ھهج تۇيغۇلىرى [ي ۇيغۇرچه [ خواطر الحج x א z سىراجىددىن ي هزىزى سراج الدين عزيزي تهكشۇرۇپ بىكىتكۇچى: ن. تهمكىنى المراجعة: ن. تمكيني رىياد شهھرى رەبۋە رايونى دىن تهشۋىقات ھهمكارلىق مهركىزى المكتب التعاوني للدعوة وتوعية الجاليات بالربوة بمدينة الرياض 1428 2007
ھهج تۇيغۇلىرى ي ى ي اللاھ! ھازىرمىز چاقىرىقىڭغا ھازىرمىز! ي اللاھنىڭ پهيغهمبىرى : "ماڭا ي هڭ سۆيۈملۈك زېمىن" دەپ سۈپهتلىگهن مۇقهددەس زېمىنغا دەسسىگهن ھهربىر قهدەمگه مۇبارەك بولسۇن! بۇ زېمىن (ھهرەم) تاغلار بىلهن ي ورالغان بولۇپ بۇ تاغلار خۇددى ي اللاھنىڭ بۇ ي همىن شهھرىنى مۇھاپىزەت قىلىدىغان ي هسكهرلهردەك قهددىنى تىكلهپ تۇرماقتا. بۇ شهھهرنىڭ قهلبى ي ۆز كۈچىنى "لا ي ىلاھه ي ىللهللاھ" تىن ي الىدىغان ي ادەم توپانى بىلهن سوقۇپ تۇرىدۇ. بۇ "لاي ىلاھه ي ىللهللاھ" بىلهن دىللىرىنى يورۇتۇپ تىللىرىنى نهملهپ تۇرغان ي ادەملهردىكى سۇبهانهللاھ... "مهنمهنلىك" توڭىنى ي ېرىتىپ تاشلايدىغان مۇقهددەس زېمىندۇر. مهسجىدىلههرەمگه كىرگهن ھهربىر شهخس ي ۆشنىسىدە "مهن" ناملىق ي ېغىر يۈكنى ي ارتىۋالغان ھالدا كىرىدۇ ي ۇ ي استا ي استا ھاكىمىيهت ي اللاھقا خاس ي ىكهنلىكىنى ھېس قىلىدۇ ي ۆزىنىڭ رەھمان تاي الانىڭ ي اجىز بىر بهندىسى ي ىكهنلىكىنى ي ېسىگه ي الىدۇ. بىز بۇ مهقهددەس ھهرەمگه قهدەم باسقىنىمىزدا ھهممه نهرسه بىزگه مهنسۇپ بولۇشىنى كهبىنىڭ ي الدىدا چىرايلىق گىلهم ي ۈستىدە كهڭ كۇشادە ي ولتۇرۇپ ناماز ي وقۇشنى ي ازادە بىمالال تاۋاپ قىلىشنى يهڭگىللا تاۋاپ ساپانى تاماملاشنى ي ارامىمىز بىلهن زەمزەم سۈيىدىن قانغۇچه ي وتلاشنى ي ويلاپ كىرىمىز. بهيتۇللاھنىڭ دەرۋازىسىدىن ھهرەم ي ىچىگه قاراپ قهدەم ي ېلىشىمىزدا كۈتۈلمىگهن ي هھۋال يۈز بېرىدۇ. رەڭگارەڭ ي ىنسانلار... بىر بىرىگه ي وخشاشمايدىغان تىللاردا سۆزلىشىۋاتقان كىشىلهرنىڭ كۆپلىكى ھهممه ي ادەمنىڭ ي اللاھقا يېلىنىپ ١
سهجدە قىلىشلىرى ي اللاھنىڭ ھهرخىل شهكىلدىكى ي ىنسانلارنى يارىتىشىدىكى ي اجايىپ قۇدرىتى كۆز ي الدىمىزدا نامايهن بولىدۇ. بىزنىڭ ي ارزۇلىرىمىزنىڭ تۇنجىسى ۋە ي اسانلىرىدىن بىرى بولغان تاۋاپقا باشلىغىنىمىزدا ي اجايىپ رېتىملىق يۆنىلىشى بهلگىلهنگهن ي اپاراتنىڭ ي ىچىگه كىرىپ قالغانلىقىمىزنى ھېس قىلىمىز جىسىملىرىمىزنى ھهركهتلهندۈرۈش ھالىتى ي ىنتايىن رېتىملىق ي اجايىپ "سىمفونىك" شهكىلدە