااااااا ا اااااااااااااااااااح صااااااااااااااااااااااااااا ا ل ح اااااااااااااااااااااااااااد ال ا نا ااااااااااااااااااااااااااا ن س اااااااااااااااااااااااااابا ق م س اااااااااااااااااااااااااا ر ا ح اااااااااااااااااااااااااا ء ل ااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااا تى ش ااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااا ط ن ومااااااااااااااااااااااااااااااا ر ت نااااااااااااااااااااااااااااااااي ا ااااااااااااااااااااااااااااااااد ن اااااااااااااااااااااااااااااااا ناااااااااااااااااااااااااااااااا م اااااااااااااااااااااااااااااااا ا ر ي ن أ وا ياااااااااااااااااااااااااااااك ا ث ااااااااااااااااااااااااااااارى أسااااااااااااااااااااااااااااا و و ح اااااااااااااااااااااااااااك ا هااااااااااااااااااااااااااا ناااااااااااااااااااااااااااي 41

و اااااااااااااا ك ا ااااااااااااااار مااااااااااااااا ك ااااااااااااااار ا اااااااااااااااا اااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااات ع ال وهااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااا ذين و ك ن ااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااي ي اااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااا ي جاااااااااااااااااااااااا ا ش اااااااااااااااااااااااا ن اااااااااااااااااااااااا ز ي ن.. س ااااااااااااااااااااااام م اااااااااااااااااااااان ف اااااااااااااااااااااا ا اااااااااااااااااااااام ياااااااااااااااااااااااااااز يارجاااااااااااااااااااااااااا اج ت اااااااااااااااااااااااااا ن ي ج اااااااااااااااااا لااااااااااااااااااى اااااااااااااااااا ج اااااااااااااااااار م حااااااااااااااااااااااااااااااا ) ا ااااااااااااااااااااااااااااااا ن نااااااااااااااااااااااااااااااا ي ن فااااااااااااااااااا ها يااااااااااااااااااا ااااااااااااااااااارا ا با اااااااااااااااااااا اااااااااااااااااااان ا ع اااااااااااااااااااد ا با ااااااااااااااااااا ن ااااااااااااااااااا با ن 4114 ه /1 / 41 40

دائرة ودوائر ياااااااا اااااااا ن ( ك اااااااام اااااااا ن أت ااااااااك ع با اااااااار فااااااي ح ظ اااااا ضاااااا ي ع اااااام ا ااااااا ر (! ياااااا اااااا ن ( ك اااااام م اااااان ف ك اااااار ح ت هاااااا! ك اااااااااااا ا ك ااااااااااااار! أم كاااااااااااا م ع ااااااااااااا ياااااا اااااا ن ( ج اااااا اااااااج ا فغاااااا ت ي -إ اااااااام ت ج اااااااا - ا ناااااااا ا اااااااااح ار ياااااا اااااا ن ( اااااا حي ف ااااااد م ف اااااا ح أو ال تا ب ااااااااااا حي ااااااااااا ااااااااااا ا ااااااااااااح ر ااااااي م ث اااااال ماااااا ااااااك وا اااااااه م ك ت اااااا فاااااااااي ه ب ااااااااا أط ااااااااا ا ااااااااااح ز فا ر ت اااااااااي 42

