Journal of Garmian University طؤظاري زانكؤي طةرميان جملة جامعة كرميان كرؤنؤلؤجياي مي ذ
|
|
- دؤوب عبد القيس
- منذ 5 سنوات سابقة
- المشاهدات:
النسخ
1 كرؤنؤلؤجياي مي ذوو و شارستانييةتي طةرميان لةذي ر رؤشنايي بةل طة شوي نةواري و تؤمارة كؤنةكاندا )ضاخي بةرديين كؤن تا كؤتايي سةردةمي ساساني( دل شاد عةزيز زاموا بةشي شوي نةوار كؤلي ذي ئاداب زانكؤي سةال حةدين هةولي ر ثوختة نووسينةوةي كرؤنؤلؤجياي شارستانييةت و مي ذووي هةر ناوضةيةك كاري كي ثي ويستة بؤ تي طةيشنت لة ري ر ةوي رةور ةوةي شارستانييةت و مي ذووي ئةو ناوضةية. ئامادةكردني ئةم كرؤنؤلؤجيايةش بؤ ئةو ئاماجنةية كة خوي نةران و توي ذةران لةري طةيةوة وةك ئاوي نةيةك تي طةيشتني كي طشتطرييان لةال دروستببي ت كة ضؤن دةتواندري ت دووبارة مي ذووي شارستانييةتي كؤني طةرميان لةذي ر رؤشنايي بةل طة شوي نةواري و تؤمارة كؤنةكاندا بنووسري تةوة. بؤ ئامادةكردني ئةم كرؤنؤلؤجياية توي ذةر راستةوخؤ سوودي لة بةل طة شوي نةوارييةكان و نووسينة مي خييةكان و سةرضاوة كؤنةكاني تر بينيوة. هةروةها توي ذةرثشيت بةستووة بة تازةترين دؤزينةوة شوي نةوارييةكان و وردةكاري و هةل سةنطاندن و خوي ندنةوةي بؤ ئةو دؤزينةوة شوي نةوارييانةي كة ماوةي سةدةيةكة لة ناوضةكةدا ئةجنامدةدري ن و وةك ثي ويست سوود لة دةرئةجنامةكانيان وةرنةطرياوة بؤ نووسينةوةي مي ذوو و شارستانييةتي طةرميان. لةري طةي ئةم توي ذينةوةيةوة هةول دةدةين ضةند ثرسياري ك وةال م بدةينةوة و ضةند اليةني ك لة مي ذوو و شارستانييةتي طةرميان دةرخبةين. لةم توي ذينةوةيةدا هةول دراوة بؤ ثر كردنةوةي ئةو ثضر ان و بؤشاييانةي لة مي ذوو و شارستانييةتي كؤني ناوضةكةدا هةن و بةبي زانياري ماونةتةوة بةل طة شوي نةوارييةكان بةكاربهي نري ت بؤ ثر كردنةوةي ئةو بؤشاييانةي دةربارةي مي ذوو و شارستانييةتي طةرميان تا ئي ستا ثر نةكرابوونةوة بؤ ئةوةي بزانني سةرةتا و دةستثي كي شارستانييةت و مي ذووي ئةم ناوضةية ضةندة كؤنة و رؤل ي ئةم ناوضةي لة شارستانييةتي كؤني زاطرؤس و ميسؤثؤتاميادا ضي بووة كليلي ووشةكان : كرؤنؤلؤجيا مي ذوو شارستانييةتي طةرميان بةل طة شوي نةواري ضاخي بةرديين ساساني ثي شةكي ناوضةي طةرميان بةو سنورة فراوان و هةل كةوتة جوطرافييةي كة هةيةتي رؤل ي كي طرنطي بينيوة لة بةرةوثي شضووني رةور ةوةي شارستانييةت و مي ذووي زاطرؤس و ميسؤثؤتاميادا. هةل كةوتة سرتاتيذييةكةي واي لةم ناوضةية كردووة كة ببي تة طؤر ةثاني 137 acadj@garmian.edu.krd Vol.5, No.3 (July, 2018)
2 طؤر انكاريية شارستاني و مي ذووييةكان. لةطةل ئةوةي زياتر لةسةدةيةكة شوي نةوارةكاني طةرميان كنةوثشكنني تي دا ئةجنام دةدري ت و توي ذينةوةي شوي نةوارييان لةبارةوة دةنووسري ت بةال م تا ئي ستا هةول ي كي طشتطريي زانسيت نةدراوة بؤ ئةوةي دةرئةجنامي ئةو كنةوثشكنني و توي ذينةوة شوي نةوارييانة خبري تة خزمةت نووسينةوةي شارستانييةت و مي ذووي ناوضةكةوة. بةثشت بةسنت بة دةرئةجنامي كنةوثشكنينة شوي نةوارييةكان توي ذةر هةول دةدت سةرةتاي ذيان و شارستانييةتي ناوضةكة خباتةر وو كة لة سةد و بيست هةزار سال لةمةوبةرةوة دةستيثي كردووة و بةدري ذايي ضاخة بةردينةكان بةردةوام بووة. ضؤن مرؤظ يةكةم طوندة كشتوكال ييةكاني لةم ناوضةيةدا دروستكردووة ضؤن و يةكةم طؤزة و طل ي نة و يةكةم ثةيكةري قور ين لة ميسؤثؤتاميا هةر لة طةرميان دروستكراون ثاشان تيشكخراوةتة سةر سةردةمة مي ذووييةكان و بؤ ئةم مةبةستةش تيشكخراوةتة سةر بةل طة شوي نةواريية دؤزراوةكان و نووسينة مي خييةكان كة لة طةرميان دؤزراونةتةوة يان لة ناوضةكاني ميسؤثؤتاميا باس لة رووداوةكاني طةرميان دةكةن. ئةم توي ذينةوةية تيشكيشي خستووتة سةر دةرئةجنامي ئةو كنةوثشكنينة شوي نةوارييانةي كة لةم ضةند سال ةي رابردوودا لةاليةن شوي نةوارناساني طةرميان و شوي نةوارناساني بيانييةوة دؤزراونةتةوة. توي ذةران و خوي نةران لةري طةي ئةم توي ذينةيةوة ئاشنا دةبن بة شارستانييةت و مي ذووي هةزاران سال ةي طةرميان و بؤ هةر سةرةداوي رووداو و اليةني كي شارستاني توي ذةر سةرضاوةي راستةوخؤي بةكارهي ناوة تا خوي نةر بتواني ت بطةر ي تةوة سةري. وةك سنووري جوطرايف ئةم توي ذينةوةية تيشك دةخاتة سةر هةموو ناوضةكاني طةرميان ئةو ناوضانةي سةدان سال ة وةك طةرميان ناسراون نةك ئةو رووبةرةكةمةي سنورةي طةرميان كة ئي ستا ثي ي دةطوتري ت ئيدارةي طةرميان. ضاخةبةردينةكان و طزنطي ذيان لة طةرميان سةردةمي ثي ش ئةشكةوت سةرةتاي ذيان لة طةرميان 120 هةزارسال لةمةوبةر:.1.1 لةضاخي سةهؤل يين ثاليستؤسيندا ئاووهةواي ناوضةي طةرميان ساردتر و باراناوي تربووة لةبةر ئةوة بووةتة جي طةيةكي طوجناو بؤ ذياني مرؤظي ضاخي بةرديين كؤن. لة كؤنرتين بةل طةكاني ذياني مرؤظي ضاخي بةردين لة طةرميان شوي نةواري بةردة ثال طة)بةردةبةلكا(ية ئةم شوي نةوارة كة دةكةوي تة رؤذهةال تي ضةمضةمال لة دةروبةري سةد و 1 بيست هةزار سال بؤ شةست هةزارسال لةمةوبةردا شوي ين دروستكردني ئامرازةبةردينةكان بوو. ئةشكةوتةكان لةو ناوضة شاخاوييانةي كة دةوري طةرميانيان داوة ضةندين ئةشكةوت هةن بةال م بةداخةوة بةهؤي بارودؤخي جةنط لةسةدةي بيستةمدا دةرفةت نةبووة رووثي وي و كنةوثشكنينيان تي دا ئةجنامدري ت تا بزاندري ت ئايا لة ضاخة بةردينةكاندا مرؤظ لةم ئةشكةوتانة دةذيان يان نا. بةال م بةر وانني لةدةرئةجنامي كنةوثشكنني لةو ئةشكةوتانةي كة دةكةونة ئةو ناوضانةي كة نزيكن لة ناوضةكاني طةرميان دةبينني لة سال ي 2015 دا تيمي كي شوي نةوارناسي كورد بةسةرثةرشيت 1 Howe, B., Barda Balka, with Foreword by Yorke M. Rowan, Oriental Institute Communications, Chicago, (2014), pp See also, Naji Al-Asil, Barda Balka, Sumer Journal vol.5, Baghdad, (1949), pp acadj@garmian.edu.krd Vol.5, No.3 (July, 2018)
3 شوي نةوارناسي كورد دكتؤر فةرةيدون بيطلةري لة ضياي شاهؤ لة كةناري رووباري سريوان )لةنزيك سنوري ئي ران-عي راق( كنةوثشكنينان ئةجنامدا و بةهةمان شي وة شوي نةوار و ئامرازي ضاخي بةرديين كؤنيان دؤزييةوة كة بةل طةن بؤ ئةوةي مرؤظ نزيكةي ضل هةزارسال تا سيانزة هةزار سال ث.ز. ئةم ئةشكةوتةيان وةك ثةناطةيةك بةكارهي ناوة و بةر اوي 2 كةل ة كي وي و كؤكردنةوةي بةرووبوومي رووةكييةوة خةريك بوون هونةري سةرتاشةبةرد) Art )Rock كؤنرتين بةل طةي شوي نةواري ضاخي بةرديين ناوةر است ئةفسةري بةريتاني ئةدمؤنز لة سال ي 1925 دا لة ناوضةي رؤذهةال تي رووباري سريوان و دةربةندخيان لةنزيك شي خان كؤنرتين وي نةي هونةري سةربةردي دؤزييةوة كة مي ذووةكةي دةطةر ي تةوة بؤ ضاخي بةرديين ناوةر است هةرضةند ئةوكات ئةدمؤنز طرنطي ئةم دؤزينةوةي خؤيي نةزاني ضونكة ئةو تةنها راثؤرتي لةسةر نةخشة ضيايية شاهانةكاني زاطرؤس ئامادة دةكرد. بةال م دواي نزيكةي هةشتا سال ضةندين وي نةي سةرتاشةبةرد لة ناوضةي ئةمحةد بر ندة و طوال ني رؤذئاواي رووباري سريوان )رؤذئاواي دةرياضةي دةربةندخيان( دؤزرانةوة و بةم شي وةية دةردةكةوي ت كة رؤخي رووباري سريوان و كاني و ئاوةكاني 3 نزيك رووبارةكة سةرضاوةيةكي طرنطي راوكردني ئاذةل ة كي وييةكان بوون لةاليةن مرؤظةكاني ضاخي بةردينةوة شؤر ي كشتوكال ي و كؤنرتين طوندةكاني ضاخي بةرديين نوي ) ث.ز.( طوندي ضةرمو طوندي ضةرمو)جةرمؤ( لة كؤتايي ضلةكاني سةدةي بيستةمدا تيمي كي شوي نةوارناسي ئةمريكي زانكؤي شيكاطؤ بوونة خاوةني دؤزينةوةيةكي طرنط لة نزيك ضةمضةمال. ئةويش دؤزينةوةي شوي نةواري طوندي ضةرمو بوو كة ئةو كات بةيةكةم طوندي كشتوكال ي منونةيي لة ميسؤثؤتاميا و زاطرؤسدا دادةندرا. لةم طوندةدا شوي نةواري زياتر لة دةيان خانوو دؤزرانةوة دؤزينةوةي شوي نةواري بةخي وكردني ئاذةل و كشتوكال ي دانةوي ل ة و دروستكردني كؤنرتين طؤزة و بازرطاني و بيناسازي بناغة بةردين و ديواري خشيت قور لة طرنطرتين بةل طة شوي نةوارييةكاني ئةم طوندة بوون. 4 ضةمضةمال بةهةمان شي وة شوي نةواري طوندي كي ضاخي بةرديين نوي دؤزرايةوة طوندي كاني ماسي لة طوندي كةريم شايةريش لة نزيك لة باشوري رؤذهةال تي كةالر تيمي كي بياني بةسةرثةرشيت زانكؤي طالسطؤي بةريتاني لة شوي نةواري كاني ماسي ئامرازي بةرديين ضاخي بةرديين نوي ي ثي ش طل ي نةسازييان دؤزييةوة كة تةمةني زياتر لة دة هةزار سال دةبي ت. هةروةها لةم ناوضةية 5 طل ي نةي سةردةمي شارستانييةتي حةسونة ) ث.ز.(يان دؤزييةوة لةسةر طؤزةكان نةخشي ئةندازةيي هةية. 2 Editorial Staff, Remains of stone age hunters found in Iranian Kurdistan EKurd Daily News, December 31 st 2015, 3 Cecil, J. Edmonds Two More Ancient Monuments in Southern Kurdistan, The Geographical Journal, Vol. 72, No. 2 (Aug., 1928), pp Burce Howe, Karim Shahir, In: Braidwood, L., et al., Prehistoric Archaeology along the Zagros Flanks, Chicago, (1983), pp Jesse Casana & Claudia Glatz, The Land Behind the Land Baghdad: Archaeological Landscapes of the Upper Diyala (Sirwan) River Valley, IRAQ (2017), vol. 79, pp esp. fig.4, p.53ff. 139 acadj@garmian.edu.krd Vol.5, No.3 (July, 2018)
4 كؤنرتين هةل ثةر كي لة طوندي ضؤخةمامي نزيك مةندةلي ) ث.ز.( لة سال ي 1960 دا جؤن و دةيظيد ئؤتسي مي ردي كة دوو شوي نةوارناسي بةريتاني بوون دةستيانكرد بة طةر ان و كنةوثشكنني لة ناوضةي مةندةلي لة طوندي ضؤخةمامي شوي نةواري كؤنرتين منونةي دميةني هةل ثةر كي يان لةسةر رووي طؤزةكان دؤزييةوة كة هاوسةردةم بوو لةطةل دؤزينةوةكةي سامةر ا و بؤ سةردةمي شارستانييةتي سامةر ا ) ث.ز.(دةطةر ايةوة. بةم شي وةية دةبينني لةطةرميان ذيان بةردةوام بووة و ئةو جؤرة هةل ثةر كي يةش لةوانةية بؤ بارانبارين ئةجنامدرابي ت ضونكة لةم سةردةمة بةدواوة بةشي ك لة ناوضةكاني طةرميان و ميسؤثؤتاميا كة ثشتيان بة دانةوي ل ةي دميي دةبةست و هةندي كجار باران كةم دةباري لةوانةية مرؤظي ئةو سةردةمة ئةم جؤرة هةل ثةر كي يةي بؤ باران بارين داهي نابي ت. هةروةها لة دةشيت حةمرين 6 تيمي كي ذاثؤني لة طردةكاني تل رحيان و صنطور بةل طةي طرنطيان دةربارةي ئةم شارستانييةتة دؤزييةوة شوي نةواري ضاخي بةرديين كانزايي لة طردي رةحيم لة سةردةمي شارستانييةتي حةلةف ) ث.ز.(. شارستانييةتي حةلةف بةناوي طوندي حةلةف لة رؤذئاواي كوردستان لةنزيك سةري كاني لةاليةن شوي نةوارناسانةوة ناوندرا ضونكة بؤ يةكةجمار لة سال ي 1912 ز شوي نةوارناسي ئةل ماني ليؤ ئؤثينهايم ئةم جؤرة شارستانييةت و طل ي نة نةخشي ندراوانةي ئةم سةردةمةي لة شوي نةواري حةلةف دؤزييةوة و بةو شي وةية بةناوي طوندي حةلةفةوة ئةو شارستانييةتة ناوندرا شارستانييةتي حةلةف. لة سال ي 2012 ز متي كي هاوبةشي بةري وةبةرايةتي شوي نةواري طةرميان كنةوثشكنيان لة شوي نةواري طردي رةحيم لة رؤذئاواي كةالر ئةجنامدا. لةم دؤزينةوةيةدا بةل طةي طل ي نةي نةخشي ندراو و بيناسازي طرنطيان دؤزييةوة كة دةطةر ي نةوة بؤ سةردةمي شارستانييةتي حةلةف ) ث.ز.(. ئةم دؤزينةوة طرنطة دةطمةنة بةل طةية بؤ ئةوةي كة شارستانييةتي حةلةف هةتا رؤخي رووباري سريوان بال وبووةتةوة و هةروةها بةل طةيةكي طرنطة دةربارةي بةردةوامي 7 ذيان لة طوندةكاني ضاخةبةردينةكان لةسةردةمة جياوازةكاندا لة ناوضةي طةرميان. طل ي نةي شارستانييةتي حةلةف لةضينيةكاني ذي رةوةي شوي نةواري 8 دؤزرايةوة..1.4 سةردةمي شارستانييةتي عوبةيد ) ث.ز.( وي ران تةثة بةهةمان شي وة بةل طةي بيناسازي و )شاري نوزي(ي باشوري خؤرئاواي كةركوكدا 6 دلشاد عزيز زاموا "دراسة حتليلية للزخارف اآلدمية و احليوانية على فخاريات حضارة سامراء) ق.م.( جملة هزارمريد العدد 25 السليمانية )2004( ص ص 140 acadj@garmian.edu.krd Vol.5, No.3 (July, 2018) لة بةرواري 12 ي ئابي سال ي 2012 دا توي ذةر سةرداني شوي نةواري طردي رةحيمي كرد و تيمة شوي نةوارناسةكة ثارضة شوي نةوارة دؤزراوةكان و بةل طة بيناسازييةكانيان بؤ باسكردين بةال م بةداخةوة تا ئي ستا راثؤرتي كنةوثشكنينةكان بال ونةكراوةتةوة. 8 Starr, R.F.S., 1937 Nuzi report on the excavations at Yorgan Tepa near Kirkuk, Iraq conducted by Harvard University in conjunction with American Schools of Oriental Research and the University Museum of Philadelphia , Vol. I, Harvard University Press, (1937), pp.9, 509.