دۇي ا تهسبىه يىىغا زارە تهكبىر تهھلىللهر دىلللارنى ي ېرىتىپ ي هقىل ۋىجدانلارنى ي ويغۇتىدۇ. بۇ قورقۇنچلۇق يىغا زارىلهرنىڭ پهس ي اۋازى ي ىچىدە: "مهن كىم " ھېچ نهرسه ي همهس.. ي ادەم توپى ي ىچىدە يهتته تاۋاپنى توختىماستىن ي اخىرلاشتۇرىمىز مېنىڭ ھهرەمدە ي ىكهنلىكىمنى ياراتقۇچى ي ۇلۇغ ي اللاھتىن باشقا ھېچكىم ھېس قىلمايدۇ. ي اللاھ ي ۆزى يالغۇزلا بارلىقىمنى تاۋاپ ي ىبادەتلىرىمنى كۆرۈپ بىلىپ تۇرىدۇ. مېنى ي اڭلايدۇ بهلكى ي ارزۇ ي ۈمىدلىرىمنى ي ورۇنداپ بېرىدۇ. بۇ قانداق قانداقلىقىنى بىلمهيمىز. لېكىن بىز شۇنىڭغا ي ىشىنىمىزكى ي اللاھنىڭ بىزگه بهكمۇ يېقىن ي ارىمىزدا داۋاملىق بىز بىلهن بىلله ي ىكهنلىكى بىز ي ۈچۈن ي هڭ بۈيۈك بهخت. دىللىرىمىزدا شۇنداق ي ىشهنچ باركى ي اللاھ مۇشۇ كاي ىناتنىڭ ي ىلاھى ھهممىگه قادىر. ي اللاھنىڭ قۇدرىتى ي الدىدا ھېچبىر كۈچ قۇدرەت پۇت تىرەپ تۇرالمايدۇ.. سۇبهانهللاھ! بۇ موماي بۇ كېلىشكهن ياش بۇ بوۋاي بۇ قارا تهنلىك بۇ ي اق تهنلىك بۇ سېرىق چىراي بۇ ي ېگىز بۇ پاكار رەڭگارەڭ چىرايلار ھهقىقهتهن ي ىنساننى ھهيران قالدۇرىدۇ. ي ۇلار ھهممىسى بىردەك: "لاي ىلاھه ي ىللهللاھ ي اللاھۇ ي هكبهر" دەيدۇ. ھهممه كىشى دۇنيانىڭ ھهرقايسى جايلىرىدىن كهلگهن يۈزلهرچه تىلللاردا سۆزلىشىدىغان ي ۇزۇن مۇساپىلهرنى بېسىپ كهلگهن تۇرۇپ قانداقسىگه: "لاي ىلاھه ٢
ي ىللهللاھ" تا بىرلىشهلىدى جاۋاب : "بۇ ي اللاھنىڭ پهزلى بولۇپ ي ۆزى خالىغان بهندىسىگه ي اتا قىلىدۇ". پادىشاھلارنىڭ پادىشاھى: مۇي هززىن ھهر نامازغا ي هزان ي وقۇغاندا بهندىلهر پادىشاھلارنىڭ پادىشاھى ي الدىدا سهپ بولۇپ تىزىلىدۇ ي ادەم سانى قانچه كۆپ بولۇشىدىن قهتي ىينهزەر ھهربىر شهخس ي ۆزىگه لايىق ناماز ي وقۇيدىغان ي ورۇن تاپالايدۇ. نامازدىن بورۇن ي ورۇن ي ىزدەپ ي ۇياق بۇياقنى ي ايلىنىدۇ ي ورۇن تاپالمايدۇ. ي ورۇن توشۇپ كهتكهن جىسىملار ي ارىسىدا بارماق پاتقۇدەك ي ورۇن قالمىغان سهپلهر ي اجايىپ ھىكمهت بىلهن تىزىلغان سهپنى تۈزۈش بۇيرىقى مۇھهممهد مۇستافا سهللاللاھۇ ي هلهيهى ۋەسهللهمنىڭ يوليورۇقىغا ي اساسهن بولغان. سهپتىن بىر كىشىلىك ي ورۇن ي ىزدىگهن ي ادەم خۇددى جهننهتتىن ي ورۇن ي ىزدىگهن ھېسسىياتتا بولىدۇ ي اللاھتىن ي ارزۇ ي ارمانلىرىغا يهتكۈزۈشنى تىلهپ دۇي ا تهسبىهلهرنى ي وقۇيدۇ. ھهربىر كىشىنىڭ قهلبىدە شۇنداق سوي