أو ماااااااا مللاااااااا م اااااااان ا اااااااااح ووج ه هاااااااا م غ با اااااااااااااااار ت اااااااااااااااا إ ااااااااااااااااى م غ با اااااااااااااااار! أو ماااااااا ت ع ب اااااااا م اااااااان ا س اااااااان ن وس ااااااااع ه أم ك ن ااااااااااا ا ك ااااااااااار ا ا ااااااااااار ا ك ااااااااااار! ال ال أا ااااااااااااااان وأ يا ااااااااااااااا م اح ااااااااااااااال! ن ح ااااااان ا ر واح ااااااال فاااااااي ص اااااااح س ااااااا ر ن اااااااااااي ا تااااااااااااي صاااااااااااا ف ت ه م ل اااااااااااا ء.. يا مااااااااااااا سااااااااااااات ل ه أيااااااااااااا ا ااااااااااااااح ر ك ااااام م ااااان ااااا ك ن ااااا أج ااااال كااااا ن.. س ااااااااااااا ل م ح س ااااااااااااان ه ك ااااااااااااا ج ااااااااااااار و ق ااااد ت ع ب اااا م اااان ا ش ااااب ف ك اااا ااااي ااااااااا أ صااااااااا ح ااااااااا ب ت ي فاااااااااي ح ااااااااار! 48

ه ج ت ناااااااااي ف ه تااااااااا يااااااا ااااااااا ط و تاااااااااي ااااااا ن ( ك ااااااام ااااااا ن أت اااااااك ع با ااااااار! 4114/45/41 ه 49

صوت.. وفوت أ يا اااااااااااا أ ي ااااااااااااد وا ق اااااااااااا م ح ق ااااااااااااى! ت اااااااااااااااا اااااااااااااااا ت اااااااااااااااا ي م فا ت قاااااااااااااااا! أ ص اااااااااااااااا إذا ا ااااااااااااااااا س م ع ص تااااااااااااااااا اااااااااه يا ل اااااااا م اااااااان ا قساااااااا و ت س ااااااااقى! ك ااااااام ااااااا م ااااااان ا اااااااا ر ي اااااااى! ونا اااااااااااا ق ل ااااااااااااى ا ش اااااااااااا ا تا ل ق ااااااااااااى! ياااااااااا ر وساااااااااا ) ت ش اااااااااار يا ب اااااااااال اااااااااا م ضاااااااااااا ع ح ق هااااااااااااا و ر ااااااااااااا ت ش اااااااااااااق ى ي ااااااااااااار ا غ ااااااااااااا ط ع هااااااااااااا ح ر يااااااااااااا ا ه ااااااااااا ا ر ي هااااااااااا ف ااااااااااا ااااااااااا ا ر يااااااااااا 11

وو ااااااااااد ا ر اااااااااا ف ااااااااااي ا ف اااااااااا يا ه اااااااااار ك ااااااااااااااا ا اااااااااااااااا ين أس اااااااااااااااق فا ر يااااااااااااااا اااااااااااااااااك وك ااااااااااااااااال س ر اااااااااااااااااي ح اااااااااااا ن ي ق ر ااااااااااااي و ااااااااااااك الل يا با ق ااااااااااااى ف ااااااه د ياااااا ااااااع يا اااااا م ا ت ناااااا ) واط ر ي اااااااااااااي ا ااااااااااااااح لخ ا ااااااااااااا ط ر يااااااااااااا وانا ق ل اااااااااااااااا ك اااااااااااااااا نا ق ل اااااااااااااااا س اااااااااااااااا ال فا ن ااااااا ف اااااااي ا ب ااااااا ( ص اااااااع ق و ر يااااااا يا ت ااااااااااادا ى ا ب نااااااااااا ء وا ح ااااااااااال يا ب غ اااااااااااي وتس ااااااااااااا ل ا س ااااااااااااا ء ت س ااااااااااااار ق س ااااااااااااار ي ااا ( ا ا ااا م ااا ( ا م ااا تا ب ك اااي وا ش ااااااااق ك ش ااااااااق وماااااااا اااااااا أ ااااااااق ى 11