5 بةل طةي شوي نةواري دةربارةي سةردةمي شارستانييةتي عوبةيد لة طةرميان تةنها لة طردي قةال ي سثي ضةمضةمال 9 دؤزراوةتةوة. 1. سةردةمة مي ذووييةكان و بةردةوامي رةور ةوةي مي ذوو و شارستانييةت لة طةرميان 141 acadj@garmian.edu.krd Vol.5, No.3 (July, 2018).1.3 دؤزينةوةي كؤنرتين ثةرستطة لة طةرميان سةردةمي شارستانييةتي وةركا )ئوروك( لة شوي نةواري لؤطردان ) ث.ز.( لة ساال ني دا تيمي كي شوي نةوارناسي فةر ةنسي بةهاوكاري شوي نةوارناساني كورد شوي نةواري كؤنرتين ثةرستطةي ضاخة مي ذووييةكاني طةرميانيان لة طردي شوي نةواري لؤطردان لة رؤذئاواي ضةمضةمال دؤزييةوة. لة طردةكة ثةرستطةيةكي سةردةمي شارستانييةتي وةركا)ئوروك(ي سؤمةري دؤزراوةتةوة كة هاوسةردةم و هاوشي وةي ثةرستطةكاني شاري 10 وةركاي سومةريية لة باشوري ميسؤثؤتاميا. ئةم دؤزينةوةيةك بةل طةيةكي طرنطة لةسةر ثةيوةندي شارستاني سومةرييةكان لةطةل ناوضةكاني طةرميان بةتايبةت لةرووي ئاينييةوة هةروةها لةرووي ئابوريشةوة دؤزينةوة شوي نةوارييةكاني نشينطةي بازرطاني سومةرييةكان لة طردي كاني شايي ي باشوري خؤرهةال تي دةشيت بازيان بةل طةي بةهي زي ثةيوةندي شارستاني خةل كي 11 ناوضةكةن لةطةل سومةرييةكاني باشوري ميسؤثؤتاميادا..2.2 سةردةمي بةرةبةياني بنةمال ة سومةرييةكان لةم سةردةمةدا سومةرييةكان ضةندين بنةمال ة و دةول ةتة شاريان لة باشور و ناوةر اسيت ميسؤثؤتاميا دامةزراند و هةريةكي ك لةو دةول ةتة شارانة خاوةن مري و ثةرستطة و سوثا و زةوي و زار و لةوةر طةي خؤي بوو. هةندي ك لةو دةول ةتة شارانة توانييان سنوري خؤيان فراوان بكةن و هي رشي سةربازييان بؤ شارةكاني دراوسي يان و تةنانةت بؤسةر ناوضةكاني زاطرؤسيش ئةجنامدا و هةندي كيشيان ثةيوةندي بازرطانييان لةطةل ناوضةكاني زاطرؤس ئةجنامدا مريي سومةري نانين هي رشي كردة سةر شاري سيمورو نانين مريي كي سومةري بوو لة دةوروبةري سةدةي 28 ث.ز.دا هي رشيكردةووةتة سةر شاري سيمورو لة طةرميان هةرضةندة شارةكةي طرتووة بةال م فرياي تاال نكردني نةكةوتووة و كشاوةتةوة و سةركةوتوو نةبووة. لة تؤماري كي تردا نووسراوة ئةو مرية شوراكاني شارةكةي تي كنةداوة )واتة فرياي ئةوة نةكةوتووة شوراكان تي كبدا و سوثاكةي شكاوة(. شايةني باسة شاري سيموروم 9 Marta Luciani, M. van Ess and K. Rasheed Raheem, Recent research on the site of Chemchemal and its surrounding region, Paper presented in the international conference Archaeological Research in the Kurdistan Region of Iraq and the adjacent areas, Athens, November 1st-3rd لةبةر ئةوةي تةنها دوو وةرزة لة سال ي 2016 و 2017 دا تيمةكة كارةكاني هةل كؤل ينيان دةستثي كردووة لةبةر ئةوة ئةوةندةي ئاطاردابني هيض راثؤرتي كيان بال ونةكردووةتةوة. بةال م بؤ راطةياندنة ناوخؤييةكان لي دوانيان داوة و باسي طرنطي دؤزينةوةكةيان كردووة. 11 Andre Tome, Ricardo Cabral and Steve Rentette, The Kani Shaie Archaeological Project, in: Kopanias, K, and J. MacGinnis, (eds.) Forthcoming. The Archaeology of the Kurdistan Region of Iraq and Adjacent Regions. Conference Proceedings, Athens, November 1st-3rd 2013, Oxford : Archaeopress, (2016), pp
6 12 كؤنرتين شاري طةرميانة تا ئي ستا ناوي لة تؤمارة كؤنةكاندا زاندرابي ت. بؤضووني جياوازهةية دةربارةي هةل كةوتةي جوطرافيايي شوي نةواري شاري سيموروم دةربارةي شوي ين شاري سيمورروم بؤضووني جياواز هةية هةندي ك لة ثسثؤر ان ثي يان 13 واية لة جةبةل حةمرين و رووباري عوزي م نزيك بووة. بؤضووني كي تر شوي نةوارةكةي بة طردةكةي قةال ي شي روانةدادةنري ت تازةترين دؤزينةوةي بةل طة شوي نةوارييةكان لة طردي قةال ي شي روانة بةتايبةت طل ي نةسازي دةيسةملي ني ت كة لة ذي ر طردي شي روانةدا نشينطةيةكي طةورة/شاري كي ضاخي برؤنزي و ضاخي ئاسين هةبووة كة ئةمةش بةل طةيةكي طرنط دةبي ت بؤ ثشتطريي ئةم بؤضوونة تةنانةت بةراوردي سيموروم دةكري ت بة شاري سةميةر ةي سةردةمي ئيسالمي و سةرضاوةي طةر يدةكاني 14 سةردةمي ئيسالمي. ناوي )ضةمي مسؤر(يش لة قةرةداغ ثي شنياركراوة وةك ثامشاوةي ناوي رووباري كي وال تي سيموروم 15 لةوانةية هاتبي ت و طؤر انكاري بةسةردا هاتبي ت. هةروةها بة لي كضوون لةطةل ناوي شةمي ران وا مةزندةكراوة كة لة ناوضةي 16 شةمي ران بي ت لة ناوضةي شةمي ران هيض طردي كي شوي نةواري وةك ثامشاوةي ئةو شوي نةوارة ثي شنيارنةكراوة. بةال م دواجار تةنها هةل كؤل يين شوي نةواري يةكالدةكاتةوة. و دؤزينةوةي نووسيين مي خي كة ئاماذة بةناوي ئةو شارةبكات ئةم بؤضوونة جياوازانة سارطؤني ئةكةدي طةرميان داطريدةكات و يةكةم ئيمثراتؤرييةت لةمي ذوودا دادةمةزري ني ت و شاري سيموروم و ئةرزوخيناي داطريكرد: سارطؤني ئةكةدي شاري )سيمورروم(ي داطريكرد لة سال ي ضوارةمي فةرمانر ةواييدا لة دةوروبةري 2346 ث.ز. سارطؤني ئةكةدي هي رشيكردة سةر ناوضةي طةرميان طرنطي ئةم هي رشة وةك رووداوي كي مي ذوويي لةاليةن ئةكةدييةكانةوة تؤماركرابوو تةنانةت رووداوي سال نامةي ضوارةم سال ي فةرمانر ةوايي سارطؤني ثي سارطؤن شاري ئةرزوخيناي داطريكرد 17 تؤماردةكرا و دةنووسرا "ئةو سال ةي سارطؤن ضوو)هي رشيكرد( بؤ شاري سيمورروم". لةنووسينة شاهانةكانيدا سارطؤني ئةكةدي باس لة داطريكردني شاري ئةرزوخينا دةكات شوي نةواري ئةم شارة هةرضةندة تا ئي ستا نةدؤزراوةتةوة بةال م زؤري ك لة ثسثؤر ان ثي يان واية كة شوي نةواري ئةم شارة دةكةوي تة طردة شوي نةوارييةكةي ذي ر 18 قةال سثي ناو شاري ضةمضةمال. هةرضةندة بؤضووني كي تريش هةية كة ثي ي واية طردي )طؤك تةثة(ي نزيك ئاغجةلةر 19 لةوانةية شوي نةواري ئةو شارة كؤنة بي ت. بي طومان داطريكردني ئةو شارة طرنطةي كة ئةو كات وةك ثايتةخيت هةري مي ك وابووة 12 بؤ وردةكاري زياتر دةربارةي شار و شانشيين سيمورروم دةر واندري تة: pp Ahmed,,(2012) Op.Cit., 13 RIME Sargon E2.1.1, p ; pp.299, Ahmedبؤ,2012 Op.Cit., زانياري زياتر دةربارةي شار و شانشيين سيمورروم و مي ذووةكةي و هةل كةوتةي جوطرافييةكةي دةر واندري تة : Casana & Glatz, (2017), fig.6, p زاموا 2007 هةمان سةرضاوة Frayne, D.R., On the Location of Simurrum, in Young, G. D., Chavalas, M. W. and Averbeck, R. E. (eds.), Crossing Boundaries and Linking Horizons: Studies in Honor of Michael C. Astour. Bethesda: CDL Press, 1997, pp RIME Sargon E2.1.1, p Raheem, K., et al., Op. Cit. 19 Simo Parpola and & Porter, M., The Helsinki Atlas of The Near East in the Neo Assyrian Period, Helsinki. (2001), map acadj@garmian.edu.krd Vol.5, No.3 (July, 2018)
7 و سنوري قةزاي ضةمضةمال ي ئةمر ؤ هةمووي سةر بة ئةرزوخيناي ئةوكات بووة بةم شي وةية بةشي ك لة ناوضةي طةرميان كةوتووةتة سنوري سةر ئةم هةري مة نةرامسيين ثاشاي ئةكةد شةر ي لةطةل ساتوني ثاشاي لوللوبييةكان كرد نةرامسيين ئةكةدي ) ث.ز.( لة نووسينة شاهانةكةيدا لةسةر ميلي سةركةوتن بةوي نةي نةحتكراو و بة نووسيين مي خي و زماني ئةكةدي باس لة هي رش و سةركةوتنةكاني بةسةر )ساتوني( ثاشاي لوللوبييةكاندا دةكات. وةك لة وي نة هةل كةندراوةكاني سةر ميلةكةدا ديارة شةر ةكة لة ناوضةيةكي سةخيت شاخاويدا روويداوة ئاشكراية لوللوبييةكان لة ناوضةكاني سنوري ثاري زطاي سلي ماني و شارةزوور ذياون و ئةطةر لةم كاتةدا دةسةال تيان فراوان بووبي ت ئةوة ناوضةكاني باكوري طةرميان و ضياكاني قةرةداغيش لةبةردةستياندابووة. ئةو لوتكة سةختانةي كة لةوي نة هةل كةندراوةكاني سةر ميلةكةدا ديارن نازاندري ت كة داخؤ دةبي زجنرية ضياكاني قةرةداغ بن يان بةمؤ يا خود ضياي ثريةمةطرون يان زجنريةضياكاني نزيك سورداش. بةداخةوة لة نووسينةكةيدا نةر امسني ناوي شوي ين شةر ةكةي نةهي ناوة. ئةمة جطة لةوةي كة ئةم ميلة بةردينة لةزاطرؤس نةدؤزراوةتةوة بةل كو لةوال تي بابل بوو بؤ ماوةي زياتر لة هةزارسال و دواتريش كاتي ك عيالمييةكان دةول ةتي كاشييةكانيان لة سال ي 1157 ث.ز. رووخاند ئةم ميلةي نةرامسني و ميلي قانوني حامور ابييان بةتاال ني برد بؤ شاري سوسة لةوال تي عيالم و لةسال ي 1902 ز.دا تيمي كي فةر ةنسي شاري طاسور يةكي ك لة كؤنرتين شارةكاني طةرميان 20 هةردوو ميلةكةيان دؤزييةوة و بردياننة مؤزةخانةي لوظةر لة ثاريس. لة شوي نةواري )وي ران تةثة(دا لةباشووري رؤذئاواي كةركوك ثامشاوةي يةكي ك لة كؤنرتين شارةكاني طةرميان كة لةسةرةتاي هةزارةي سي يةمةوة 21 بنياتنرابوو دؤزرايةوة. حةوت سةدة دواتر و لةسةردةمي ئةكةدييةكاندا 1350 ث.ز. بؤ يةكةجمار ئةم شارة ناوي لة تؤمارة مي خيية كؤنةكاندا هات و دةركةوت كة لةسةردةمي ئةكةدييةكاندا ثي ي طوتراوة شاري طاسور.) 22 ئيتيب -الببا( يةكةم مريي شاري طاسور بوو لة سةدةي ي ث.ز ئيتييت فةرمانر ةواي ئاشور شاري طاسور تاال ن دةكات لةسةدةي 23 ث.ز.دا فةرمانر ةواي شاري ئاشور ئيتييت كور ي ئيننني-الببا ئةم تابلؤيةي لة تاال نييةكاني شاري طاسورةوة 23 هي ناوة و ثي شكةشي خواوةند عةشتاري كردووة ئانوبانيين ثاشاي لوللوبييةكان دةطاتة باكوري خؤرهةال تي طةرميان 20 Winter, I., J., The Conquest of Space in Time: Three Suns on the Victory Stele of Naram-Sîn, In: Dercksen, J.G., & Larsen, M. T., (eds.), Assyrian and Beyond studies presented to Mogens Trolle Larsen, Leiden: NINO, (2004): Starr, R.F.S., 1937 Nuzi report on the excavations at Yorgan Tepa near Kirkuk, Iraq conducted by Harvard University in conjunction with American Schools of Oriental Research and the University Museum of Philadelphia , Vol. I-II, Harvard University Press, (1937). 22 RIME 2: E = Frayne, D., Sargonic and Gutian Periods ( BC), 1993, pp.240f. 23 RIME 2: E pp.238f. 143 acadj@garmian.edu.krd Vol.5, No.3 (July, 2018)