ال پهيدا بولىدۇ: ي اخىرەتته جهننهتتىن ي ورۇن ي ىزدىسهك توشۇپ كهتكهننى كۆرۈپ ي ورۇن تاپالمىساق ھالىمىز نېمه بولار ي ى ي اللاھ! بىزنى ي ۇ كۈنگه قالدۇرمىغايسهن ي امىن!! نېمه ي ۈچۈن جېدەللىشىمىز سۈركىلىشىمىز!: ياراتقۇچى ي اللاھ پاكتۇر! نامازغا تهكبىر ي وقۇلۇشى بىلهن تهڭ ھهممه بىردەك سهپكه تىزىلىدۇ خۇددى ي اللاھ ي اسماندىن بىرپارچه يهرنى زېمىنغا چۈشۈرۈپ ناماز ي وقۇغۇچىنى قارشى ي الغاندەك نامازغا تهكبىردىن بۇرۇن تېپىلمىغان ي ورۇن تهكبىردىن كېيىنلا چىقىپ قالىدۇ. سهپلهر راۋرۇس تىزىلىدۇ سىرتتىن قارىغۇچىغا ھهيۋەتلىك بىرمهنزىرە كۆرىنىدۇ. مۇسۇلمانلار قانداق قىلىپ بۇنداق مۇنتىزىم تهرتىپلىك بولۇپ قالدى ي ۇلار نورمال تۇرمۇشىدا بۇنداق تهرتىپلىك ي همهستىغۇ! بىز ٣
ي هنه شۇ بهختلىك مۇسۇلمانلاردىن تۇرساق نېمه دەپ جېدەللىشىمىز! نېمه دەپ سۈركىلىشىمىز!... زەمزەم سۈيى: زەمزەم سۈيى قېشىغا كهلگىنىمىزدە ي اللاھنىڭ بۇ تۈگىمهيدىغان بهرىكهتلىك سۇنى بىزگه نېمهت قىلىپ بهرگهنلىكىنى ھېس قىلىمىز. زەمزەم ي هسىرلهر بويى مىليونلارچه ي ىنسان ي ىچىپمۇ تۈگىمهيدۇ بهندىلهر ي ىچكهنسېرى قودۇقنىڭ سۈيى ي اۋۇپ قالىدۇ كېچه كۈندۈز قاچىلار باكلار ۋە چوڭ ماشىنىلارغا قاچىلىغان بىلهنمۇ تۈگهپ قالمايدۇ. زەمزەمگه ي ېرىشكهن ھهربىر كىشى ي ۇنى ي ىچمهي قالمايدۇ ھهتتا بهس بهسته تالىشىپ ي ىچىشىدۇ. مهسجىدىلههرەمدە مۇسۇلمانلار بىر بىرگه ي ازار بهرمهيدۇ تىللاشمايدۇ زەمزەم سۈيىنى ي ىچكىنىمىزدە تىللار ي اللاھقا تهسبىه ي ېيتىشنى ي ۇنتۇپ قالمايدۇ بهندە ي ۆزىدىكى"مهنمهنچىلىك"نىڭ ي ېرىپ كېتىۋاتقانلىقىنى ھېس قىلىدۇ ي اللاھ ھهممىگه قادىر ي ۇنىڭسىز كۈچ قۇۋۋەتكه ي ىگه بولالمايمىز. زەمزەم بىزگه قىيامهتتىكى رەسۇلۇللاھ سهللهللاھۇ ي هلهيهى ۋەسهللهمگه بېرىلگهن ھهۋزى كهۋسهرنى ي هسلىتىدۇ ھهۋزى كهۋسهردىن سۇ ي ىچىشتىن مهھرۇم قالساق ھالىمىز نېمه بولۇپ كېتهر ھه! رەسۇلۇللاھ سهللهللاھۇ ي هلهيهى ۋەسهللهم بىزنىڭ نىجاتلىقىمىز بولغان ھهۋزى كهۋسهردىن بىزنى قايتۇرۇپ قالسا ھالىمىز قانداق بولۇپ كېتهر! شۇنداق تۇيغۇغا كېلىمىزكى بىز تۈگهشكهنلىكىمىزنى ھېس قىلىمىز. ي ى ي اللاھ! بىزگه ي ۇ كۈننى كۆرسهتمىگىن... ي ى رەببىمىز! بىزنى ي ۆز پاناھىڭدا ساقىلىغىن... ٤