ف اااااااي ض اااااااج ا ع نااااااا ء صااااااا ح مااااااا ق صاااااا ك اااااا ف ااااااي ا اااااااخ ك ر ياااااا ) و ل ااااااااااااى أس اااااااااااا ا ااااااااااااا ن اااااااااااا ذ ك ر ياااااااااااااا ت ااااااااااااااا ي ك فاااااااااااااا وك ن قاااااااااااااا وم عاااااااااااااااا ن ي ا اااااااااااااااااح اااااااااااااااا و ه اااااااااااااااام م اااااااااااان ض اااااااااااا ء ي شاااااااااااا نا ع باااااااااااا ونا ع قاااااااااااا وض ااااااااااااع ا نا اااااااااااا ق ف ااااااااااااي ك اااااااااااال وا ال ت ن اااااااااااي و أ ت ااااااااااارى ا ااااااااااااح ح ق ااااااااااا ك اااااااااال ح ل اااااااااام أم م هاااااااااا اااااااااا ح ل اااااااااا ك اااااااااااال ف اااااااااااا ح هاااااااااااا اااااااااااا ف قاااااااااااا وا ااااااااااااااا كاااااااااااااا ال ي اااااااااااااا اااااااااااااا ض ح ك هاااااا ) م اااااان ذ ى ا حك ماااااا أ يااااااى 4115 ه /5 /51 12

بين ماضي األجداد.. وحاضر األحفاد.. "في ذكرى ا س ا ث ن أه ي ا رق( أم م ح ل إ راه م " )1 سااااااااااااااا م ااااااااااااااان ن ج اااااااااااااااد ) م ااااااااااااااار ح ااااااااااااااااار س ااااااااااااااااا ر ت ه ف اااااااااااااااااي مر م ااااااااااااااااار ك ت اااااااااااااا ا ت اااااااااااااا ي اااااااااااااان أك ب هااااااااااااااا م اااااااااااااااااان أفاااااااااااااااااا ن ن ك اااااااااااااااااارام ا اااااااااااااااااار ) اااااااااام ي ك اااااااااان يار اااااااااا.. ك اااااااااان ف ع ل هاااااااااا مااااااااااااااااا ت ااااااااااااااااا ان ى ج اااااااااااااااااد ث أ أج با اااااااااااااااااار ث سااااااااااااااا م ااااااااااااااان ن ج اااااااااااااااد ) ك ل ااااااااااااااا ذ ك اااااااااااروا ل ج اااااااااااد سااااااااااا م ح با ااااااااااار ) 13

سااااااااا ا ااااااااااح زم ( إذا ا ااااااااااح ز م انا ت خاااااااااى ف ااااااااااااااب ه م ماااااااااااااا ك اااااااااااااال ح ااااااااااااااز م م ن اااااااااااااار ك ااااااااااااااااا ا ااااااااااااااااااح ز م أس اااااااااااااااااق ى يا ل ب ااااااااااااااااا س ااااااااااااااا ا ( فااااااااااااااا ه تا ز يا تا ل ااااااااااااااا س ااااااااااااااا ث ماااااااا ء هااااااااا ا اااااااار ق ) صاااااااا ا اااااااا اااااااااااا ف ااااااااااااي ح ل اااااااااااا اااااااااااا ك ااااااااااااد ث مااااااااا ء هاااااااااا ا ااااااااار ق ) نااااااااا ح هااااااااا ي اااااااااااااااااد ا ااااااااااااااااااج ع ه بااااااااااااااااا ء ا ع ثا ااااااااااااااااار ض ااااااااااااال يا ااااااااااااا م ح ااااااااااااا ن ا ن ااااااااااااا ا ااااااااااااا م س اااااااااااااااااات ب ح ف س اااااااااااااااااات ح ا م ج ااااااااااااااااااز م ااااااااان ااااااااا ف اااااااااي و ض ااااااااا م ااااااااان ح ااااااااا ا ااااااااااااااااااااار ح ااااااااااااااااااااال ل سااااااااااااااااااااا م ف ج ااااااااااااااااااااار 14