8 يةكي ك لةو بةل طة شوي نةواريي و هونةريية طرنطانةي كة لوللوبييةكان تؤماريانكردووة لة رؤذهةال تي طةرميان نةخشة ضياييةكةي ثاشاي لوللوبي )ئانوبانيين(ية ئةم ثاشاية وي نةي سةركةوتين خؤي بةسةر دوذمنةكانيدا بةرامبةر خواوةند عةشتاري جةنط هةل كةندووة. لة دميةنةكةدا ثاشا ئانوبانيين راوةستاوة و كال وي كي خر ي لي وار ئةستوري لةسةردايةوة و ريشي كي دري ذي هةية و كةوانةكةي كردووةتةشاني و بةدةسيت ضةثي طرتوويةتي. بةدةسيت راسيت تةوري كي ثي ية و تةنورةيةكي لةبةرداية وقاضي خستووتة سةر سكي يةكي ك لة دوذمنة ديلةكاني و لةدواي ئةوةوة ديلي كي تريش دةثار ي تةوة و لةخوار ئةمانيش ذمارةيةك ديل بةر ووتي و كؤتكراوي وةستاون و يةكةم دانةيان تاجي كي لةسةرداية ديلةكان هةموويان بة قةبارةي بضووكرت وي نةيان هةل كةندراوة. بةرامبةر ئانوبانيين خواوةند عةشتاري جةنط وةستاوة و ضةكةكاني لةشانكردووة و ثةتي كي بةدةستةوةية دوو ديلةكةي بةردةم ثاشاي لة لوتيانةوة كؤتكردوون و بة دةسيت راسيت داردةست/عةسا و ئال قةي ياسا و دةسةال ت دةدات بة ئانوبانيين. ئانوبانيين لةسةرة نةخشةكة و لةضوارضي وةيةكي تايبةتدا بة خةتي مي خي و زماني ئةكةدي بة سي ستووني نووسني باسي لةسةركةوتنةكاني خؤي كردووة. لةسةرةتادا نووسيويةتي كة ناوي ئانوبانيين ية و ثاشاي شاري 24 لوللوبييةكانة و ئةم نةخشةي لة ضياي باتري هةل كةندووة. مةبةست لة ضياي باتري هةمان ضياي دةربةندي سةرثولي زةهاوة كة دواتريش ئةم ضياية وةك خواوةندي ك ثةرسرتاوة و يةكي ك لةو مؤرة لولةييانةي لة دةشيت حةمرين لة تةل سولةمية دؤزرايةوة مؤري كاهيين ثةرستطةي ئةو خواوةندةبوو كة بؤمان دةردةكةوي ت وةك خواوةندي ك ذن ثةرسرتاوة و ثي ي وتراوة 25 خواوةند باترييتوم. هةرضةندة نازاندري ت بؤضي مؤري ئةو كاهينةي خواوةند باترييتومي ناوضةي زةهاو طةيشتووةتة دةشيت حةمرين بةال م ئةطةر بي تو ئةو خواوةندة لة حةمرين ثةرستطةي هةبووبي ت ئةوا واتاي ئةوةية كة ثةرستين شاخي باتري وةك 26 خواوةندي ك لة زةهاوةوة بة طةرميان و حةمريندا بال وبووةتةوة داستاني كوثا: حةوت كور ةكةي ئانوبانيين هي رش دةكةنة سةر نةرامسيين ثاشاي ئةكةد لة داستاني كوثادا باس لة هي رشي طةالني زاطرؤس بؤ سةر ئةكةدييةكان دةكري ت ثال ةواني داستانةكة ئانوبانيين و نةوةكانييةتي كة هي رش دةكةنة سةر نةرامسيين ثاشاي ئةكةد. هةرضةندة ئةم داستانة لة تؤمارة مي ذووييةكاندا ثشرت استنةكراوةتةوة بةال م كةسايةتييةكاني ناو داستانةكة بةتايبةت ئانوبانيين و نةرامسني دوو ثاشاي بةهي زي لوللوبييةكان و ئةكةدييةكان بوون. ئةطةر ئةم رووداوة روويدابي ت ئةوا دةبي ت لة كؤتاييةكاني دةسةال تي نةرامسيندا بووبي ت ئةوكاتةي كة ثريبووة و تواناي نةماوة وةك ثي شرت هي رش بكاتة سةر لوللوبييةكان و ناوضةكاني زاطرؤس. بة ثي ي ناوةر ؤكي 24 Behzad M. Nasrabadi, Beobachtungen zum Felsrelief Anubaninis, ZA 94 (2004), pp ; Kozad M. Ahmed, The Beginnings of Ancient Kurdistan (c BC) A Historical and Cultural Synthesis, PhD dissertation, Leiden University, (2012), pp Dlshad A. Marf, (forthcoming) Deified mountains in the Zagros; Nishba, Batir, Andarutta, and Hiptunu, Paper presented in the Zagros Symposium, organized by the NINO in Leiden, December 1st & 2nd, Dlshad A. Marf, Cultural Interaction between Assyria and the Northern Zagros, PhD dissertation, Assyriology Department, Leiden University, Netherlands, (2016), pp. 103, 107; Dlshad Marf Deified mountains in the Zagros; Nishba, Batir, Andarutta, and Hiptunu, Paper presented in the Zagros symposium, organized by the NINO in Leiden, December 1 st acadj@garmian.edu.krd Vol.5, No.3 (July, 2018)
9 داستانةكة كة ضةند كؤثييةكي لة شاري نةينةوا و لة وال تي ئةنادؤل دؤزراوةتةوة باس لة جةنطي ني وان طةالني زاطرؤس و ئةكةدييةكان دةكات. بةتايبةت شةر ي ني وان نةرامسني و كور ةكاني ئانوبانيين )ثاشاي لوللوبييةكان( بة ثي ي داستانةكة حةوت كور ي ئانوبانيين لة ضياكانةوة هاتنةخواري و هي رشيانكردة سةرئةكةدييةكان و 17 حةظدة ثاشاي تريش هاوكاري 27 كور ةكاني ئانوبانينييان دةكرد طوتييةكان لةطةرميانةوة هي رش دةكةنة سةر ئةكةدييةكان و دةول ةتةكةيان دةر وخي نن بةثي ي تؤماري ليسيت شاهانة سومةرييةكان طوتييةكان كؤتايي بة دةول ةتي ئةكةدي هي نا و يةكةم ئيمثراتؤرييةتي مي ذوويان رووخاند. طوتييةكان لة ناوضةكاني طةرميانةوة بةهاوكاري طةالني زاطرؤس توانييان هي رش بكةنة سةر ئةكةدييةكان و دةول ةتةكةيان بر وخي نن و ببنة فةرمانر ةواي زؤربةي ميسؤثؤتاميا بة ناوضةكاني باشور و ناوةر اسيت 28 ميسؤثؤتامياشةوة ئي رريدو-ثيزيري ثاشاي طوتييةكان لةوال تي سومةرةوة هي رش دةكاتة سةرطةرميان ئي رريدو-ثيزيري ثاشاي طوتييةكان لة تؤماري كي شاهانةيدا كة ثي شكةش بة ثةرستطةي خواوةندي ئي نليلي كردووة لةشاري نوففةري سومةري باس لة هي رشةكاني دةكات بؤ ناوضةكاني مادطا لوللوبوم ئوربيلوم و لةو هي رشانةيدا ئةو ناوضانة دةخاتة ذي ر دةسةال تي دةول ةتةكةي. لةو تؤمارةيدا باسي راثةر يين ثاشاي سيمورروم دةكات كة ناوي كا-نيشبا بووة ئي رريدو- ثيزير بةم شي وةية باسي ئةو رووداوانة دةكات: "ئي رريدو-ثيزير ثاشاي بةهي ز ثاشاي وال تي طوتيوم و هةرضوارالي جيهان. ئةوكاتةي كا-نيشبا)ثاشاي سيمورروم( دةسيت بة دوذمنكارييةكاني كرد. و فةرمانةكاني ئي نريدا-ثيزيري باوكمي )ثشتطوي خست(كرد. )باوكم( ثاشا بةهي زةكة ثاشاي طوتيوم و هةر ضوارالي جيهان. )كا-نيشبا( هاني خةل كي وال تاني ضيانشينان و شارةكاني دا بؤ راثةر ين. هةتا وال تي لوللوبوم و والتةكاني...خواوةند عةشتار سوثاكاني لة شاري ئةطادة مؤل دا بةنيازي هي رشكردنة سةر سيموروم. ئي ريدو-ثيزير ضووة 29 )شاري ئةطادة(لةو كاتةدا سوثاكة بةراني كي طةورةيان كرد بة قورباني بؤ خواوةندةكاني شاري ئةطادة." سيمورروم دةكةوتة ناوضةي كةالر بةال م مادطا بة ناوضةي كفري يان داقوق داندراوة كؤزاد ئةمحةد ثي ي واية مادطا كةوتبووة دامي ين سةطرمة 30 شاخةكة. قةرةداغ ضونكة لة نووسينة مي خييةكةدا دةل ي ت مريي مادطا شارةكةي خؤي بةجي هي شت و هةل هات ثاشا طوديا كانزاي مسي لة طةرميانةوة بؤ شاري لةطةشي سومةري برد بؤ 27 Joan Goodnick Westenholz Heroes of Akkad, Journal of the American Oriental Society, Vol. 103, No. 1, Studies in Literature from the Ancient Near East, by Members of the American Oriental Society, Dedicated to Samuel Noah Kramer (Jan. - Mar., 1983), pp ; also see, Edzard, D. O. and M. Gallery Kutha, RlA 6 ( ), pp Ahmed (2012), pp.90f., Ahmed (2012), p.145, and its bibliography. 30 Ahmed (2012), pp , and its bibliography. 145 acadj@garmian.edu.krd Vol.5, No.3 (July, 2018)
10 ص( لةسةردةمي فةرمانر ةوايي طوتييةكاندا يةك شاري سومةري بةسةربةخؤيي مايةوة و دري ذةي بة فةرمانر ةوايي خؤيدا ئةو شارةش شاري لةطةش بوو ئةم شارة لةاليةن سومةرييةكانةوة زؤر خؤشةويست نةبوو تةنانةت لةليسيت شاهانةي 31 سومةرييةكانيشدا نووسةر و مي ذوونووسة سومةرييةكان ناويان نةدةهي نا وةك ئةوةي سومةري نةبن. هةرضةندة بةزماني سومةري ضةندين تؤماري بةنرخيان بةجي هشتووة. هؤكاري تريش هةن بؤ منونة طومان دةكري ت كة بنةمال ةي لةطةشي دووةم بةتايبةت ثاشا طوديا خؤي سومةري نةبووبي ت و ئةمةش تةنها وةك طرميانةيةك لةاليةن شوي نةوارناسي ئةل ماني ئةنتوان 32 مؤرتطاتةوة تيشكي خراوةتةسةر بةال م هةروةك خؤي دةل ي ت بةل طة لةبةردةستتدا نيية. هةر لة نووسينة شاهانةكانيدا ثاشا طوديا) ث.ز.( دةل ي ت كة لة شاري كيماش لة شوي ني ك كة بة زماني سومةري ثي ي دةطوترا شاري كاطال-ئات (KÁ.GAL-at.KI) بة زماني ئةكةدي ثي ي دةطوترا شاري )ئةبولالتAbullāt ( واتة شاري مس لةسةر ضياي كيماش مسي تواندةوة و داردةسيت لي دروستكرد. شاخي كيماش بة ناوضةي )قؤش تةثة( ي نزيك كةركوك داندراوة. هةرضةندة ئةم شاخة لةوانةية ناوضةيةك بي ت لة رؤذهةال تي طةرميان نةك لة رؤذئاواي طةرميان رووخاني دةول ةتي طوتييةكان لة باشور و ناوةر اسيت ميسؤثؤتاميا و طةر انةوةيان بؤ طةرميان ئوتوحيطالي ثاشاي شاري وةركاي سومةري تواني دةسةال تي طوتييةكان لة وال تي سومةر كؤتايي ثي بهي ني ت بةم شي وةية 35 طوتييةكان زؤربةيان طةر انةوة طةرميان ئورنةمموي ثاشاي سومةري هي رش دةهي ني تة سةرطةرميان و هةر لةوي دةكوذري ت ثاشاي سومةري ئورنةممو) ث.ز.( دامةزري نةري بنةمال ةي ئوري سي يةمي سومةري بوو لة شاري ئور هةروةها يةكةم ثاشا بوو كة قانوني كي تايبةتي نووسييةوة. ئةم ثاشاية سنوري دةول ةتةكةي فراوانكرد و زؤربةي ناوضةكاني باشور و ناوةر اسيت ميسؤثؤتامياي طرتةوة و بةرةو زاطرؤس بةر ي كةوت و هي رشيكردة سةر طوتييةكان لة طةرميان نووسينةكةي ئورنةممو دةل ي ت ئورنةممو هي رشيكردة سةر 36 "دةظةري طوتي و سيمودار". ئورنةممو لة هي رشي كيدا بؤ سةر طوتييةكان و داطريكردني ناوضةكاني طةرميان كوذرا بةثي ي ناوةر ؤكي دةقي الواندنةوةي ئورنةممو دةبي ت سةرةتا برينداركرابي ت و دواتر لةهةمان شةر دا سةبر دراوة و الشةكةي لة طؤر ةثاني شةر ةكةدا بةجي هي ل دراوة بةال م دواي شةر ةكة سوثاي سومةري مةيتةكةي 31 طه باقر مقدمة يف تأريخ احلضارات القدمية ج 1 بالد الرافدين بغداد) انطون مورتك ات الفن يف العراق القديم ترمجة:عيسى سلمان و سليم طة التكرييت بغداد ) هةروةها دةر واندري تة RIME 3 1 Edzard 1997 Gudea and His Dynasty. ( ص ص RIME 3/1, Gudea E3/ StB: vi بؤ زانياري زياتر دةر واندري تة:. 1999: Ahmed :2012 ;69 Frayne 35 باقر )2012( نفس املصدر ص RIME 3/2 Ur-Nammu E , p acadj@garmian.edu.krd Vol.5, No.3 (July, 2018)