سافا مهرۋە: سافا مهرۋەگه يۈزلهنگىنىمىزدە يهنه شۇنچه كۆپ ي ادەم توپى بىلهن ي ۇچرىشىمىز نىمانچه كۆپ ي ادەم بۇ! بۇ نېمىنىڭ بهلگىلىرىدۇ! ي ۇلار بىر بىرىگه زىت ي ىككى يۆنىلىشكه قاراپ ي ېقىۋاتقان ي ادەم دېڭىزىغۇ! ي ادەملهر بىر گهۋدىگه ي ايلانغان سهن بىلهن ھېچكىمنىڭ كارى يوق سېنىڭ ھېچكىم بىلهن كارىڭ يوق. ھهممه ي اللاھنىڭ ي ىشقىدا ي ۆزىنى ي ۇنۇتقان. بۇ توپ ي ارىسىدا كېتىۋاتقانلاردىن چىپ چىپ تهر ي ېقىۋاتقان ي ۇنىڭغا پهرۋا قىلمىغان. شۇ ۋاقىتنىڭ ي ۆزىدە مهھشهر كۈنى بولىدىغان دەھشهتلىك تهرنىڭ ۋۇجۇدىمىزدىن سۇ ي اققاندەك ي ېقىشلىرىنى ي هسلىگىنىمىزدە بهرداشلىق بېرەلمهيدىغانلىقىمىزغا كۆزىمىز يېتىدۇكى قىيامهتتىكى تهرلىرىمىز ي وشۇقتىن ي ېشىپ پاچاققا يېتىدىغانلىقىنى خىيال قىلىمىز. ساقلىغايسهن.. ھالىمىز نېمه بولۇپ كېتهر!... چاش چۈشۈرۈش ياكى كېسىش: ي ى رەببىمىز! بىزنى چاچ چۈشۈرۈش ياكى كېسىش بىلهن "مهنمهنلىك" يهنه يهرگه تۆكۈلۈشكه باشلايدۇ. ھهربىر مۇسۇلمان ي هتراپىدىكىلهرگه ي وخشاشلا ي اللاھنىڭ رەھمىتىنى ي ۈمىد قىلغان ھالدا پهرۋانىدەك ھهرتهرەپكه تارقىلىدۇ. مۇبارەك مهيدانلاردا تهمكىن ي ايلىنىپ يۈرىدۇ بىر ي ايال مهيدانغا جاينامازىنى سېلىپ ي ولتۇرىشىغا ي هتراپىغا ي اياللار كېلىپ تىزىلىپ ي ورۇن تۇتىدۇ. بىر ي هر كىشى كېلىپ جايناماز سالسا ي ۇنىڭمۇ ي هتراپىغا باشقا ي هرلهر كېلىپ جاينامازلىرىنى سېلىشىپ سهپ تۈزۈپ نامازغا كىرىپ كېتىدۇ. ي ۇلار خۇددى يهككه يېگانه ي اللاھنىڭ يهر يۈزىگه تارقالغان ي ىتاي هتچان ي هسكهرلىرىگه ي وخشاش كۆرۈنۈش ھاسىل قىلىدۇ. بهندە ھهج ي ىبادىتىنى تاماملاپ بولغاندىن كېيىن ي ۆزىگه قاتتىق تهلهپ قويىدۇ. ي ۇنىڭدا ي اللاھقا ي الدىراپ ي ىبادەت قىلىدىغان گۇناھتىن ھهزەر ي هيلهپ قاچىدىغان بىر ٥
روھ تىكلىنىدۇ. ي ۆز يۇرتىڭىزدەك ھېس تۇيغۇ بىلهن ي اللاھقا قۇللۇق قىلغان مهسجىدىلههرەم زېمىنى سىزنى ي ۆزىگه جهلب قىلىۋالغاچقا بۇ مۇقهددەس زېمىندىن ي ايرىلغىڭىز كهلمىسىمۇ لېكىن دۇنيانى گۈللهندۈرۈش بۇرچىڭىز سىزنى قايتىشقا مهجبۇرلىغان ھالدا كېتىپ قالىسىز. ساماۋى ي اۋاز سىزگه: "كېلىڭ! دۇنيانى بىرگه گۈللهندۈرەيلى ي ىسلاھ قىلايلى ي اللاھنى ھهر زامان ۋە ھهر ماكاندا سۆز ھهرىكىتىمىز بىلهن ياد ي ېتهيلى!" دەپ نىدا قىلىدۇ. بهندە ھهرەمنىڭ قهلبىدىكى مۇجهسسهم گهۋدە سهپهرگه ي اتلاندى... ھهرەمنىڭ كهپتهرلىرى ي ۇنى: "راست سۆزلىگهن بولساڭ نىجات تاپتىڭ!" دەپ ي ۇزىتىپ قويدى... ٦