)2 ح ل ت ن اااااااااااااااي ك ااااااااااااااا ذ كاااااااااااااااراه م إ اااااااااااااااى ا ه ااااااااااااااااااااااام وا باااااااااااااااااااااااد م باااااااااااااااااااااااد ث صاااااااااااا م ت و ا س اااااااااااا ( يا ب ك ااااااااااااي ح اااااااااااا ص اااااااااااااا م ق ه اااااااااااااا أى ماااااااااااااا م اااااااااااااار ث ال ج ااااااااااااااااب ن ماااااااااااااااا ا ت ااااااااااااااااراث إن اااااااااااااااا ي ااااااااااد ي اااااااااا ا ش ااااااااااه م س ااااااااااه م ااااااااااد ث ت ح ااااا ا ااااا ا ااااا ن اح ااااا ي ااااا ) ا اااااااااااااا ن أح راااااااااااااا ا ث اااااااااااااارى م ن ت ح اااااااااااااار ف ن ااااااااااااا ف اااااااااااااي ص اااااااااااااد ث م ل ح ااااااااااااا ) ت اااااااااااااال ا اااااااااااااااح ي ه اااااااااااااال ا ااااااااااااااا ق با ر ) 11

ح ل اااااااااا ا ن هاااااااااا وماااااااااا أ ا ق اااااااااا ا س اااااااااا ى أ اااااااااااااااااااار ) ض اااااااااااااااااااا ع ف هاااااااااااااااااااا أ ا اااااااااااااااااااار ث ح ل اااااااا ا ف اااااااااي س ااااااااا ت ه م ف اااااااااي ص ااااااااا ت ن ااااااااااار ح ل ااااااااااام ف اااااااااااي ا اااااااااااام ا ثا ر ا ااااااااااار ) كاااااااااااا ح ااااااااااااب ا ااااااااااااا ع ي واص ااااااااااااا و مااااااااااااااااااااااااا ا ز ي ااااااااااااااااااااااااا و ا ا تا ااااااااااااااااااااااااار ث كااااااااا ح ااااااااا ض ا ااااااااار و ح ل ااااااااا ا و ث ااااااااااااااااااام أص ااااااااااااااااااا ث ح ااااااااااااااااااا م خ ااااااااااااااااااار ث ا ااااااااا ء - ي ح كاااااااااى- )3 أ ااااااااار ا ل اااااااااد ر اااااااااااا ك ل اااااااااااا اااااااااااا م ا ش اااااااااااار ) و اااااااااااااااد ا ع اااااااااااااااد س ااااااااااااااان ن م ز ي ااااااااااااااا وس اااااااااااااااااااااان ن اااااااااااااااااااااا ه م س ااااااااااااااااااااااتا ع ر 10

وأه هاااااااااااااااااااااااا لااااااااااااااااااااااااى ات هاااااااااااااااااااااااا ت س ااااااااااااا ا اااااااااااااا ى ي حااااااااااااا ) م ااااااااااااار وا ب اياااااااااااااااااااااا وا ماااااااااااااااااااااا ن ي إك اااااااااااااااااااااا ض ااااااااااع م اااااااااان ااااااااااد ( ناااااااااا م س ااااااااااع ر ف اااااااااي ك يااااااااا ا جااااااااا وجااااااااا ج ح اااااااااد ت ظ ه ااااااااااار ا نا ااااااااااا مااااااااااا ي اااااااااااد أض ااااااااااا ر ث و ساااااااااااااااااا اااااااااااااااااا ف ااااااااااااااااااي أ س اااااااااااااااااان وا غااااااااااا ف ااااااااااااي و ح اااااااااااا ا س س اااااااااااار ) ح ض اااااااار اإن ساااااااا - إ حت اااااااا - ضاااااااا ع م ااااااااااااااااى م ض اااااااااااااااا ف ااااااااااااااااي ه ر ه اااااااااااااااار ج ه ااااااااااااااال م اااااااااااااااان ا اااااااااااااااان م س ااااااااااااااااتا ق با ل س اااااااااااااا تا ب ن اااااااااااااا أ اااااااااااااا ن ي( ا با ر ا اااااااااااااار 12