11 37 دةبةنةوة بؤ وال تي سومةر و لة شاري ئور دةيني ذن. نووسينة سومةرييةكة بةم شي وةية باسي كوذراني ئورنةممو دةكات:"لةو 38 شوي نةي كة سةربر دا و الشةكةي ئورنةممو كةوتبوو وةك دؤلكةيةك)طؤزةيةك(ي شكاو." نةخشةكةي دةربةندي طاور و كوذراني ئورنةممو يةكي ك لةو بةل طة شوي نةوارييانةي كةلةوانةية ثةيوةندي بةهي رشي يةكي ك لة ثاشاياني بنةمال ةي ئوري سي يةمةوة هةبي ت بؤ ناوضةي طةرميان و قةرةداغ نةخشي ضيايي دةربةندي طاورة لة ضياي قةرةداغ ئةم نةخشة هةرضةندة لةسةرةتادا لةاليةن ئةدمؤنزي ئةفسةري بةريتانييةوة لةسال ي 1925 دا بة نةخشي نةرامسيين ئةكةدي ناسي ندرا بةال م شي وازي كال و و ريشي و جلوبةرطةكةي لة نةرامسني ناضي ت. بةل كو شي وازي كال و و ريش و ملوانكةكةي لة وي نة هةل كةندراوةكةي ثاشا ئورنةمو دةضي ت كة لةسةر ميلةكةي لةشاري ئور دةردةكةوي ت هةرضةندة نووسني لةسةر نةخشةكةي دةربةندي طاور نيية و نووسني و هي ماي خواوةندةكان لةسةر رووي ئةم نةخشة هةل نةكةندراون. لي رةدا ثرسيارةكة ئةوةية كة ئايا ئةم نةخشة نةخشي ثاشا ئورنةموية و بةهؤي كوذرانييةوة ورةكارييةكاني تري تؤمارنةكراوة يان هةر هونةرمةندةكة ويستوويةتي تةنها وي نةي ثاشا جةنطاوةرةكة و دوو دوذمنة كوذراوةكةي خوار ثي ي هةل بكةني ت ئةوةي طوماني تي دانيية كوذراوةكاني خوار ثي ي ثاشا كة بة قةبارةيةكي زؤر بضووكرت لة ثاشا وي نةيان هةل كةندراوة و وةك ئةوةي لة شاخةكةدا كوذرابن و كةوتوون لةسةرثشت هةردووكيان تةنورةي كورتي جةنطييان لةبةرداية و ثرضي كي دري ذيان لةدواوة هةية. ئةم جؤرة ثرضة تايبةمتةندي ثياواني لوللوبييةكان بوو واتة جةنطي ك لةدةربةندي طاوري ناوضةي قةرةداغ روويداوة و دوذمني ك لة دةشيت سةنطاوةوة بةدةربةندي طاوردا ويستوويةتي بطاتة وال تي لوللوبييةكان لة قةرةداغ و شارةزوور ئةو دوذمنة بةثي ي بةل طةي ئةم نةخشةبي ت سةركةوتووة بةسةر لوللوبييةكاندا لةم دةربةندةدا و تؤماري سةركةوتنةكةشي بة كي شاني ئةو نةخشة بة نةمري هي شتووةتةوة. جا ئةو ثاشاية ئورنةمو بووبي ت يان شولطي ياخود ئةمارسيين كور ي لة تؤل ةي كوذراني باوكيان هي رشيانكردووةتة سةر ناوضةكة يان هةر ثاشايةكي هاوسةردةمي ئةوان جي ي ئاماذةية لةبةر نةبووني نووسني لةسةر نةخشةكة ناتواندري ت هيض كام لةم بؤضوونانة 39 بةشي وةيكي رةها ثةسةند بكري ت. 3.سيموروم شانشينة بةهي زةكةي طةرميان لة مي ذووي كؤني طةرمياندا هيض شانشني و دةسةال تي ك وةك شانشيين سيموروم بةرووني مي ذووةكةي تؤمارنةكراوة هؤكارةكةشي بؤ ئةوة دةطةر ي تةوة كة ثاشاياني ئةم شانشينية بؤخؤشيان طرنطي زؤريان بة تؤماركردني هي رش و لةشكركي شي و رووداوةكاني هاوسةردةمي خؤيان داوة ئةمة جطة لةوةي كة سةرضاوة سومةرييةكان بةتايبةت تؤمارة شاهانةكاني بنةمال ةي ئوري سي يةمي سومةريش باسيان لة لةشكركي شي بؤسةر ئةم شانشينة كردووة. 37 Samuel Noah Kramer, The Death of Ur-Nammu and His Descent to the Netherworld, Journal of Cuneiform Studies, Vol. 21, Special Volume Honoring Professor Albrecht Goetze, The American Schools of Oriental Research, (1967), pp (URL: 38 RIME 3/2 Ur-Nammu E , p.20. Kramer Op.Cit., p.118, line بؤ وردةكاري زياتر دةربارةي بؤضوونة جياوازةكان لةبارةي مي ذووي نةخشةكةي دةربةندي طاور دةر واندري تة: دل شاد عزيز زاموا "نةخشةكةي دةربةندي طاور شيكردنةوةي بةل طة هونةرييةكان بؤ دياريكردني سةردةمةكةي طؤظاري سوبارتو ذمارة 1 هةولي ر )2007( ال acadj@garmian.edu.krd Vol.5, No.3 (July, 2018)
12 3.1.هي رشةكاني كور ةكاني ئورنةممو بؤ سةر شانشيين سيمورم لة طةرميان لةسةردةمي بنةمال ةي ئوري سي يةمدا شانشيين سيموروم يةكةم بةربةسيت بةر ر ووي فراوانبووني دةسةال تي سومةرييةكان بوو لة ناوضةكاني زاطرؤس و ثي دةشتةكاني لةبةر ئةوة ثاشاياني ئةم بنةمال ةية لةهةر لةشكركي شييةكياندا دذي طةالني راثةر يوي زاطرؤس دةبوو هي رشبكةنة سةر طةرميان و ناوضةكاني سنووري دةسةال تي شانشيين سيموروم داطريبكةن. لةدواي مردني ئورنةمو شولطي ) ث.ز.( و ئةمارسني) ث.ز.(ي كور ي كة هةردووك يةك لةدواي يةك بوونة ثاشاي بنةمال ةي ئوري سي يةم و سنوري دةول ةتةكةيان فراوانكرد و زؤربةي ناوضةكاني ميسؤثؤتامياي طرتةوة و ثةلي هاويشت بؤ 40 ناوضةكاني زاطرؤس. شولطي زياتر لة يازدة جار هي رشيكردووةتة سةر ناوضةكاني طةرميان. شولطي نؤ جار هي رشي كردووةتة سةر ناوضةكاني طةرميان و سيمورروم وا ديارة خةل كي ناوضةكة و شانشينةكة هةموو جاري ك دذي دةسةال تي سيمورروم راثةر يون لةبةر ئةوة ثي دةضي ت هةموو زستاني ك لةكاتي بةفر و ري بةنداندا خةل كي سيمورروم راثةر ينيان دذي سومةرييةكان ئةجنامدابي ت و هةتا بةهار و بةفر تواندنةوة ثاشاي سومةري نةيتوانيوة لةشكركي شي ئةجنامبداتةوة. بةم شي وةية لة نووسينة شاهانةكاني سومةريدا باس لة هي رشةكاني شولطي بؤ سةر ناوضةكاني طةرميان و زاطرؤس لة سال ةكاني بيست و ثي نجةم و بيست و شةشةم و سي و دووةم و سي و سي يةم و لةسال ي ضل و ضوارةميشدا دةل ي ت بؤ نؤيةم جار شاري سيمورم وي رانكرا. ئةمةش واتاي ئةوةية كة جطة لة سال ةكاني 25 و 26 و 32 و 33 يةم سال ي 44 ضل و ضوارةميش هةر وي رانكردني سيموروم كراوةتة طرنطرتين رووداوي سال و تؤماري ئةو ساال نةي ثي كراوة. بةال م ديارة ضوارجاري تريش لة ني وان سال اني 33 يةم و 44 هةمي فةرمانر ةوايي شولطيدا ئةم شارة هي رشيكراوةتة سةر بةال م هي رشةكان ئةوةندة طرنطةنةبوون كة تؤماري ئةو ساال نةيان ثي بكري ت. بؤ منونة لة تؤمارةكاني شولطي دا نووسراوة كة ض سال ي ك بةناوي 41 وي نرانكردني سيمورمةوة ناونراوة: "مو سيموروم كي باخول" واتة " ئةو سال ةي كة سيموروم وي رانكرا". لة سال ي ضل و ضوارةمي فةرمانر ةوايي شولطي دا بةناوي وي رانكردني سيموروم و لولوبومةوة ناونراون:"مو سيموروم كي ئو 42 لولوبي كي ئارا 10 الل-كام-ئاش با-خول" واتة: "ئةو سال ةي كة شاري سيموروم و شاري لولوبو بؤ نؤيةم جار وي رانكران." 3.1. ئيدي)ن(-سني ثاشا بةهي زةكةي سيموروم لة طةرميان و زاطرؤس بة رووخاني بنةمال ةي ئوري سي يةمي سومةري كؤتايي هات بة دةسةال تي بنةمال ة سومةرييةكان لةسةردةسيت طةالني سوباري و ئاموري و عيالمي بوو. بةم شي وةية بؤ ماوةيةك ناوضةكاني زاطرؤس توانييان دوور لة هي رشي دةول ةتةكاني باشوور و ناوةر اسيت ميسؤثؤتاميا ثشوويةك بدةن. ئةم دةرفةتة بؤ شانشيين سيموروم دةرفةتي كي زي ر ين بوو ضونكة نةك هةر لة ناوضةي طةرميان كة ثايتةخيت شانشينةكةي لي بوو بةل كو سنوري شانشينةكة فراوانكرد و زؤري ك لة شار و شانشينة لوللوبييةكان و خوررييةكان لة شارةزوور و سلي ماني و رانية و بي تواتة كةوتنة بن دةسيت ثاشا ئيدي)ن(-سني و كور ةكةي كة ناوي زابازونابوو. لةو تؤمارة 40 بؤ وردةكاري زياتر دةربارةي هي رشةكاني ثاشاياني سومةري بؤ سةر شانشني و شاري سيموروم لةطةرميان دةر واندري تة: Ahmed, (2012), Op.Cit., pp RIME 3/2 Frayne 1997 Ur III Period ( BC), Šulgi.E3/2.1.2., p RIME 3/2 Frayne 1997 Ur III Period ( BC), Šulgi.E3/2.1.2., p acadj@garmian.edu.krd Vol.5, No.3 (July, 2018)
13 شاهانانةي كة باس لة سةركةوتنةكاني دةكات لةسةر ثي نض ميلي بةردين تؤماريكردوون ميلي كيان لةبناري ضياي ثريةمةطرون دؤزرايةوة و ئي ستا لة مؤزةخانةي سلي مانيية و بة ميلي غةريب هةل ةدني ناسراوة. هةروةها سي ميلة بةرديين تريان لة بي تواتة دؤزرانةوة و بردرانة مؤزةخانةي بةغدا بةال م طرنطرتين ميليان ميلي كي بةردينة كة جطة لة نووسني وي نةي ثاشا و خواوةند عةشتاري جةنطيش لةطةل وي نةي ثاشاي شاري كوللونومي لةسةر هةل كةندراوة. ئيدي)ن(-سني ثي ي خستووةتة سةرسنطي ثاشاي 43 شاري كوللوننوم ئاورناخوش. 4.نةخشي بي لولة تؤماري جةنطي ك لة سةر شاخةكاني رؤذهةال تي طةرميان نةخشي هةل كةندراوي بي لولة )كة ناسراويشة بة نةخشي هؤري ن-شي خان( لة دةربةندي بي لولة لة كؤتايي رؤذهةال تي ضياي بةمؤ و لة نزيك طوندي باخة هةنارة و طوندي بي لولة هةل كةندراوة. ئةم نةخشة يةكي كة لة نةخشة هةل كةندراوة مي ذووييةكاني سةرةتاي هةزارةي دووةمي ث.ز. لة الي راست )خؤرهةال ت(ي رووي ناوةوةي دةربةندةكة لة شوي ني كي سةخت و بةرزدا هةل كةندراوة. دميةنة هةل كةندراوةكاني سةرنةخشةكة ثاشايةكي جةنطاوةري بي ريش و مسي ل و دوو ديل )كة بة شي وةيةكي بضووكرت لة ثاشاي سةركةوتوو هةل كةندراون( لةطةل نووسيني كي مي خي لةناو ضوارضي وةيةكدا نيشان دةدات. ثاشاكة تريوكةواني كي ثي ية و خةجنةري كي بةدةسيت راسيت طرتووة و لةثشتييةوة سةبةتةي تريوكةوانةكة داندراوة. نووسينةكاني سةر ئةم نةخشة وةك ئةوة واية لةاليةن هونةرمةند)نةحات(ي كي نةخوي ندةوارةوة هةل كةندرابي ت ضونكة نووسينةكة بةشي وةيةك هةل كةندراوة وةك ئةوةي يةكي ك وي نةي بكي شي تةوة نةك بينووسي تةوة هةرضةندة ناوي ثاشاي سةر 44 نةخشةكة بةشي وةي تاردونين دةخوي ندري تةوة. بةال م ئةو خوي ندنةوةيةش دل نيانيية. لةبةر ئةوة تةمةني ئةم نةخشة بة بةراوردكردني اليةنة هونةرييةكاني بي ت دةمانطةيةني تة ضةند دةرئةجنامي ك دةربارةي ئةوةي كة ئايا ئةم نةخشة دميةني سةركةوتين ض ثاشايةكي تؤماركردووة بةال م لةبةر ئةوةي ناوي ئةم ثاشاية لة هيض تؤماري كي زاطرؤس و ميسؤثؤتاميادا نةهاتووة لةبةرئةوة نازاندري ت كة ئايا ئةم ثاشاية ثاشاي ض طةلي ك بووة طوماني تي دانيية كة ثاشةيةكي ناوضةيي بووة و لة دةشتةكاني ميسؤثؤتامياوة نةهاتووة. شي وازي جول ةي ثي ي ثاشاكة و ديلةكان بةتايبةت ثي خستنة سةر سكي دوذمنةكة هاوشي وةية لةطةل دميةني ضةند ميلي ك وةك ميلةكةي شةمشي ئةدةدي يةكةم لة ماردين كة باس لةسةركةوتنةكاني دةكات بةسةر ثاشا بونو-عةشتار لة شاري قابرا لة ني وان ثردي و هةولي ر. هةروةها ثاشاكةي بي لولة ملوانكةكةيةكي لةملداية كة لة ناوةر استدا بازنةيةكي خر ي ثي داهةل واسراوة ئةم جؤرة ملوانكةية لة سةدةي 18 ي ملي مؤسيقاذةني كي وال تي بابل لةسةر تابلؤيةكي طل ي نةيي و هةروةها لة سةر وي نةكاني سةرديواري كؤشكي ثاشا زمريلم لة شاري ماري )لة رؤخي رووباري فورات لة نزيك سنوري عي راق سوريا( دةبيندري ن ئةمةش بةل طةي ئةوةية كة ثاشاكةي نةخشي دةربةند بي لولة لةسةدةي 19 يان 18 ي 43 Shaffer, A. and N. Wasserman Iddi(n)-Sîn, King of Simurrum: A New Rock Relief Inscription and a Reverential Seal. Mit einem Beitrag von Ursula Seidl, ZA 93 (2003), pp.1-52; Ahmed, (2012), Op.Cit., pp.273ff. pp.143- Postgate, N., & Roaf, M., The Shaikhan Relief, al-rāfidān 18 (1997), بؤ زانياري زياتر دةربارةي نةخشي بي لولة دةر واندري تة : acadj@garmian.edu.krd Vol.5, No.3 (July, 2018)
14 ث.ز. دا ذياوة. بةال م ئةو ثرسيارةي كة تا ئي ستا جي طةي بةر ووني وةال منةدراوةتةوة ئةويش ئةوةية ئايا تاردونين ثاشاي ض طةلي ك بووة ثسثؤر ان دوو بؤضوونيان ثي شنياركردووة ئةويش ئةوةية كة دةبي ت ثاشايةكي ناوضةيي خوررييةكان بووبي ت يان ثاشايةكي لوللوبييةكان بؤ لوللوبييةكان ئةطةرةكة الواز دةبي ت ضونكة لوللوبييةكان ريش و مسي ل يان دةهي شتةوة بةال م وي نةي ثاشاكةي بي لولة بي ريش و مسي ل ة ثاشا ئيدين-سني لة وي نةكةي سةر ميلةكةيدا كة لة بي تواتةي رؤذئاواي رانية دؤزرايةوة و دزرا و دواتر فرؤشرا و ئي ستا لة مؤزةخانةي ئورشةليمة ئةويش بي ريش و مسي ل ة ئيدي)ن(-سني ثاشاي شانشيين سيموروم بوو ئةو شانشينةي ثايتةختةكةي دةكةوتة ناوضةي طةرميانةوة ثي شنياردةكري ت كة لةناوضةي ضياي زةنطان لة 45 نزيك بةيةك طةشتين ضةمي ثونطةل ة و رووباري سريوان بي ت. بةال م ئايا ثاشاكةي بي لولة ثاشاي شانشيين سيموروم بووة ئةطةرثاشاكةي نةخشي بي لولة ثاشاي شانشيين سيموروم بووبي ت ئةوا دةبي ت دواي ثاشاي ئيدي)ن(-سني بووبي ت. ئةطةري تريش هةن بؤ منونة ئايا ثاشاكةي نةخشي بي لولة ثاشايةكي كاشييةكان بووة يان ثاشاي وال تي نامري ناوضةي طةرميان بووة لة ئي ستادا ئةم ثرسيارانة بي وةال من. 5. ثاشاي ئاشوري شةمشي ئةدةدي يةكةم شاري ئاراثخا)كةركوك(ي داطريكرد شةمشي ئةدةدي يةكةم هي رشي كردة سةر شاري ئاراثخا و داطريي كرد بةم شي وةية بةشي ك لة ناوضةكاني طةرميان كةوتة دةسيت ئاشورييةكان.شاري ئاراثخا لة مانطي ئادار بةشداري لة جي ذني طةرمي كرد. ئةم بارة بةو شي وةية مايةوة هةتا ميتانييةكان دةول ةتي ئاشوري كؤنيان رووخاند و لة سةدةي شازدةوة تا سةدةي ضواردةي ث.ز. بوونة مرياتطري دةول ةتي 46 ئاشوري 6. كاشييةكان لةطةرميان بةرةو بابل كؤض دةكةن كاشييةكان يةكي ك بوون لة طةلة كؤنةكاني زاطرؤس بةشي كيان لة سةدةي هةذدةي ث.ز. و لةوانةية ثي شرتيش بةرةو وال تي بابل كؤضييان كرد بةال م نةياتواني دةول ةتي بابلي بر وخي نن سامسوئيلوناي كور ي لة سال ي نؤيةمي فةرمانر ةوايي ثاشاي بابلي حامور ابيدا كاشييةكان توانييان بة شي وةيةكي سةربازي خؤيان ري كبخةن و لةناوجةرطةي وال تي بابل بكةونة جةنطةوة لةطةل سوثاي بابلي بةال م بةثي ي نووسينة شاهانةكاني بابلييةكان كاشييةكان جةنطةكةيان دؤر اندووة و 47 سوثاكةيان تةفروتوناكراوة. لةدواي ئةم رووداوةوة كاشييةكان بؤ ماوةي زياتر لة سةدةيةك هيض ضاالكييةكي سةربازييان نةبوو بةل كو بة بازرطاني و خؤ ري كخستنةوة خةريك بوون. لةبةر ئةوة بةشي كيان لة وال تي بابل مانةوة و بةشةكةي تريان 45 RIME 3 2 Frayne 1997 Ur III Period ( BC), p.104; Frayne, D., 1999 The Zagros campaigns of Šhulgi and Amar-Suena In:. Owen, D. I., and G. Wilhelm (eds.), SCCNH 10, Bethesda, Maryland: Grayson, A. K., Assyrian Rulers of the Third and Second Millennium B.C. (to 1115 BC), (The Royal Inscriptions of Mesopotamia: Assyrian Periods 1(= RIMA I )), Toronto - Buffalo London, 1987,.A : ii 1- iv. 47 Brinkman, J. A., b Kassiten (Kaššû), RIA V, Berlin, pp ; Ahmed 2012: acadj@garmian.edu.krd Vol.5, No.3 (July, 2018)
15 روويانكردة باكوري خؤرئاوا و بة رؤخي رووباري فوراتدا بةرةو ناوضةكاني باشوري جةزيرة لة ناوضةكاني باشوري كوردستاني رؤذئاوا لة سوريا. بةتايبةت شوي نةواري كاشييةكان لة ناوضةي تةرقة و لة ناوضةكاني رووباري فورات لة باشوري جةزيرة و 48 ناوضةي عانةي فورات دةسةال تيان فراوانكرد و لةوي ش لة رووي سةربازي و ئابورييةوة خؤيان ري كخستةوة. دواي ئةوةي حيثييةكان توانييان لة سال ي 1595 ث.ز. هي رش بكةنة سةر دةول ةتي بابلي يةكةم و دةول ةتةكةيان بر وخي نن حيثييةكان دةسةال تي وال تي بابليان رادةسيت كاشييةكان كرد و خؤيان كشانةوة و بةو شي وةية كاشييةكان بوونة مرياتطري دةسةال تي بابلييةكان لة ناوةر است وال تي بابل و باشوري ميسؤثؤتاميا )وال تي بابل( و توانييان دةول ةتي كاشي دامبةزري نن و 49 ناويان نا وال تي كاردونياش. ئةم دةول ةتة لة سال ي 1595 ث.ز.ةوة تا سال ي 1157 ث.ز. بةردةوام بوو. 6.1.ناوضةكاني طةرميان دةبنة بةشي ك لةدةول ةتي كاشييةكان لة دواي سال ي 1595 ث.ز.ةوة كاشييةكان توانييان بؤ ماوةي زياتر لة ضوار سةدة فةرمانر ةوايي باشور و ناوةر اسيت ميسؤثؤتاميا و بةشي ك لة ناوضةكاني طةرميانيش بكةن و كةوتنة كي شمةكي شم لةسةر ناوضةكاني طةرميان لةطةل ئاشورييةكان و ميتاننيةكان و عيالمييةكان. لة كنةوثشكنينة شوي نةوارييةكاني تيمي كي ني ودةول ةتي لةطةرميان لة ناوضةي كاني ماسي نزيك رووباري سريوان ضةندين شوي نةواري سةردةمي كاشييةكانيان دؤزييةوة بةتايبةت ذمارةيةك ثةرداخي طةورة كة ناسراون 50 بة ثةرداخي كاشييةكان. 6.1.طل ي نةي كاشييةكان: يةكي ك لةو جؤرة طل ي نة و طؤزة تايبةتانةي بة طل ي نةي كاشييةكان ناسراوة طل ي نةيةكي شي وة لولةيي نار ي كة. طل ي نةكة بنكي كي بازنةيي ثاني هةية ثاشان لةطةل دةستثي كردني الشةكةي باريك دةبي تةوة لةناوةر اسيت الشةي طؤزةكةدا دووبارة ئةستوردةبي تةوة و ثاشان شان و ملي طؤزةكة باريك دةبي تةوة. ئةم جؤرة طؤزةية ناسراوة بة ثةرداخي طةورة و دري ذي كاشييةكان كة لةاليةن شوي نةوارناسانةوة بة ئينطليزي ثي ي دةل ي ن Goblet(.)Kassite ئةم جؤرة ثةرداخة دري ذانة جطة لةناوضةكاني سنوري دةول ةتي كاشييةكان لة ناوةر است و باشوري ميسؤثؤتاميا لة ناوضةكاني طةرميان و زاطرؤسيش 51 دؤزراونةتةوة. لة تازةترين دؤزينةوة شوي نةوارييةكاندا لة ناوضةي طةرميان لةاليةن تيمي كي هاوبةشي بةري وةبةرايةتي شوي نةواري طةرميان و زانكؤي طالسكؤي بةريتاني و دارمتاوثي ئةمريكي و زانكؤي بةتليس لة باكوري كوردستان. لة شوي نةواري 48 Brinkman, ( ), pp.: Brinkman, J. A., A catalogue of cuneiform sources pertaining to specific monarchs of the Kassite dynasty, Materials and studies for Kassite history vol.1, The Oriental Institute of the University of Chicago, (1976). 50 Tevfik Emre Serifoglu, Claudia Glatz, Jesse Casana and Shwkr Muhammed Haydar, The Siran (Upper Diyala) Regional Project-First Results, in: Kopanias, K, and J. MacGinnis, (eds.) Forthcoming. The Archaeology of the Kurdistan Region of Iraq and Adjacent Regions. Conference Proceedings, Athens, November 1st-3rd 2013, Oxford : Archaeopress (2016, pp Reade, J. E., Kassites and Assyrians in Iran, Iran XVI, (1978): acadj@garmian.edu.krd Vol.5, No.3 (July, 2018)
16 كاني ماسي لة نزيك رؤخي 52 رووباري سريوان ذمارةيةك لةم ثةرداخانة دؤزرانةوة. لة كنةوثشكنينةكاني سال ي 2016 دا دؤزينةوةي بةل طةي شوي نةواري بوو دةربارةي طرنطرتين قؤناغةكاني شارستانييةت و ذيان لة ناوضةي كاني ماسي شوي نةواري فراواني شارستانييةت و ئاوةدانييةك بووة لةكؤتايي ضاخي برؤنزي لة ني وان ساال ني ث.ز. لةذي ر رؤشنايي ئةجنامةكاني كنةوثشكنني لةم شوي نةوارةدا تيمةكة طةيشتوونةتة ئةو ئةجنامةي كة خانةدانةكاني ئةم ئاوةدانيية ثةيوةندي 53 شارستاني راستةوخؤيان لةطةل كاشييةكان لة وال تي بابل هةبووة. ئةوكات كاشييةكان فةرمانر ةواي وال تي بابل )باشور و ناوةر است( و بةشي ك لة باكوري ميسؤثؤتاميا بوون. هةرضةندة ئةم تيمة شوي نةوارناسةي لة كاني ماسي كاري ثشكنينيان ئةجنامداوة ثي يان واية كة ثةيوةندييان لةطةل كاشييةكاني بابل هةبووة بةال م لةوانةشة دؤزينةوةي ئةم جؤرة ثةرداخةي كاشييةكان بؤ ئةوة بطةر ي تةوة كة لةناوضةي طةرميان لةوكاتةي كة دةول ةتةكةيان لة وال تي بابل هةبوو بةشي ك لة كاشييةكان خؤيان لةم ناوضةية دةذيان نةك ئةوةي كة ئةم تيمة شوي نةوارناسة ثي شنياريانكردووة كةوا تةنيا ثياوماقوال ني ناوضةكة و فةرمانر ةواكان ثةيوةندييان لةطةل دةول ةتي كاشي لة وال تي بابل هةبووبي ت. ئةم ئاوةدانيية لة سةدةي 13 و سةدةي 12 ي ث.ز.هي رشي كراوةتةسةر و سووتي ندراوة ئةم بةروارةش هاوكاتة لةطةل هي رشي عيالمييةكان بؤ سةر دةول ةتي كاشي كةثي دةضي ت لةناوضةي طةرميانةوة هي رشيان كردبي تة سةر دةول ةتي كاشي و رووخاني دةول ةتي كاشي. 6.3.دواي رووخاني دةول ةتةكةيان كاشييةكان طةر انةوة بؤ طةرميان عيالمييةكان بةردةوام بوون لة هي رشكردنة سةر دةول ةتي كاشييةكان و ئةوانيش بةثةرضيان دةدانةوة و سةردةمي كيش لة ري كةوتن هةبوو ئةوكاتةي كة شازادة ناثرياسوي كاشييةكان درا بة ئونتاش خومباني ثاشاي عيالمي لة سال ي 1250 ث.ز. بةال م دواي سةدةيةك عيالمييةكان هي رشي كي فراوانيان كردة سةر دةول ةتي كاشي و لةسال ي 1157 ث.ز. كؤتاييان بة دةول ةتي كاشييةكان هي نا. ديارة زؤرينةي كاشييةكان طةر انةوة زاطرؤس و طةرميان لةطةل ئةوةي بؤ زياتر لة سي سةدةش دواي رووخاني 54 دةول ةتةكةيان هةندي ك كةسايةتيية كاشييةكان ثلةو ثؤسيت سةربازي و فةرمانر ةواييان هةبوو لةوال تي بابل. بةشي كي زؤريان طةر انةوة ناوضةكاني طةرميان و زاطرؤس و لة وال تي نامري. لة خوارةوة وردةكاري زياتر باس دةكةين. 7.دةول ةتي ميتانين رؤذئاواي طةرمياني طرتةوة بةال م لة سةدةي 15 ي ث.ز. ميتاننييةكان و خوررييةكان توانييان ئيمثراتؤرييةتي ميتاني دامبةزري نن كة سنورةكاني بةشي كي زؤر لة رؤذئاواي كوردستان تا دةرياي ناوةر است و بةشي كي طرنطي باكوري كوردستان و هةروةها لة باشوري كوردستانيش لة ناوضةكاني كةركوك و دةوروبةرييةوة بؤ ناوضةكاني ني وان زي ي خواروو و رووباري دجيلةي دةطرتةوة و ثايتةخيت 52 ئةم تيمة لة سال ي 2013 ةوة لة شوي نةواري )كاني ماسي( لةم كنةوثشكنينة شوي نةوارييةدا بةل طةي شوي نةواري طرنطييان لةسةر بةردةوام بووني شارستانييةت و ذيان لة هةر لة سةردةمي ضاخي بةرديين كانزاييةوة لة سةردةمي شارستانييةتي حةلةف ) ث.ز. تا سةردةمي ئيسالم ئاوةدان بووة بؤ زانياري زياتر دةر واندري تة: & Casana Glatz, (2017),pp ; Serifoglu, et al., (2016), pp Ibid, pp Roma: Brinkman, J. A., A political history of post-kassite Babylonia, B.C., دةربارةي رووخاني دةول ةتي كاشييةكان دةر واندري تة 54 Pontificium Institutum Biblicum, acadj@garmian.edu.krd Vol.5, No.3 (July, 2018)