و اااااااااااا ا ا ااااااااااااااج ه ل ف اااااااااااااي أج ااااااااااااادا ن ك ااااااااااااااااااااتا ه م ر ض ااااااااااااااااااااا ( ا اااااااااااااااااااااا ت ق ر ااااااا م ااااااانا ه م م ااااااان ت سااااااا مى س ااااااا ه م ف اااااااااي ط ااااااااا و ط ااااااااا ا اااااااااا س ر ) و ر يااااااااااار ا ق ااااااااااا م م ااااااااااان ااااااااااا لاااااااااااى كااااااااااااا جاااااااااااااد ( م سااااااااااااات غ ا م ن باااااااااااااار ث وهااااااااااااااااا كااااااااااااااااال اك اااااااااااااااااد ف اااااااااااااااااي ا ث ج م اااااااااااااااااد ج اااااااااااااااااد ف هااااااااااااااااا م اااااااااااااااااد و ث و اااااااااااار و( ا ع اااااااااااا ال تا ق ب اااااااااااال ااااااااااااا ااااااااااااااااااااك ) ز ياااااااااااااااااااز اااااااااااااااااااا ل ج ا ااااااااااااااااااار ث م ااااااااااان ه نااااااااااا فااااااااااا ق فا ااااااااااار أص اااااااااااال ي ا فا ت اااااااااااااااا ف ااااااااااااااااي س ااااااااااااااااح ص ر ص اااااااااااااااار 18

و لاااااااااااااى ص ااااااااااااا ء أم ساااااااااااااى ي اااااااااااااد ي أ ااااااااااااان سااااااااااااا م م ااااااااااااان يا ر يا ااااااااااااار ث (! ص ااااااااااااااااااااااا م ن س ااااااااااااااااااااااا ك ك ن ااااااااااااااااااااااا ا ع ر اااااااااااااااه أح ق ااااااااااااااار م ااااااااااااااان أ ت ح ق ااااااااااااااار ث ااااااااااا ك نااااااااااا يا نااااااااااا م ااااااااااانا ه م ااااااااااا ساااااااااااااا ا ر ك اااااااااااااا وص اااااااااااااار ن ك ر ك اااااااااااااار! )4 ت اااااااااااا م اااااااااااان ف اااااااااااا ا صاااااااااااا ق كاااااااااااااااااا ثاااااااااااااااااا ق ل اااااااااااااااااا م ق اااااااااااااااااار وك ااااااااااااااااام ضاااااااااااااااا ف ااااااااااااااااي اااااااااااااااا وي ع اااااااااااااااااااا اض اااااااااااااااااااا ماااااااااااااااااااانكاااااااااااااااااااار ث 19

و بااااااااااااااا ا اااااااااااااااا ر ء فاااااااااااااااي إي دام ااااااااااااااا فاااااااااااا ق ا تا ي اااااااااااا ي ااااااااااااد ا غ ر اااااااااااار ( ذا ي ج ن اااااااي م ن ااااااا م ااااااان ااااااار ا ش اااااااق ء وذا ياق اااااااااااااااااااااا ح لاااااااااااااااااااااا ا اااااااااااااااااااااار ث ي اااااااااااااد م ااااااااااااان ااااااااااااار ف ع ااااااااااااالك ا ااااااااااااا ص ااااااااااد ي وا ع اااااااااال اااااااااان ا ااااااااااا ق د و حااااااااااااا ا خ ااااااااااااار ه جااااااااااااا ء و ك ااااااااااااام م اااااااااان ض ااااااااااح ي ف ااااااااااي حاااااااااا ا ااااااااااا خ ر 4115/41/2 ه 01