17 ئيمثراتؤرييةتي ميتانين لة شاري واششوكاني )تل عةجاجة لة ثاري زطةي حةسةكة( بوو هةروةها لة طةرميان دوو شاري طرنطي ميتانين و خوررييةكان سةردةمي زي ر ينيان دةسيت ثي كرد ئةوانيش شارةكاني ئاراثخا)كةركوك( و نوزي )وي ران تةثة(ي خوار كةركوك بوون. لةم سةردةمةدا باري ئابوري و شارستاني ناوضةكة زؤر ثي شكةوت و ئةم دوو شارة دةول ةمةند بوون و تةنانةت بازرطانيكردن بة كؤيلةكاني وال تي لوللوبييةكانةوة لة ناوضةي سلي ماني زياتر برةوي سةند و ثي يان دةوتر كؤيلةي نوللو )لوللو( و نرخيان لة كؤيلةكاني تر زياتر بوو. شوي نةوارناساني ئةمريكي لة ساال ني ذمارةيةكي زؤر نووسيين مي خي و ضةند كؤشك و ثةرستطةيةك و ضةندين مؤر و طل ي نةي نةخشي ندراو دؤزرانةوة ئةمة جطة لة وي نةي سةرديواري كؤشك بة نةخشي ميسريية كؤنةكان كة ثي دةضي ت بؤ شازادةيةكي فريعةوني رازي ندرابي تةوة كة لةري طةي هاوسةرطريي 55 سياسييةوة درابي تة شازادةيةكي ميتاني و هاتبي تة نوزي و ئةو كؤشكةيان بة نةخشي فريعةوني بؤ رازاندبي تةوة. خوررييةكان هةر لة سةرةتاي هةزارةي دووةمةوة بوونة زؤينةوة و فةرمانر ةواي شاري ئاراثخا لة كةركوك و شاري نوزي لة باشوري شاري كةركوك بووة بنكةيةكي سياسي و ئابوري بةهي زي ميتاننييةكان. 7.1.رووخاني دةول ةتي ميتانين و داطريكردنةوةي طةرميان لة كؤتايي سةدةي ضواردةي ث.ز. ئاشورييةكان و حاتي/حثييةكان توانيان كؤتايي بة ئيمثراتؤرييةتي ميتاني بهي نن. ئاشورييةكان هي رشيان كردة سةر طةرميان و شاري ئاراثخايان داطريكردةوة و ئةستي رةي درةوشاوةي شاري نوزيش كؤتايي هات. بةم شي وةية بةشي رؤذئاواي ناوضةكاني طةرميان كةوتةوة دةست ئاشورييةكان بةال م كاشييةكان لة هةول دابوون بؤ دروخستنةوةي دةسةال تي ئاشوري لةبةشةكةي تري طةرميان لةبةر ئةوة بةردةوام لةشةر يان لة ري كةوتندابوون لةسةر ئةم 56 ناوضانة. 8.وال تي نامري )سي بةري دةسةال تي كاشييةكان( لة دل ي طةرمياندا نامري كة لةوةو ثي شيش ثي ي دةطوترا )ناوار( هةري مي كي طرنط بوو و كةوتبووة ناوضةكاني باكوري طةرميانةوة لة سي طؤشةي ني وان ئاراثخا )كةركوك(-زاموا-ميديادا وردتر دةكةوتة ناوضةكاني باكوري كةالر بؤ ضياي بةمؤ و لةوي شةوة بؤ ناوضةكاني رؤذهةال ت دري ذدةبووةوة. لةنووسينة ئاشورييةكاني سةدةي نؤيةمي ث.ز.دا. وال تي نامري ناوضةيةكي دةول ةمةند و سةرة ري طةيةكي طرنط بوو بؤ وال تي ميديا و ناوةر اسيت ئي ران و بؤ وال تي عيالم و لةرووي بازرطاني و سةربازييةوة طرنطي خؤي هةبوو خةل كةكةي لة بنةر ةتدا لة كاشييةكان و خوررييةكان بوون. 9.1.ثاشاي ئاشوري شاملانيسةري سي يةم هي رشيكردة سةر وال تي نامري: شاملانيسةري سي يةم) ث.ز.( بةم شي وةية باس لة هي رشةكةي بؤ سةر وال تي نامري دةكات: 55 Starr, R.F.S., 1937 Nuzi report on the excavation. 56 Brinkman Vol.5, No.3 (July, 2018)
18 "ماردوك-مودامميق ثاشاي وال تي نامري متمانةي بة هي زي سوثاكةي كرد. ذمارةيةكي زؤر لة ئةسثسوارةكاني كؤكردةوة بؤ ئةوةي جةنط دذي من رابطةيةني ت و شةر دذي من بكات. ريزي شةر ي دامةزراند بةرامبةر من لة رؤخي رووباري ناماريتو. ئةوم بةزاند و سوارةكانيم لي طرت. مةردوك-مودامميق ترسا لة رووبةرووبوونةوةي ضةكة بةهي زةكامن و دةستبةرداري شارةكاني شومورزة بيت-ني رطال نيققوي وال تي توطلياشي بوو شارة شورةدارةكاني و ئةو سوثايانةش كة ثاري زطارييان لي دةكرد دةستبةرداري هةموويان بوو. بؤ ئةوةي ذياني خؤي رزطار بكات ئةو رايكرد )و(كؤشكةكانيم تاال نكرد. خواوةندةكانيشيم بة تاال نربد. هةموو كةلوثةلةكان و شتومةكةكاني. كؤشكي ذنةكاني )و( ئةسثة راهي نرا و تةيكراوةكاني كة لة ذمارة 57 نةدةهاتن." شاملانيصةري سي يةمي دواي ئةو هي رشة لة سال ي 842 ث.ز.دا هي رشي كي تري بؤسةر نامري ئةجنامدا: "لة شانزةهةمني سال ي فةرمانر ةوايةتيمدا بةرةو وال تي نامري )بة سوثاكةمةوة( بةر ي كةومت. مةردوك-مودامميق ثاشاي وال تي نامري بؤ ئةوةي ذياني خؤي رزطاربكات رايكرد. كةلوثةل و سوثاكةيي و خواوةندةكانيم برد بؤ وال تي ئاشور. ئييانزو ثياوةكةي 58 )بيت-خانبان(م كردة بةرثرسي وال تي نارمري." بةال م واديارة دواي هةشت سال ئييانزو ئةو مرية كاشييةي كة شاملانيصةري ثاشاي ئاشوري متمانةي ثي كرد و لةجي طةي مةردوك-موامميق كرديية فةرمانر ةواي نامري ئةويش راثةر ي دذي شاملانيصةر لةبةر ئةوة شاملانيصةر لةسال ي 834 ث.ز.دا باسي لةشكركي شييةكي تر دذي ئييانزو و نامري دةكات: "لة بيست و ضوارةمني سال ي فةرمانر ةواييمدا لة رووباري زي ي بضووك ثةر ميةوة و بة ضياي خاشيموردا تي ثةر يم )و( بةرةو وال تي نامري داطةر ام ئييانزو ثاشاي وال تي نامري لة ضةكة بةهي زةكامن ترسا و بؤ ئةوةي ذياني خؤي رزطاربكات هةل هات. شارةكاني سيخيشاالخ بيت-تامول بيت-شاككي )و( بيت-شي دي م طرتن )ئةوانة( شارة شورادارةكاني )ئييانزو(بوون. خةل كي ئةو شارانةم قةتل وعام كردن تاال منكردن كاول و وي رامنكردن )و( سوتاندمن. ئةوانةي رزطاريان بوو خؤيان طةياندة 59 لوتكةي ضيايةك طرمتن و سةرمرب ين و تاال من كردن )و( كةلوثةلةكانيامن هي ناية خوارةوة." ئةم دةقة طرنطي خؤي هةية و هةموو ئةو بؤضوونانة رةت دةكاتةوة كة ثسثؤر ان ثي يان واية نامري دةكةوي تة ديوي سنوري ئةمر ؤي ئي ران ئةم دةقة راستةوخؤ دةل ي ت لة دواي بووة. ثةر ينةوة لةزي ي بضووك و تي ثةر بوون بة دةربةندي شاخي خاشيموردا طةيشتووةتة وال تي نامري تةنانة ثاشا نةطةيشتووةتة رووباري سريوان لةبةر ئةوة ثايتةخيت نامري دةكةوتة رؤذئاواي رووباري سريوان و لةبةشي باكوري طةرميان و دةربةندي خاشيمور يان يةكي ك بووة لة دةربةندةكاني قةرةداغ يان دةربةندخيان 57 RIMA III, Shalmaneser III A , p RIMA III, Shalmaneser III A : 93-95, p RIMA III, Shalmaneser III A : Vol.5, No.3 (July, 2018)
19 وادةرةكةوي ت كة شاملانيصةري ثاشاي ئاشوري بةتةواوةتي لة ياخيبوونةكاني ئييانزوي ثاشاي نامري بي زاردةبي ت لةبةر ئةوة هةر بةو هي رشةوة نةوةستا كة لة سال ي و دةوروبةري 834 ث.ز.دا كرديية سةر وال تي نامري كة ئييانزو خؤي رزطاركرد و ضووة لوتكةي شاخةكة ئةم جارة شاملانيصةر هي رشي كي لةناكاوي كردة سةر وال تي نامري و ئييانزوي طرت و لةطةل بيت خواوةندةكانيدا بؤ شاري ئاشور رايطواسنت و شاملانيصةر بةم شي وةية باسي ئةم هي رشة دةكات: ")بة خؤم و سوثاكةمةوة( بؤ دووةم جار بةرةو وال تي نامري جوال م ئييانزوم بةديل طرت و لةطةل خواوةندةكاني و تاال ني 60 وال تةكةي )و( كةلوثةلي كؤشكةكةي هةموويامن بؤ شارةكةي خؤم )شاري( ئاشور راطواست. " 10.وشكةسال ي و باران بر اني ساال ني 714 ث.ز. لة طةرميان عةشتار-دوري لة سال ي 714 ث.ز.دا ثاري زطاري ئاراثخا )كةركوك( بوو لة يةكي ك لة نامةكانيدا بؤ ثاشاي ئاشوري سارطؤني دووةم مذدةي بارانباريين دةداتي و ثاشا دل نيا دةكاتةوة كة ثةل ةيداوة و كشتوكال و دانةوي ل ة لةمةترسي رزطاري بووة و دةل ي ت : 61 "باراني كي زؤر باري بةرووبوومي دانةوي ل ة زؤر باش دةبي ت ثاشا طةورةي من دةتوانيت دل خؤشبي ت." 11.سةحناريب كاشييةكاني لة ضياكاني طةرميانةوة بؤ نزيك ئاراثخا)كةركوك( راطواست هةروةك لة سةرةوة بامسكرد كاشييةكان يةكي ك بوون لة طةلة كؤنةكاني ناوضةي طةرميان و توانييانة لة سةدةي 16 تا 12 ث.ز. دةول ةتي كاشي لة وال تي بابل دامبةزري نن و باشور و ناوةر اسيت ميسؤثؤتاميا و بةشي ك لة طةرميان خبنة سنوري دةول ةتةكةيانةوة. دواي رووخاني دةول ةتةكةيان زؤربةيان طةر انةوة طةرميان. دواي ضوارسةد و ثةجنا و ثي نج سال لة رووخاني دةول ةتي كاشييةكان دووبارة ناوي كاشييةكان لةطةرميان دةردةكةوي تةوة ئةمةش واتاي ئةوةية ئةم طةلة رةسةنة ماونةتةوة و هؤكارةكةشي ئةوةبووة ضونكة خةل كي رةسةني ناوضةكةبوون. ثاشاي ئاشوري سةحناريب ) ث.ز.( لة سال ي 702 ث.ز. دا هي رشي كردة سةر ناوضة شاخاوييةكاني رؤذهةال تي كةركوك لة رؤذئاواي رووباري سريوان/ديالة. لة هي رشةكةيدا بةم شي وةية باس لة سةركةوتنةكاني دةكات: "خواوةند ئاشور خواي من هاني دام و منيش بةرةو وال تي كاشييةكان و وال تي ئياسوبيطاللييةكان )بة سوثاكةمةوة( جول ةمكرد ئةوان دوذمني كي ترسناكن و لةوكاتةي كة كةس بةبريي ناية بؤ هيض ثاشايةك لة ثاشاياني باثريي من ملكةض نةبوون." "لة ضيا بةرزة زؤر سةختةكان )ئةوةندة سةخت بوون بةناضاري لة ئةسث و عارةبانةكةم دابةزيم( بة سواري ئةسث )بة شاخةكةدا سةركةومت( و عارةبانةكة )شاهانةكة(ي خؤم لةسةر ملي ثياوةكامن)سةربازةكان(م هةل طرت. لة بةشي كي زؤر سةخيت ضياكةدا )نةمتواني بة ئةسث بر ؤم( بة ثيادة وةك طامي شي كي كي وي دةسور امةوة." "طةمارؤي شاري بيت-كيلمازةخ م دا و شارة شورادارةكةيامن داطريكرد. خةل كةكةيم بة طةنج و ثريةوة راطواست ئةسثةكانيان ئي سرتةكانيان كةرةكانيان 6060 RIMA III, Shalmaneser III A : Iii 1-2a, p.. 61 SAA XV 94: acadj@garmian.edu.krd Vol.5, No.3 (July, 2018)
ذياني
ذياني هةل كةوتةكانى ئيسالم بؤ مهداآلن نووسيين نواد جالل حبيب اهلل ناوى كتي ب: ذيانى هةل كةوتةكانى ئيشالم بؤ مهداآلن نووسةر: نواد جالل حبيب اهلل بابةت: ثةروةردةيي ئاييين ذمارةو سال ي ضاث: دووةم 1027 ضاثخانةو
Ministry of Higher Education and Scientific research Department of...accounting Erbil Administrative Technical Institute Erbil Polytechnic University
Department of...accounting Erbil Administrative Technical Institute Erbil Polytechnic University Subject: English Language Course Book (1) Lecturer's name Msc. Ysif Ebrahem Najmadeen Academic Year: 2018/2019
Dear Parents/Guardians: We would like to bring to your attention the dangers of online games which have become increasingly popular among our students
Dear Parents/Guardians: We would like to bring to your attention the dangers of online games which have become increasingly popular among our students. We hope that this information will help you learn
بةناوي خواي بةخشندةو ميهرةبان
0 4 بةناوى خوداى بةخشندةو ميهرةبان بةناوى طةلةوة ثةرلةماني كوردستان عي راق ذمارةى بر يار: 4 مي ذووى بر يار: 4104/5/7 بر يار ثشت بة حوكمى ماددةى 83 لة ثةير ةوى ناوخؤى ثةرلةمانى كوردستان عي رق ممارة ) (ى
Ministry of Higher Education and Scientific research Department of Plant Protection College of Khabat Technical institute University of Erbil Polytech
Department of Plant Protection College of Khabat Technical institute University of Erbil Polytechnic Subject: Economic Insects Course Book (Year 2) Lecturer's name, MSC.Yaseen Muhammad Abdulla Academic
Microsoft Word - 47-Matthew
إنجيل م ت ى 1 م ت ى إنجيل الا صح اح الا ول 2 1 ك ت اب م يلا د ي س وع ال م س يح اب ن د او د اب ن إ ب راه يم : إ ب راه يم و ل د إ س حاق. و إ س حاق و ل د 3 ي ع ق وب. و ي ع ق وب و ل د ي ه وذ ا و إ خ و ت ه.
دانيشتني رؤذي ثيَنض شةممة
ثرؤتؤكؤلي دانيشتين دةسثي ك 0241\9\3 ري كةوتي شةممة ضوار خولي ضوارةمي هةل بذاردن 1 2 ي( ثرؤتؤكؤلي دانيشتين دةسثي ك ضوار شةممة ري كةوتي 0241/9/3 كاتذمي ر )44 ث يش نيوةر ؤي رؤذي ضوارشةممة ري كةةوتي 0241/9/3
د ع اء ك م يل بن ز ياد د ع اء ك م يل بن زياد ( رح ه هللا( م ا لل ه م إن ي أ س أ ل ك ب ر ح م ت ك ال تي و س ع ت ك ل ش ي ء و ب ق و ت ك ال تي ق ه ر ت ب ها
د ع اء ك م يل بن زياد ( رح ه هللا( م ا لل ه م إن ي أ س أ ل ك ب ر ح م ت ك ال تي و س ع ت ك ل ش ي ء و ب ق و ت ك ال تي ق ه ر ت ب ها ك ل ش ي ء و خ ض ع ل ها ك ل ش يء و ذ ل ل ه ا ك ل ش يء و ب ج ب ر وت ك ال تي
Microsoft Word b.sorani.therapien.word.doc
Therapieen en activiteiten De Evenaar Centrum voor Transculturele Psychiatrie Noord-Nederland ضارةسةرآردن و ضالاآيةآان د ي ةيظةنار مةلبةندي فرةآلتوري بو ضارةسةرآردني دةرووني لة ذووروي هو لةندا ضارةسةرآردن
Computing Basics Series EXCEL 2010 ضةزةتايةك لةضةز
Computing Basics Series ضةزةتايةك لةضةز 2 فةنكشو Function فةنكشهةكاى ضني ز ي طة دةدات بة ئةجناودانى كازى ذوي سيازى وةك كؤكسدنةوةى ذوازة بة يةكةوة, ياى دؤشيهةوةى تي كس اى ضةند ذوازةيةك. ياوكي شة Function
جامعة عني مشس حوليات آداب عني مشس اجمللد ( 45 عدد أكتوبر ديسنرب 2017( )دورية علنية حملنة( كلية اآلداب دواوين الدولة ال
جامعة عني مشس حوليات آداب عني مشس اجمللد ( 45 http://www.aafu.journals.ekb.eg )دورية علنية حملنة( كلية اآلداب دواوين الدولة العجمانية يف تصاوير املخطوطات الرتكية خالل القرن 01 ه/ 01 م دراسة آثارية حضارية
گۆڤارى ئەكاديميانى كوردستان طؤظاري كى زانستيى ئةكادميية تايبةتة بة زانستة مرؤظايةتييةكان )كؤمةل ةى ئةكادمييانى كوردستان( و )دةستةى كوردستانى بؤ دراسات
طؤظاري كى زانستيى ئةكادميية تايبةتة بة زانستة مرؤظايةتييةكان )كؤمةل ةى ئةكادمييانى كوردستان( و )دةستةى كوردستانى بؤ دراساتى سرتاتيذى و توي ذينةوةى زانستى( دةرى دةكةن. خوىل سي يةم بةشى )B( ذمارة )6( ئازارى
د. ط در ءة ز ا ت ا دزة (درا ا ا ت) د. ط در را ر ا م م ا ا ا : ا ت ا ا ا م وا ا ي و إ ى ا ت ا ا ا دو إ و دة ا و أ اد ا. و ف ا ا إ وا ا ت ا دزة م ا أ ا
ءة ز ا ت ا دزة (درا ا ا ت) را ر ا م م ا ا ا : ا ت ا ا ا م وا ا ي و إ ى ا ت ا ا ا دو إ و دة ا و أ اد ا. و ف ا ا إ وا ا ت ا دزة م ا أ ا و ت وا ت ا دة أ ا ذ ا ا وا اءات ا ور ا و ن ا ءة و ا م ت ا. ا ا : ا
م ق د م ة الفهرست ال ف ص ل ال أاو ل : م راج عات ق ب ل ي ة ال م ف عول ب ه ال م ب ت د أا و ال خ ب ر الن ع ت ال ع ط ف ال ع د د و ال م ع دود )11 19( ال ف
م ق د م ة الفهرست ال ف ص ل ال أاو ل : م راج عات ق ب ل ي ة ال م ف عول ب ه ال م ب ت د أا و ال خ ب ر الن ع ت ال ع ط ف ال ع د د و ال م ع دود ) 9( ال ف ص ل الث اني : الص ر ف الاس م ال م ح سوس و غ ي ر ال م ح
Catalogue2.pub
CERAMED EC/INCO-MED Project (ICA3-CT-2002-10018) Nabataean Painted Fine Ware Reproductions Queen Rania Institute of Tourism and Heritage The Hashemite University Zarqa, Jordan 1- إعادة تصنيع زبدية بقاعدة
1
1 اهلل ال ح س ن ى ماء أ س م ن ظ و مة في للشيخ العالمة زيد بن محمد بن ىادي المدخلي رحمو اهلل - 2 . اهلل رحمن ر حيم غاف ر...وحاف ظ ح ي ح ليم ناص ر. وخال ق وبار ئ م ه يم ن...ثم ل طيف م حس ن وم ؤ م ن. وم ان
دور ا ا ا ا ى ا ب ا رس ا ر م د إ ا أ أ در ن ا - ا دان ا ذ ا ا ر أ ا
دور ا ا ا ا ى ا ب ا رس ا ر م د إ ا أ أ در ن ا - ا دان ا ذ ا ا ر أ ا (١٧٠)... دور ا ا ا ا ى ا ب دور ا ا ا ا ى ا ب...( ١٧١ ) دور ا ا ا ا ى ا ب ا رس ا ر م د إ ا أ ا ذ ا ا ر أ ا أ در ن ا - ا دان ا ا ول ا اءات
Microsoft Word - 50-John
إنجيل يوح نا 1 إ ن ج يل ي وح ن ا الا صح اح الا ول 2 1 ف ي ال ب د ء ك ان ال ك ل م ة و ال ك ل م ة ك ان ع ن د الله و ك ان ال ك ل م ة الله. هذ ا ك ان ف ي ال ب د ء ع ن د 4 3 الله. ك ل ش ي ء ب ه ك ان و ب غ ي
ن خطبة الجمعة المذاعة والموزعة بتاريخ 15 من شوال 1439 ه الموافق 2018/6/29 م م ن ال م ن اه ي الل ف ظ ي ة ن ا م ن س ي ئ ات أ ع م ال ن ش ر ور أ ن ف سن ا
ن خطبة الجمة المذاة والموزة بتاريخ 15 من شوال 1439 ه المواق 2018/6/29 م م ن الم ناه يالل ظية نا م ن س ي ئات أ م ال ن ش ر ور أن سنا وم ر ه ون وذ ب م ين ه ونس تغ إن الح م د ل له نح م د ه ونس ت م ض له ومن
ڕۆژیێن سوننهت
ب ناظى خودى مةزن و دلوظان ثي شةكى س ؤر طشت ر كاسي ضاك مشؤظ مىطمنا خؤ ث ى ضيك خىد دك ت و ث غ مب س )طالظ ىل ب ( ط ل ك ح ديظادا ب حظ خ شا س ؤر طشتي يا كش و ب س مىطمناىا ي داي بشاي ظ جا مىطمنا و س دا ص و تؤ
جامعة عني مشس حوليات آداب عني مشس اجمللد ( 45 عدد يوليو سبتمرب 2017( )دورية علمية حملمة( حماوالت التحالف الصفوي األورب
جامعة عني مشس حوليات آداب عني مشس اجمللد 45 عدد يوليو سبتمرب 2017 http://www.aafu.journals.ekb.eg )دورية علمية حملمة ضد الدولة العثمانية 8051 8055 سم رة عبد الرزاق عبد هللا * كلية اآلداب املستخلص مجيع
افتتاحية العدد
العمليات العسكرية لدول احللفاء واحملور فوق األرض الليبية 539 5 حوليات آداب عني مشس - اجمللد 4 )إبريل يونيه 24( أدريس عبدالصادق رحيل حممود Military Operations OF Allied and Axis Countries on the Libyan
الدِّيكُ الظَّرِيفُ
ﺍﻟﺪﻳﻚ ﺍﻟﻈﺮﻳﻒ ﻛﺎﻣﻞ ﻛﻴﻼﻧﻲ ال ديك ال ظر يف ال ديك ال ظر يف تا ليف كامل كيلاني كامل كيلاني رقم إيداع ١٦٤٠٧ / ٢٠١٢ تدمك: ٩٧٨ ٩٧٧ ٧١٩ ٠٠٨ ٤ مو سسة هنداوي للتعليم والثقافة جميع الحقوق محفوظة للناشر مو سسة هنداوي
افتتاحية العدد
أطر املعاجلة االعالمية لسياسات الرئيس االمريكى باراك اوباما دراسة مقارنة بني قناتني اجلزيرة واحلرة 7 framing analysis حوليات آداب عني مشس - اجمللد )ابريل يونيو ( فاطمة الزهراء Framing analysis for policies
ئادابى ههڵسوكهوتى مسوڵمان لهگهڵ مسوڵماندا
ي ادابى ههڵسوآهوتى مسوڵمان لهگهڵ مسوڵماندا ] كردي كوردی kurdish [ یاسين ي هحمهد زهنگهنه پێداچونهوهی : شتيوان سابري عهزيز ٢٠١١ ١٤٣٢ آداب تعامل املسلم مع املسلم» باللغة الكردية «ياسني أمحد زنكنة مراجعة:
E-EH/ 3'EJ 'D('1H/J >> (BH) P 'D9DEP *BHI 4HC) O 'D#EEP
مومود سامي البارودي >> بقوة العل م تقوى شوكة الم م بقوة العل م تقوى شوكة الم م ----------------------------------- بقوة العل م تقوى شوكة الم م فا م ل ف ح م ك ف م ف ال د ر ه ر م ر نس و ب إ لى ا م ل ق ل
KNOWLEDGE UNIVERSITY COLLEGE OF ENGINEERING ENVIRONMENTAL ENGINEERING DEPARTMENT SYLLABUS University Requirement = 14% College Requirement=2
KNOWLEDGE UNIVERSITY COLLEGE OF ENGINEERING ENVIRONMENTAL ENGINEERING DEPARTMENT SYLLABUS 08-09 University Requirement = 4% College Requirement= % Department Requirement= 6% Number of = Semester One UCC
(قفزات جديدة لمفهوم البحر في الشعر العربي المعاصر)
% إ >@* ا @ @(+&@ { ا } آ>@* * ا }, +ر$+ @ د ج ا, ذ (>? ان ( 325-307) ر ا,, م: 91/01/29 ر ا } +ل: 91/06/14 ا ) { \&\ ک >[ #@ ا } آن ا } { م ا ){< ا { ﹳ & ل $) @ ا#@) { و ا #@ ) { و }) ا @(+&@ {
الحروف المتشابهة شكلا - لعبة إنشاء خطوط المحتوى: 12 غطاء قنينة لوحة بوليجال 12 بطاقة صفراء دائرية الشكل )لكتابة الحروف المتشابهة شكال
الحروف المتشابهة شكلا - لعبة إنشاء خطوط.1.2.3.4.5.6.7.8 المحتوى: 12 غطاء قنينة لوحة بوليجال 12 بطاقة صفراء دائرية الشكل )لكتابة الحروف المتشابهة شكال عليها بقلم اللوح مثال:ع غ( قلم لوح 9 بطاقات جداول مخزن
ك ك ك ا ك ت ب الف ع ل الم ضار ع الم ناس ب ف ي الف راغ: 1( ه و ي ت ك ب ع ض ض ه... ب ع تبه ف ال د ر سة. تب ا ف ال د ر سة. ض... ف ب ع أ ن... ال د ر سة. ض
ك ك ك اكتبالفعلالمضارعالمناسبف يالفراغ: 1( هو ي ت ك ب ع ض ض ه... ب ع تبه ف ال د ر سة. تب ا ف ال د ر سة. ض... ف ب ع أ ن... ال د ر سة. ض... ف ب ع ي د ة... شه ال د ر سة. ب ع ه... ض... ف ال د ر سة. ب ع النسا
افتتاحية العدد
موقف جامعة الدولة العربية من عملية السالم املصرية اإلسرائيلية - 791 حوليات آداب عني مشس - اجمللد 97 )يناير مارس 77( ثريا حامد الدمنهوري The Reaction of the League of Arab States towards the Egyptian-Israeli
آذار 2017 B الص ف الث اني م ساب ق ة ال لغاز الد و لي ة في الر ياض ي ات االسم ال شخصي: اسم العا ئل ة: الص ف : اسم المدرسة: بلد ة اسم المدرسة: عنوان مكا
الص ف الث اني م ساب ق ة ال لغاز الد و لي ة في الر ياض ي ات االسم ال شخصي: اسم العا ئل ة: الص ف : اسم المدرسة: بلد ة اسم المدرسة: عنوان مكان إقامتك: الت الميذ ا لع ز اء أها ل وسها ل بكم في مسابق ة اللغاز
ثغر اليمن في الأدب
جون كيهدي وانتخابات الرئاسة األمريكية / 1690 دراسة تارخيية سيف عبذ الجبار جعفر كلية التربية /جامعة القادسية الخالصة: المقذمة: جملة القادسية للعلوم اإلنسانية 646 Eisenhower Dwight Franklin Roosevelt Nelson
قررت وزارة التعليم تدري س هذا الكتاب وطبعه على نفقتها الريا ضيات لل صف االأول االبتدائي الف صل الدرا سي الثاين كتاب التمارين قام بالت أاليف والمراجعة
قررت وزارة التعليم تدري س هذا الكتاب وطبعه على نفقتها الريا ضيات لل صف االأول االبتدائي الف صل الدرا سي الثاين كتاب التمارين قام بالت أاليف والمراجعة فريق من المتخ ص صين طبعة 9 0 ه 08 09 م ح وزارة التعليم
اتف ا ق ي ة األم م الم ت ح د ة ؤ ول ي ة ب سم ة ا ل خاصم متع ه د ى م ح ط ا ت النق ل ا ل ط ر ف ي ة ف ى الت ج ا ر ة ال د ول ي ة ا آل م م ا ل م ت ح ١٩٩٤ د
تف ق ي ة أ ت ح د ة ؤ و ي ة ب س ة خ تع ه د ى ح ط ت نق ط ر ة ف ى ت ج ر ة د و ي ة آ ت ح ١٩٩٤ د ة س ق و ط ق ش حتوي ت 4и1д11 تغ ئي ة ه ت حدة س ة خ ؤوي ة تعهدي حط ت نق ط رفية ١ في ت ج ر ب د ر ١ ٢ ٣ ٣ ٤ ع ه
الم ب س ط ة الع ر ب ي ة الت ر ج م ة Language: العربية (Arabic) Provided by: Bible League International. Copyright and Permission to Copy Taken from th
الم ب س ط ة الع ر ب ي ة الت ر ج م ة Language: العربية (Arabic) Provided by: Bible League International. Copyright and Permission to Copy Taken from the Arabic Easy-to-Read Version 2009, 2016 by Bible League
د م ن رد ن أ ط أ ر ا ت ا وم ا دة ا وم ا رة ا ا ر د م ن ن ا ء رد ن ا ا م ا ء ا ا را ا ف أ ط أ ر ا ت ا وم ا و ا ا ض ا ر م (٥٤) ط وط ز ث أ ر ا ط ا ا م ا
د م ن رد ن أ ط أر ا ت اوم ا دة ا وم ا رة ا ا ر د م ن ن اء رد ن ا ام اء ا ارا ا ف أ ط أر ا ت اوم ا وا ا ض ار م (٥٤) ط وط ز ث أر ا ط ا ا م اء ا ا ر ام ا ل ا ا م ا ارا ٢٠١٤-٢٠١٣) ) و ث ت ات ارا د ا تا اة
Microsoft Word - eswae2018-arabic.docx
CALL FOR PROPOSALS ل ت ق د ی م د ع و ة ا ل م ق ت ر ح ا ت 6h Global Congress on Renewable Energy and Environment (REE 2018) ا ل م و ت م ر ا ل ع ا ل م ي ا ل س ا د س ح و ل ا ل ط ا ق ة ا ل م ت ج د د ة و ا
Layout 2
الفعل العري ة القواعد في الاختار نتية الاختار في الص فهة الاخيرة 1 عي ن ي هذف ي هذف ي ي ر يار يار و ر ي نر ي ر و ر ل ل ي ر يار ف ع ت ف ع ت يا ر ف ع ت ي نر و ي ين ر يا ي ي ي ياي ياي و ي و ي ياي يا ي و ني
ش ط TRANQUILITY ش ط Tranquility دومي ي ه منتج سك رائ ص ي ئ ب ت ست ى إق م م ا ر ا و. ا ط ط ا ع ة التصم د م ا ن س ا عم ري وأس ب ء ه ا ا م ا ي سي أجن سكن
ش ط TRANQUILITY ش ط Tranquility دومي ي ه منتج سك رائ ص ي ئ ب ت ست ى إق م م ا ر ا و. ا ط ط ا ع ة التصم د م ا ن س ا عم ري وأس ب ء ه ا ا م ا ي سي أجن سكني ح ي مك ن م غ ف ن م وا ة أو ا ت وأجن است دي وفي ت
ئهستێرهكانی دهوری پێغهمبهر صلى الله عليه وسلم و ههڵوێستی ناحهزانی ڕافیزی
ئامادهکردنی: و نووسین عهبدولعهزیس هێمن Hemen_abdulaziz@yahoo.com ن م و ل و ل اهلل ف ال م ض ه د ي ه م ن م ال ن ا أ ع ي ئ ات س ن م و ن ا أ ن ف س ر ور ش ن م ب اهلل ن ع و ذ و غ ف ر ه ت ن س و ت ع ين و ن س و
Cambridge University Press Cambridge IGCSE Arabic as a First Language Coursebook Luma Abdul Hameed, Hanadi Al Amleh, Shoua Fakhouri
الف ل اأ اإنترنت ال ح ف اإعا الف ل في سطو : ي ح ل ل عن إعا ي م ض ع ت ي ي عن إن نت ف ح ل لي مي. حي ت في إعا ي ع ل ت ثي إل ني في ه ا الف ل سي و الط لب ق ا ع : القراء : ف م ج ع مع ني مح. ف م ش ن م ل ع ني
انذرجح انرمذ ر ان ماغ انذرجح انرمذ ر ان ماغ انذرجح انرمذ ر ان ماغ انذرجح انرمذ ر ان ماغ ى جامعة عي ى شمس كلية االداب وحدة تكنولوجيا المعلومات نتيجة قس
جامعة عي شمس نتيجة قسم حضارة - المستو الثان 1 انتساب العام الجامع 1/15 يج ع 3 5 1 A+ 97 1 A+ 95 7 + 1.13 3.. 7. 3 1 اتا ب اج جرجص دث ة 7 + 79 1.3 11. 3 73.5 13 3 ادطا ادر ت ي االياو 3 7 5 + 9 +.7 1. 3
Lebanon role of parliament in protecting Litani River from pollution
ندوة إقليمية للبرلمانيين حول تنفيذ خطة التنمية المستدامة لعام 2030 في المنطقة العربية - 9 تشرين الثاني/نوفمبر 2017 8 بيروت الجمهورية اللبنانية International Parliamentary Conference on Sustainability,
بسم الله الرحمن الرحيم
فاعهية خرائط املفاهيم املعسزة بانعروض انتقدميية يف تنمية بعض املفاهيم انعهمية ومهارات انتفكري املعريف ندى طفم انروضة د/ يارا إبراهيم حممد إبراهيم فبعلية خرائط المفبهيم المعسزة ببلعروض التقديمية د/ يبرا
ى ى ى ى ى ى ى ى ى يشوع ك ت اب ي ش وع وس : 2 "م وس ن ن ى ون م ى س اع د م ى اهلل ى قى ال اهلل ل ي ى ش ى وع ب د وس عى ب ى ا م ى ى ات م وى بى ع ى دم 1 ض ب
ك ت اب ي ش وع وس : 2 "موس ن ن ون م س اع د م اهلل قل اهلل ل ي وع ب د وس ع ت م و دم 1 ض ب إ ل ال الشع ت و ه أ ن ه د ر ال د ي م ت. فل ن ق اع ب ن ع تى د وس ه أد امكم أط يته لم ك وى د ت ئ يل. 3 ك ما ن ل ط يه
MINISTRY OF HIGHER EDUCATION UNIVERSITY OF DAMMAM COLLEG OF SCIENCE وزارة التعليم العالي جامعة الدمام كلية العلوم نموذج السيرة الذاتية البيانات الشخصي
MINISTRY OF HIGHER EDUCATION UNIVERSITY OF DAMMAM COLLEG OF SCIENCE وزارة التعلي العالي كلية نوذج السيرة الذاتية البيانات الشخصية االس الجنسية الوظيفة الحالية البريد االلكتروني جهة الوظيفة حيي الدين كال
السادة وگاالت اإلعالن والعمالء احملترمني املوضوع اسعار اإلعالنات لعام ابتداء من ابريل Subject Rate card 2015 starting from April تهديگم شرگة ال
السادة وگاالت اإلعالن والعمالء احملترمني املوضوع اسعار اإلعالنات لعام 20 ابتداء من ابريل Subject Rate card 20 starting from April تهديگم شرگة الراي العالمية للدعاية واإلعالن اطيب التحيات ونشگرگم على دعمگم
أولا – خلفية :
1 1 2 3 www.omannews.gov.om 6 7 8 9 11 11 12 13 1 1 16 17 18 19 21 21 22 23 2 2 26 املالحق جدول ملحق رقم )1(: التحول الهيكلي في دول الخليج 0111-1991 أنصبة القطاعات من الناتج املحلي الاجمالي )%( الصناعة
Microsoft Word - ٖٗخص عربÙ−
إ اد إ اف ١٤٣٨ ه / ٢٠١٧ م ١ ت ل م لة ال ارسة ال ال ة في ت ني م مها ارت ال ف العل ا ل تلام ال ف الا ول الا ع اد وه ا ما أشارت إل ه ال ارسة الاس لاع ة ال ي قام بها ال اح ة ل ع فة م تلام ال ف الا ول الا ع
Ministry of Higher Education and Scientific research of Plant Department Protection College of Khabat Technical institute University of Erbil Polytech
of Plant Department Protection College of Khabat Technical institute University of Erbil Polytechnic Subject: Principles of plant pests Course Book (Year 1) Lecturer's name, PhD. Zewar Zainal Omar & PhD.