دروب الذ ل ا ل اااااااااااااا ا ق اااااااااااااااب ل اااااااااااااا اج ت ع ااااااااااااااا ح اااااااااااااااااا أ وا ت ل ااااااااااااااااااك ا ش ااااااااااااااااااه داء ( و أ ذ تااااااااااااااااااااااا ك ااااااااااااااااااااااا اااااااااااااااااااااااد! و ق يااااااااااااااااااااااا حااااااااااااااااااااااا ا ك ب ر يااااااااااااااااااااااا ء! ياااااااااا ااااااااااا أط ا ) ت اااااااااااي يااااااااااد س اااااااااا ف ي هااااااااااااااااا فا ااااااااااااااااار نااااااااااااااااا ا ش ااااااااااااااااار ف ء! ك اااااااااااااا ك ن اااااااااااااا.. و ك اااااااااااااان ك س اااااااااااااار اااااااااااااااااااااااااد م ء ا تق ااااااااااااااااااااااااا ء ا نق ااااااااااااااااااااااااا ء ط ل اااااااااا ( ا ااااااااااه ر اح اااااااااا.. وأت اااااااااا تح اااااااااااال ا اااااااااااااج ر وتا ر ناااااااااااا لس اااااااااااا ء 01

و جاااااااااااااااااااااااا ون ساااااااااااااااااااااااا ء س ااااااااااااااااااااااااح ق فااااااااااااااااي اااااااااااااااااء و ااااااااااااااااق ء و ناااااااااااااااا ء ح رااااااااااااااار أ اااااااااااااااب ح ه واك ت ااااااااااااااار ي اااااااااا ا ثا اااااااااا ( فااااااااااي ص ااااااااااب ر اإ اااااااااا ء... الاااااااااااا ا قااااااااااااب ل اااااااااااا ااااااااااااام تا ع ااااااااااااد ذا ااااااااااااا نااااااااااااا مث ااااااااااااال ا ل ااااااااااااااي وف اااااااااااام اإج اااااااااااارام اااااااااااا ااااااااااااام ي ج ااااااااااااد س ااااااااااااا ع يا ت ااااااااااااا وال م ع ناااااااااااااى ا ق تااااااااااااا ه ب اااااااا ا س اااااااال ذا اااااااا.. ال أح ااااااااد.. وج باااااااااااااا ا ر م اااااااااااااال اااااااااااااا لر ماااااااااااااا ا ع اااااااد أ ك ن ااااااا ح بااااااا ال مااااااان م س اااااااد ) فاااااااااااااااااي أيااااااااااااااااا م س ااااااااااااااااات ب د م ت عااااااااااااااااا 02

س اااااااااااااااان ي ااااااااااااااااد ه ا اااااااااااااااار ا اااااااااااااااا د هاااااال ي ع هاااااا ماااااا تا با ق ااااااى م اااااان جاااااا (! و اااااااااا ا ساااااااااا ا اااااااااا.. ال أس ااااااااااد.. وا ااااااااااا اااااااااام يالت اااااااااا لحاااااااااا تاااااااااا 4111 ه /1 /41 03

أمانيات ) 1 (.. عااااااااا ا ر جااااااااا إذا استا ن ااااااااار ت ن ااااااااارا و ع ر اااااااااااهم يست ث اااااااااااار ا ااااااااااااه م وا ك اااااااااااد ا ال تساااااا ني أماااااا ني اااااان ه اااااا ى ي ااااااد! يه ااا ى وأه ااا ى ا اااا ال يا ع ج ااا ا ق اااد ا! ك ل ق اااااااااا أج اااااااااار وإك اصااااااااااي ي ق ااااااااااد ني س ااااا ا س ااااا إذا ح ااااا ا ااااااه ا ج ااااارى نااااااااااااي و اااااااااااا ن و ا اااااااااااا ا اااااااااااار ك ر هت هاااااااا و فا ن اااااااا ا ااااااااا ش ت كى إ اااااااارا( أنااااااااااااا ا س اااااااااااااع د إذا يا ن ااااااااااااا مظ ه ااااااااااااار ث وأتا ع ااااااااا ا ااااااااااخ ل ااااااااا م خ ااااااااا ا ه ااااااااارا 04