مسابقة هواواي لطالب الجامعات والكليات في مجال الهندسة وتقنية المعلومات لعام 2017 Huawei ICT Skill competition Middle East 2017
مسابقة هواواي لطالب الجامعات والكليات في مجال الهندسة وتقنية المعلومات لعام 2017 Huawei ICT Skill competition Middle East 2017 الفهرس : Contents: 1. المقدمة 1. Introduction 2. الجدول و طريقة التسجيل 2.
هاروت وماروت كما وردت يف القرآن الكريم )من خالل تفسري ابن جرير الطربي - -ت 310 ه املسمى جامع البيان يف تفسري آي القرآن ) دكتور سناء بنت عبد الرحيم بن
هاروت وماروت كما وردت يف القرآن الكريم )من خالل تفسري ابن جرير الطربي - -ت 310 ه املسمى جامع البيان يف تفسري آي القرآن ) دكتور سناء بنت عبد الرحيم بن عبد اهلل حلواني أستاذ مساعد بقسم الكتاب والسنة بكلية
Name: Hannah Janine Abou Azzam
Curriculum Vitae: Khalil Murad Wandy Name: Khalil Murad Khan Ali Date of Birth: 02,Jul,1947 Place of Birth: Khanaqin, Iraq Citizenship: Iraqi Marital Status: Married Gender: male Contact: House:- Erbil
جملة ميالف للبحوث والدراسات ISSN : اجمللد 1 العدد / 5 جوان 3152 Mila Univ center. Publish. Co. Environmental Issues and Major Powers. belgac
جملة ميالف للبحوث والدراسات ISSN : 3223-1235 اجمللد 1 العدد / 5 جوان 3152 Mila Univ center. Publish. Co. Environmental Issues and Major Powers. belgacemi.mouloud@yahoo.com shahinazsbi@yahoo.fr Abstract:
MEI ARABIC 201 SYLLABUS Instructor Name: Phone: MEI Phone: (202) MEI Middle East Institute Arabic 201 Interm
Instructr Name: E-mail: Phne: MEI Phne: (202) 785-2710 MEI Email: languages@mei.edu Middle East Institute Arabic 201 Intermediate I Syllabus Curse Descriptin and gals This curse aims t bring students t
ريكخراوي لي كو ل ينةوةو زانياريةكاني جةندةر Gender Studies and Information Organization (GSIO) منظمة الدراسات والمعلومات الجندرية تقرير نشاطات منظمة ا
تقرير نشاطات منظمة الدراسات و المعلومات الجندرية أربيل تقرير نشاطات المنظمة لسنة 5102 ط- المعلومات العامة : اجازة المنظمة الصادر من االمانة العامة لمجلس الوزراء في بغداد الرقم ) 0132721 ( بتاريخ -2-9,5105
المعرض الزراعي السعودي تجهيز و تنظيم المعارض و المؤتمرات برنامج المعارض EVENTS CALENDAR معرض الكهرباء و التكييف السعودي المعرض السعودي للبالستيك و الم
المعرض الزراعي السعودي تجهيز و تنظيم المعارض و المؤتمرات برنامج المعارض EVENTS CALENDAR معرض الكهرباء و التكييف السعودي المعرض السعودي للبالستيك و المعرض السعودي للطباعة معرض الرياض للسيارات ومستلزماتها
نت جة إختبار قدرات الوافد ن والشهادات المعادلة )عمارة( 2017 م أسم الطالب الرقم القوم الدولة الحاصل منها الطالب عل الشهادة نوع الشهادة ا
أس الطالب الرق القو الدولة الحاصل نها 29906292100033 اده خالد حد جال الد ن صر 1 30107248800368 اروى احد ابراه الس سى صر 2 39903083100317 اسال ا هاب ابراه عبدالعز ز صر 3 ا ان حسن عبدالج د الص لحى 29910012102629
RAK Chamber of Commerce & Industry Studies & Information Directorate غرفة تجارة وصناعة رأس الخيمة إدارة الدراسات والمعلومات 1122/21/21 مليار درهم حجم
1122/21/21 مليار درهم حجم تجارة دولة اإلمارات مع الدول العربية حققت التجارة اإلجمالية للدولة مع بقية الدول العربية زيادة سنوية مقدارها %2 تقريبا حيث شكلت الواردات الجزء األكبر من هذه التجارة وتبقى الزيادة
مسابقة رمضانية لألحاديث النبوية الشريفة للصفين الخامس والسادس إعداد وجمع معلمة التربية اإلسالمية: نادية سرحان للعام
مسابقة رمضانية لألحاديث النبوية الشريفة للصفين الخامس والسادس إعداد وجمع معلمة التربية اإلسالمية: نادية سرحان للعام 2018-2019 الحديث األول عن عائشة _ رضى للاه عنها _ قالت : قال : رسو هل هللا _ صلى للاه
باورهاي آخرتنگرانه و رابطة آنها با سالمت روان چكيده
باورهاي آخرتنگرانه و رابطة آنها با سالمت روان چكيده سال اول شماره سوم پاييز 1387 110 مقد مه باورهاي آخرتنگرانه باورهاي آخرت نگرانه و رابطة آنها با سالمت روان 111 سال اول شماره سوم پاييز 1387 112 و م ا
* *على كل طالبة التأكد من رقم جهازها قبل دخولها المعمل سوف تكون هناك قائمة على الباب بذلك ** **ال سمح ألي طالبة الدخول للمعمل اذا لم تكن ه فترتها المح
* *على كل طالبة التأكد ن رق جهازها قبل دخولها العل سوف تكون هناك قائة على الباب بذلك ** **ال سح ألي طالبة الدخول للعل اذا ل تكن ه فترتها الحددة وأسها وجود ن 0:18 إلى 38:18 رق العل: 2019 8 3 2 1 4 5 6 7
أنواع املنح التركية 1. منح حر ان : هو برنامج لتقديم املنح للمرحلة الجامعية األولى )البكالوريوس(. ويشمل التخصصات العلمية واالقتصاد والعلوم االجتماعية.
أنواع املنح التركية 1. منح حر ان : هو برنامج لتقديم املنح للمرحلة الجامعية األولى )البكالوريوس(. ويشمل التخصصات العلمية واالقتصاد والعلوم االجتماعية. ويستهدف الطالب من مجموعة من الدول من بينها الدول العربية
العدد/ 42 مجلة كلية التربية األساسية للعلوم التربوية واإلنسانية / جامعة بابل شباط/ 2019 م أ.د. طالب منعم حبيب الشمري كلية التربية/ جامعة واسط ذكر القص
أ.د. طالب منعم حبيب الشمري كلية التربية/ جامعة واسط ذكر القصب في الم ارثي 852 أ.م. احمد حبيب سنيد الفتالوي كلية التربية/ جامعة بابل Male reeds in the lamentations Prof. Dr. Taleb Menem Habib Al Shammari
افتتاحية العدد
الزواج العرف للقاصرات وغ اب المعا ر االجتماع ة دراسة م دان ة بقر ة مصر ة فتح ة الس د الحوت الملخص 681 فتخية الشيد احلوتي The customary marriage of minors and the absence of social standards Field study
Modified Linear Interpolation
New Formula of Lnear Interpolaton صيغة جذيذة لالنذراج الخطي و.و يح د ح ػثد جايؼح كرتالء قسى انر اظ اخ- كه ح انررت ح و.و س ح ػثد انؼثاس ص ف جايؼح كرتالء - كه ح انص دنح Abstract:- In ths paper we have developed
مامؤستاى.سةركةوتوو... مامؤستاى سةركةوتوو ه ك غاي ت و كاض ث ؿ ي زا ىوغ. س سض حم س وه ط 2011 ظاي 1432 كؤض
مامؤستاى سةركةوتوو ه ك غاي ت و كاض ث ؿ ي زا ىوغ. س سض حم س وه ط 2011 ظاي 1432 كؤض بةناوى خوداى طةورة و ميهرةبان ث اغ ث ضتىوك * او ث ضتىون: ا ؤغتا غ ضك وتىو ه ك غاي ت و كاض ث ؿ ي زا * ىوغ : س سض حم س *زيعاي
Template for Program Curriculum Structure
ACADEMIC PROGRAM CURRICULUM STRUCTURE FORM خطة البرنامج األكاديمي Submitted by مقدم من Education كلية التربية Psychological Sciences/ Educational Sciences Name of Department / Academic Unit THE ACADEMIC
2 nd Term Final Revision Sheet Students Name: Grade: 4 Subject: Saudi Culture Teacher Signature 1
2 nd Term Final Revision Sheet Students Name: Grade: 4 Subject: Saudi Culture Teacher Signature 1 Saudi Culture Gr.4 راجعة اجتاعيات للصف الرابع االبتدائي 1 /الئي الجدول با يناسب ناخ كة الكرة )صيفا شتاء(ن
نموذج سيرة ذاتية لعضو هيئة التدريس
سيرة ذاية لعضو هيئة الدريس الرقم الوظيفي د. زكريا يحيى محمد أوال : البيانا الشخصية االسم أساذ مساعد المربة العلمية قسم الهندسة الميكانيكية-كلية الهندسة-جامعة الموصل جهة العمل سيطرة ونظم الخصص 7724498 الجوال
في سبيل م ن ت دى الم ش ر ق والم غ ر ب للش ؤون الس جني ة
في سبيل م ن ت دى الم ش ر ق والم غ ر ب للش ؤون الس جني ة ص ف ر ع ن ع م د سبيل في والم غ ر ب ر ق الم ش م ن ت دى جني ة الس ؤون للش أ م م للت وثيق واألب حاث 2019/2018 + 961 1 553604 I صندوق بريد: 25 5 الغبيري
الممارسات المثالية فى تقييم البرامج التعليمية بالتعليم العالى بولمان دبي كريك سيتي سنتر من 27 إلى 29 نوفمبر 2018
بولمان دبي كريك سيتي سنتر من 27 إلى 29 نوفمبر 2018 وصف حول ورشة العمل تتطرق هذة الدورة التدريبية إلى الممارسات المثالية فى التقييم فى ضؤ المعايير الدولية لضمان صدق و دقة نتائج تقييم مخرجات التعلم. و تشمل
كؤرس بووك )القانون اإلداري( ياصاي كارطي ز ي / القا ىى اإلداري ناوى كؤرس هاجذ عل هال صادق مامؤستاى بةرثرس ياساى سؤران ياسا بةش / فاكةل تيي ئيمي ل/ ت /
كؤرس بووك )القانون اإلداري( ياصاي كارطي ز ي / القا ىى اإلداري ناوى كؤرس هاجذ عل هال صادق مامؤستاى بةرثرس ياساى سؤران ياسا بةش / فاكةل تيي ئيمي ل/ ت / 08807380770 ثةيوةندى م. ئارام بى لينكى كؤرس لة زانكؤ
افتتاحية العدد
اخلصائص الفنية لكتاب الرسائل يف القرن العشرين 412 حوليات آداب عني مشس - اجمللد 34 )يوليو سبتمرب )5102 Technical Characteristics of Letter Writers in the Twentieth Century Mohame d Gouda Abstract This research
هةري ما كوردستانا ئرياقى وةسارةتا خواندني ن بمند وظةكوليني ن سانستى سانكويا دهوك كوليذا كارطي زى وئابوورى ليذنا ئةزموونا ليستا منزي ن كو شش ومنزي ن دو
هةري ما كوردستانا ئرياقى وةسارةتا خواندني ن بمند وظةكوليني ن سانستى سانكويا دهوك كوليذا كارطي زى وئابوورى ليستا منزي ن كو شش ومنزي ن دوماهيى ثشك : ئامار ضيى قوناغ : A بحوث العددي تحليل اإلنحدار العمليات