أ ااد وأ ك ااي وصااد ا اا فااي ح اار ح ت اااااااااااااااا ك ل اااااااااااااااا ح ل ت اااااااااااااااا ف اااااااااااااااارا ال تسااااااااااا ني وايااااااااااا تي ج ااااااااااا ن ن ااااااااااا ك با ز ت هااااااااااا ااااااااااااج ااااااااااام ت اااااااااااا ق ك ب ااااااااااارا ال تساااااااااااااا ني إذا ك اااااااااااااار ه ءت ناااااااااااااا ) أتا ر ج اااااا س اااااا ا س ااااااع د أم ض ااااااج را! ال تساااااااااااااااا ني إذا ك ر ت هااااااااااااااااا ف اااااااااااااااااد ر ااااااااااا ك ت ب ااااااااااا ااااااااااااج ب ر مااااااااااا ك س ااااااااااارا ح ق اااااي ا اااااا ك ن ااااا أس اااااعى ك ل ااااا أم اااااا ت ن و ااااااااااااات ذ اااااااااااااا ص اااااااااااااا ش اااااااااااااارا ومااااااا ك ااااااا فهااااااااا ا ااااااااح ااااااار ه ) وياااااد ض اااااحك لاااااى فااااا ي ومااااا ن ظ ااااارا 4111 ه /1 /55 01

أمانيات ) 2 (.. ك ااااال مااااا فاااااي ا ك ااااا اااااك ا ل ااااااااااااااك م اااااااااااااان أفاااااااااااااا ن ن يااااااااااااااااااااااااااااااااا ي اااااااااااااااااااااااااااااااااد مه يااااااااااااااااااااااااااااااا أم ن ااااااااااااااااااااااااااااااا إذا ااااااااااااا ر م ن اااااااااااااك ه ل اااااااااااااك تاااا ث فااااي صاااا ا اااااحلك ش راتاااااااااااي( اااااااااا ج ااااااااااار و ااااااااااار جه اااااااااااد اااااااااااك ماااااا و ف اااااا.. ماااااا تا ر ج اااااا اااااااااااا ق يا ل اااااااااااا ااااااااااااا ل ك 4111 ه /1 /1 00

تعريف بالشاعر عبدالرحمن بن صالح عبد الرحمن الخميس. من مواليد الرس. حصل على الدكتوراه من جامعة اإلمام بتقدير ممتاز مع مرتبة الشرف األولى. 1433 حصل على الماجستير من جامعة أم القرى 1428 بتقدير ممتاز مع مرتبة الشرف األولى. حصل على الشهادة الجامعية من جامعة اإلمام- القصيم- 1412 بتقدير ممتاز مع مرتبة الشرف األولى. عمل في قطاع التعليم العام معلما ومشرفا وعضوا في فريق التقويم الشامل للمدرسة. يعمل اآلن أستاذا مساعدا في جامعة القصيم- كلية العلوم واآلداب بمحافظة الرس- قسم اللغة العربية. نشرت له بعض المقاالت. له بحوث علمية في طور النشر 02

للتواصل مع الشاعر azizinmm@gmail.com الرس ص ب 999 الرمز 19919 تويترazizinmm : جوال 0505148901 : 08

7 9 11 12 11 11 21 22 21 22 12 11 17 14 11 17 04 01 11 11 11 فهرس المحتويات إهداء... وفاء الوحدة... أوهام األحالم... جحيم الشوق... وحشة االنتظار... رحيل األرواح... قاطرات... ظلم ال...... على سبيل اليأس... مجرد جفاء... كفاح األوهام... فضائح عابرة... على شاطئ االنتظار... قواصف الفراق... أمنية المودعين... دائرة ودوائر... صوت وفوت... بين ماضي األجداد وحاضر األحفاد... دروب الذل... أمانيات )1(... أمانيات )2(... 09